Vikipediya:Bilirsinizmi bölməsi/oktyabr, 2011-ci il

26 sentyabr - 2 oktyabr 2011-ci il

 
Massaçusets Texnologiya İnstitutunun binası
  • Kompyuterlər üçün ən çətin sahə süni intellekt sahəsidir. Məsələn, oyunlar, mətnlərin tam tərcüməsi, ekspert sistemi.
  • ABŞ Massaçusets Texnologiya İnstitutu heç zaman fəxri elmi dərəcələr vermir.
  • Qədim Romada pul simvolları eyni zamanda yazıda da istifadə edilirdi.
  • Metal pullar müxtəlif ölkələrdə nəinki yumru, hətta dördkünc, çoxkünclü və ixtiyari formada olur.
  • SSRİ-də faktiki dövlət başçısı tutduğu posta görə deyil, siyasi nüfuza görə olurdu.
  • Böyük Vətən Muharibəsi illərində SSRİ-nin 83 generalı Almaniya tərəfinə əsir düşüb.
  • yarışların bir hissəsi Qrinviç sarayının qarşındakı çəmənlikdə keçiriləcək.
  • Hollandiyanın iki dövlət katibi hökumətin iclasında iştirak edə bilməzlər.
  • 2007-ci ilin iyulundan dünyanın ən hündür binası Dubay Qülləsi oldu.
  • Motsart öz atasının düşməni ilə dostluq edirdi .
  • Sovet İttifaqı Generalassimusu rütbəsi SSRİ Silahlı Qüvvələrində 26 iyun 1945-ci ildə təsis edilr, 27 iyunda İosif Stalinə verilir. Rütbənin 1993-ci ilədək mövcud olmasına baxmayaraq o başqa heş kəsə verilmir.
  • 10 yanvar 1863-cü ildə açılan London metrosu (3,6 км) dünyanın ən qədim metrosu sayılır. İnşasını «» (ing. «Paytaxt dəmiryolu») şirkəti həyata keçirib. Şirkətin adı ilə də bütün dillərdə işlənən «metropoliten», "metro" sözləri yaranıb.

3 oktyabr - 5 oktyabr 2011-ci il

 
1958-ci il istehsalı olan Ferrari 250 Testa Rossa modeli
  • Simpsonlar yaradıcılarının Homer Simpson üçün yaratdığı D'oh sözü o gədər populyar olub ki, onu Oksford lüğətinə də daxil ediblər.
  • Castin Biber adlı kanadalı bir oğlan Youtube-a musiqi videoları yükləyərək populyarlıq qazanıb.
  • Karl Qotfrid adlı protestant keşişin Karl Vitte adlı 16 yaşlı oğlu tarixdə dünyanın ən cavan elmlər doktoru kimi Ginnesin rekordlar Kitabına düşüb.
  • Yol göstərən işıq adlı ən uzunömürlü teleserialın çəkilişi ərzində (57 il) 15 762 seriya çəkilib.
  • Çarli Çaplin San Fransisko teatrında kasıba (kasıb - onun ən populyar obrazı idi) oxşayan adamların müsabiqəsində inkoqnito iştrak edəndə finala keçə bilməyib.
  • Pinqvinlər 530 metr dərinliyə, 27 kilometr məsafəyə üzə və sudan 1,80 metr hündürlükdə olan sahilə tullana bilirlər.
  • Playboy-da çəkilən birinci müsəlman Sıla Şahin müsahibələrdən birndə bildirmişdi ki, özünü Çe Gevara kimi qoruyur, lakin o birində etiraf edib ki, Janna d'Ark kimi olmaq istəmir.
  • Ferrari TR markalı minik avtomobili 2011-ci ilin avqustunda 16,4 milyon dollara satılıb. Bu avtomobil satışı tarixində ən baha qiymətdir.

6-9 oktyabr 2011-ci il

 
Oskar mükafatı statuetkası
  • Oskar mükafatına 1971-ci ildə təqdim edilən filmin original adında 62 hərf olub (azərbaycan dilində 67 hərf). Filmin adı "Harri Kellerman kimdir və nəyə görə o mənim haqqımda belə dəhşətli sözlər deyir ?" idi.
  • 89 kilometr uzunluğundakı Baykalətrafı dəmir yolunda 38 , 18 qalereya, 268 dayaq, və 248 körpü vardır.
  • Yeddi rus çar həyat yoldaşı və bir Moskva knyaginyası gəlin seçimi-rus gözəllik yarışması nəticəsində seçilib.
  • 1533 — cü ildə Almaniyanın Vittenburq ərazısındı bir kəndin sakinləri görücü Mixael Ştifelin dünyanın sonu barədə iddasından sonra özlərinin bütün əmlaklarını satmışlar.
  • Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı alan ən yaşlı yazıçı Doris Lessinqdir. O, 2007-ci ildə, 87 yaşında bu mükafata layiq görülüb. 1919-cu ildə anadan olan Lessinq həm də 2008-ci ildə Aleksandr Soljenitsının ölümündən sonra hazırda bu mükafatı almış və həyatda olan yazıçıların ən yaşlısıdır.
  • Dəniz ulduzlarının beyni yoxdur.
  • Dünyada ən populyar ad –Annadır, bu adı 100 milyona yaxın insan daşıyır.
  • Yazıçı Xristian Anderson bir sözü belə düzgün yaza bilmirdi.

10-12 oktyabr 2011-ci il

 
"Moskviç-408"
  • ABŞ-ın Ohayo ştatının, Klivlend şəhərində ovçuluq sənədi olmayanların siçan tutması qadağandır.
  • Yer kürəsində ən sürətli külək 1999-cu ildə Oklahoma ştatında əsib. Onun sürəti saatda 509 kilometr olub.
  • Bayquşlar mavi rəngi görə bilən yeganə quşdur.
  • Kərgədanlar insandan daha sürətli qaçır.
  • Pişiklər ultrasəsləri eşidirlər.
  • Qütb ayıları solaxaydır.
  • Dağ qazları 10 kilometr hündürlükdə uça bilən az sayda quşlardandır