Azərbaycanda parlament seçkiləri — 2024-cü il sentyabrın 1-də Azərbaycan Milli Məclisinin VII çağırış üzvlərinin seçilməsi üçün keçiriləcək parlament seçkiləri.

← 2020  Azərbaycan  
Azərbaycanda parlament seçkiləri
1 sentyabr 2024
Rəhbər İlham Əliyev Sabir Rüstəmxanlı Fəzail Ağamalı
Partiya Yeni Azərbaycan Partiyası Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası Ana Vətən Partiyası
Rəhbər Elşən Musayev Fazil Mustafa Asim Mollazadə
Partiya Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası Böyük Quruluş Partiyası Demokratik İslahatlar Partiyası
Rəhbər Qüdrət Həsənquliyev Tahir Kərimli
Partiya Ədalət, Hüquq, Demokratiya Partiyası Vəhdət Partiyası

Majoritar seçki sistemi ilə keçirilən seçkilərdə Azərbaycan Milli Məclisinin 125 deputatının seçilməsi nəzərdə tutulub.

Zəmin

COVID-19 pandemiyası

II Qarabağ müharibəsi

  Əsas məqalə: II Qarabağ müharibəsi

Boş qalan mandatlar

Növbədənkənar prezident seçkiləri

Müzakirələr

Son parlament seçkiləri növbədənkənar olaraq 9 fevral tarixində keçirildiyi üçün növbəti seçkilərin tarixi ilə bağlı daim müzakirələr olmuşdur. 2024-cü ilin ilk yarısında isə növbədənkənar seçkilər keçiriləcəyi iddia edilmişdir. Belə ki, Ədalət, Hüquq, Demokratiya Partiyası sədri deputat Qüdrət Həsənquliyev,Respublikaçı Alternativ Partiyası üzvü deputat Erkin Qədirli, partiyanın icraçı katibi Natiq Cəfərli, sabiq baş nazir, Azərbaycan Xalq Partiyasının sədri Pənah Hüseyn, sabiq deputat Abutalıb Səmədov,Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası sədri Arzuxan Əlizadə də anoloji fikirləri səsləndirmişdir.

2 may 2024-cü il tarixində Mərkəzi Seçki Komissiyasının iclası keçirilmiş və ardınca sədr Məzahir Pənahov seçkilərin tarixi ilə bağlı müzakirələrə aydınlıq gətirmişdir. O, qanunvericiliyə əsasən parlament seçkilərinin 2024-cü ilin noyabrında keçirilməli olduğunu qeyd etmiş, lakin həmin ərəfədə ölkədə COP29 tədbirinin keçiriləcəyi üçün seçkilərin önə çəkilməsi ilə bağlı qərarın verilə biləcəyini qeyd etmişdir.

Sabiq baş nazir, Azərbaycan Xalq Partiyasının sədri Pənah Hüseyn konstitusiya islahatları gözləntilərinin gerçəkləşmədiyini, beləliklə yarış mühitinin olmayacağını, hakimiyyətin bəzi dairələri boş buraxaraq müxalifətə şans tanıyacağını və belə seçkinin isə süni göründüyünü söyləmişdir.

Növbədənkənar seçki tələbi

Kütləvi informasiya vasitələrində 20 iyun 2024-cü il tarixində hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının qapalı iclasında növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirələcəyinin müzakirə olunduğu iddia edilmişdir. Parlamentin növbədənkənar son iclasında da parlamentin buraxılacağı iddia edilmişdir.

20 iyun 2024-cü il tarixində hakim Yeni Azərbaycan Partiyası qapalı iclas keçirmiş, iclasda hakim partiyanın millət vəkilləri növbəti parlament seçkilərinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi Konfransı başda olmaqla digər mötəbər tədbirlərlə eyni vaxtda olması səbəbi ilə Milli Məclisin buraxılması və növbədənkənar seçkilərin təyin edilməsi barədə Azərbaycan Prezidentinə müraciət olunması üçün təşəbbüs göstərmələrinin tövsiyə edilməsi barədə yekdil qərar qəbul etmişdir.

Parlamentin 21 iyun 2024-cü il tarixli iclasında hakim Yeni Azərbaycan Partiyası deputatları adından Hikmət Babaoğlu növbədənkənar seçki tələbini oxumuşdur. Milli Məclisə növbədənkənar seçkilərin təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinə göndəriləcək müraciət mətninin hazırlanması üçün komissiya yaradılmış, Adil Əliyev komissiyanın sədri, Siyavuş Novruzov, Tahir Rzayev, Eldar Quliyev, Fəzail Ağamalı, Elşən MusayevNigar Arpadarai isə komissiyasının üzvləri təyin olunmuşdur. Mətn səsə qoyulmuş iclasda iştirak edən 106 deputatdan 105-nin lehinə, 1-nin əleyhinə səsi ilə qəbul olunmuşdur. Parlament adından hazırlanan Prezidentə müraciət mətnini Tahir Rzayev oxumuşdur.

Böyük Quruluş Partiyası sədri, deputat Fazil Mustafa müxalif partiya olaraq seçkilərin növbədənkənar keçirilməsini dəstəklədiklərini açıqlamışdır.

Azad Vətən Partiyası sədri Akif Nağı,Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası sədri, deputat Elşən Musayev, Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası sədri Arzuxan Əlizadə,Azərbaycan Ümid Partiyası sədri İqbal Ağazadə, Böyük Azərbaycan Partiyasının sədri Elşad Musayev,Ədalət Partiyası sədr müavini Mütəllim Rəhimli, Müasir Müsavat Partiyası sədri Hafiz HacıyevRespublikaçı Alternativ Partiyasının icraçı katibi Natiq Cəfərli seçkilərin növbədənkənar olmasının gözlənilən olduğunu və partiyalarının seçkilərdə iştirak edəcəyini açıqlamışdır. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası sədr müavini Məmməd İbrahim isə qərara pis baxdıqlarını, namizədlərin seçkiyə hazırlaşmağa vaxtlarının az olduğunu, seçkilərin isə qəflətən və isti vaxtlarda keçəcəyini açıqlamışdır.

Azərbaycan Konstitusiya Məhkəməsi 27 iyun 2024-cü il tarixində parlamentin 2024-cü il 21 iyun tarixli “Milli Məclisə növbədənkənar seçkilərin təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinə müraciət edilməsi barədə” Qərarı əsasında Milli Məclisin buraxılmasının və növbədənkənar seçkilər təyin edilməsinin Konstitusiyaya uyğunluğu barəsində Prezidentin sorğusuna baxaraq bu qərarın Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 981–ci maddəsinə uyğun hesab edildiyini elan etmişdir.

28 iyun 2024-cü il tarixində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev altıncı çağırış Azərbaycan Milli Məclisinin buraxılması və 1 sentyabr 2024-cü il tarixində Azərbaycan Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərin təyin edilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır.

Partiyalardakı vəziyyət

Son parlament və prezident seçkilərində Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası adı ilə iştirak etmiş partiya 16 mart 2024-cü il tarixində qurultay keçirərək adını Ədalət, Hüquq, Demokratiya Partiyası olaraq dəyişdirmişdir.

Respublikaçı Alternativ Partiyası parlament seçkiləri ilə əlaqədar Seçki Qərargahı yaratmış və partiyanın Siyasi Komitəsinin üzvü Rəsul Cəfərov qərargahın sədri təyin edilmişdir. Qərargah partiya daxili ilkin seçki ilə (praymeriz) namizədlərin müəyyən olunması ilə bağlı işlər yürüdür.

Ağ Partiya, Azad Vətən Partiyası, Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası, Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası, Böyük Quruluş Partiyası, Gələcək Azərbaycan Partiyası və Yeni Zaman Partiyası da seçkilərdə iştirak edəcəyini açıqlamışdır.

Seçkilərdən öncə, yəni 4 may tarixində Müsavat Partiyası XI Qurultayını keçirmək qərarı almışdır. Qurultaydan öncəki Məclis toplantısında sədr Nüşabə Sadıqlı sabiq başqan İsa Qəmbərin başqan namizədi olması təklifini irəli sürmüşdür. O zamanadək isə sədr müavini Osman Kazımov və Natiq Ulubəy başqanlığa namizəd olmuşdur. İsa Qəmbər 29 aprel tarixində başqanlığa namizədliyini irəli sürmüşdür, digər namizədlər isə ardınca namizədliklərini geri çəkmişdir. 4 may 2024-cü il tarixində keçirilən qurultayda İsa Qəmbər Müsavat Partiyasının yenidən partiyanın başqanı seçilmişdir.

Ədalət, Hüquq, Demokratiya Partiyası İdarə Heyəti 1 iyul 2024-cü ildə Yeni Azərbaycan Partiyasına çağırış edərək partiyanın digər partiyalara da şərait yaratması və parlamentdə 2/3-dən çox yerə sahib olmaması üçün sadəcə 83 seçki dairəsi üzrə namizəd göstərməsini tələb etmişdir.

İştirak

Respublikaçı Alternativ Partiyası Seçki Qərargahı partiya daxili ilkin seçki ilə (praymeriz) namizədlərin müəyyən olunması ilə bağlı işlər yürütmüşdür. 1 aprel tarixində verilən məlumata görə partiya 16 nəfərin namizədliyini ilkin mərhələdə təsdiq etmişdir. 24 may 2024-cü il tarixində partiyanın icraçı katibi Natiq Cəfərli partiyanın 17 namizədinin siyahısının təsdiqləndiyini, Erkin Qədirlinin 16 saylı seçki dairəsindən namizəd ola biləcəyini açıqlamışdır. Rəsmi olaraq seçkilərin elanından sonra partiya namizədlər siyahısını açıqlayacağını bəyan etmişdir.

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 50 seçki dairəsi üzrə namizəd olacaq şəxslərin siyahısını təsdiqləmişdir.

Ağ Partiya, Azad Vətən Partiyası, Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası, Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası, Böyük Azərbaycan Partiyası,Böyük Quruluş Partiyası, Gələcək Azərbaycan Partiyası, Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası,Müasir Müsavat Partiyası,Yeni Zaman Partiyası da seçkilərdə iştirak edəcəyini açıqlamışdır.

Respublikaçı Alternativ Partiyası Siyasi Komitəsinin sədri İlqar Məmmədov seçkilərdə namizədliyini 22 saylı Nəsimi-Yasamal seçki dairəsi üzrə irəli sürəcəyini açıqlamış, partiyanı uğura gətirməyəcəyi və ya qələbə üçün yetərli səs qazanmayacağı təqdirdə siyasətdən gedəcəyini elan etmişdir.

Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası sədri Arzuxan Əlizadə 26 saylı Sabunçu birinci seçki dairəsi üzrə,Ağ Partiya sədri Tural Abbaslı 21 saylı Nəsimi-Yasamal seçki dairəsi üzrə, Azərbaycan Xalq Partiyasının sədri, sabiq baş nazir Pənah Hüseyn isə 68 saylı Sabirabad-Şirvan seçki dairəsi üzrə deputatlığa namizəd olmağı planladığını açıqlamışdır.Gələcək Azərbaycan Partiyası sədri Ağasif Şakiroğlu 8 saylı Binəqədi birinci seçki dairəsindən namizədliyini irəli sürəcəyini açıqlamışdır.

Azərbaycan Milli Məclisinin VI çağırış deputatlarından Ana Vətən Partiyası sədri Fəzail Ağamalı,Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası sədri Sabir Rüstəmxanlı da seçkilərdə iştirak niyyətinin olduğunu açıqlamışdır. Digər deputat, Milli Cəbhə Partiyası sədri Razi Nurullayev də namizədliyini İmişlidən irəli sürəcəyini açıqlamışdır.

Sabiq deputat Lalə Şövkət seçkilərdə iştirak etməyəcəyini açıqlamışdır. Sabiq deputat İqbal Ağazadə seçki dairələrinin yenidən təşkilindən sonra bu dəfə 36 saylı Suraxanı-Xətai seçki dairəsindən deputatlığa namizəd olacağını açıqlamışdır.

2005-ci il parlament seçkilərində Azadlıq Blokundan, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü olaraq deputatlığa vahid namizəd olmuş, daha sonra partiyasından istefa vermiş və 2024-cü il prezident seçkilərində İlham Əliyevi dəstəkləmiş Akif İslamzadə təklif alacağı təqdirdə deputatlığa namizəd olmağı dəyərləndirəcəyini açıqlamışdır.

2024-cü il prezident seçkilərində prezidentliyə namizədlərdən Böyük Azərbaycan Partiyasının sədri Elşad Musayev ya ənənəvi olaraq namizəd olduğu 9-cu, ya da 33-cü Xətai seçki dairəsindən deputatlığa namizəd olmağı planlaşdırdığını açıqlamış, digər namizəd Böyük Quruluş Partiyası sədri, deputat Fazil Mustafa ənənəvi olaraq 26 saylı Sabunçu birinci seçki dairəsi üzrə, digər namizəd, ləğv olunmuş Azərbaycan Liberal Demokrat Partiyası lideri Fuad Əliyevin isə Bakı rayonlarının birindən namizədliyini irəli sürəcəyi açıqlanmışdır.

2023-cü ildə fəaliyyətini dayandırmış partiyalardan Azərbaycan Liberal Partiyasının sabiq sədri Əvəz Temirxan 23 saylı Nəsimi-Səbail və Aydınlar Partiyasının sabiq sədri Qulamhüseyn Əlibəyli 73 saylı seçki dairəsindən deputatlığa namizəd olacaqlarını açıqlamışdırlar. Bununla belə, fəaliyyətini dayandırmış Azərbaycan Naminə Alyans Partiyasının sabiq sədri Abutalıb Səmədov isə seçki dairəsi bağlı qərar verməsə də deputatlığa namizəd olacağını açıqlamışdır. Fəaliyyətini dayandırmış Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sabiq sədri Əli Əliyev isə səhhəti ilə bağlı məsələlər səbəbindən seçkilərlə maraqlanmadığını açıqlamışdır.

Növbədənkənar seçki tələbinin ardınca, 23 iyun 2024-cü il tarixində keçirilmiş Respublikaçı Alternativ Partiyası Siyasi Komitəsinin aldığı qərarla partiya seçkilərdə 13 nəfərlə iştirak edəcək. Bu 13 nəfər arasında Elçin Əliyev, Erkin Qədirli, İlqar Məmmədov, Natiq CəfərliRəsul Cəfərov da var.

Seçki sistemi

19 sentyabr 2023-cü il tarixində Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən verilən məlumata əsasən Azərbaycan üzrə seçki dairələri yenidən təşkil olunmuşdur. Yeni yaradılan seçki dairələri orta təmsilçilik norması nəzərə alınaraq təşkil olunmuşdur. 27 iyun 2024-cü il tarixində Mərkəzi Seçki Komissiyasının daha bir iclası keçirilmiş və iclasda “Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonunun yaradılması haqqında” 2023-cü il 5 dekabr tarixli Qanunla əlaqədar olaraq 96 saylı Goranboy, 97 saylı Tərtər-Naftalan-Goranboy, 118 saylı Ağdam şəhər, 119 saylı Ağdam kənd və 124 saylı Şuşa-Ağdam-Xocalı-Xocavənd seçki dairələrinin hüdudlarında və adlarında qismən dəyişikliklər olunmasına qərar verilmişdir. Qərara əsasən qeyd edilən seçki dairələri müvafiq olaraq 96 saylı Goranboy-Naftalan, 97 saylı Tərtər-Ağdərə-Goranboy, 118 saylı Ağdam-Xocalı, 119 saylı Ağdam və 124 saylı Şuşa-Ağdam-Xocavənd seçki dairəsi adlandırılmışdır.

İstinadlar

  1. Pravda.az. 2024-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-22.
  2. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-22.
  3. . report.az. 2024-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-03.
  4. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-16.
  5. . musavat.com (az.). 2024-06-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-20.
  6. . publika.az (az.). 2024-06-20. 2024-06-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-20.
  7. . Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2024-06-20. 2024-06-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-20.
  8. . musavat.com (az.). 2024-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-22.
  9. . Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2024-06-21. 2024-06-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-21.
  10. modern.az. . modern.az (az.). 2024-06-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-21.
  11. . musavat.com (az.). 2024-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-22.
  12. modern.az. . modern.az (az.). 2024-06-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-21.
  13. . Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2024-06-27. 2024-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-28.
  14. . president.az (az.). 2024-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-28.
  15. . 2024-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-28.
  16. moderator.az. . moderator.az (az.). 2024-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-18.
  17. BestApp.az. . -Yeni Sabah- (az.). 2024-04-01. 2024-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-11.
  18. bizim.media. . bizim.media (az.). 2024-04-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-11.
  19. Bakupost.az. . www.bakupost.az (az.). 2024-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-17.
  20. Gudratli, Rufat. . Cebhe Info (az.). 2024-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-22.
  21. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-03.
  22. . Qafqazinfo (az.). 2024-04-29. 2024-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-03.
  23. . Teleqraf.com (az.). 2024-04-30. 2024-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-03.
  24. modern.az. . modern.az (az.). 2024-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-03.
  25. . apa.az. 2024-05-04. 2024-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 4 may 2024.
  26. modern.az. . modern.az (az.). İstifadə tarixi: 2024-07-01.
  27. . Pravda.az. 2024-05-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-24.
  28. Qocayev, İsmayıl. . sherg.az (az.). 2024-04-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-11.
  29. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-20.
  30. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-20.
  31. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-20.
  32. . Gundeminfo.az. 2024-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-11.
  33. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-03.
  34. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-16.
  35. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
  36. demokrat.az. . demokrat.az (ingilis). 2024-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
  37. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-28.
  38. . musavat.com (az.). 2024-05-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-16.
  39. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-20.
  40. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-28.
  41. Gudratli, Rufat. . Cebhe Info (az.). 2024-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  42. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-20.
  43. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  44. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-28.
  45. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-24.
  46. . Məhəmməd Ərsoyun BLOQU. 2024-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-23.
  47. modern.az. . modern.az (az.). 2024-06-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-06-25.
  48. . Trend.Az (az.). 2023-09-19. 2023-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-07.
  49. . Oxu.Az (az.). 2023-10-19. 2023-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-07.
  50. . msk.gov.az. İstifadə tarixi: 2024-06-28.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023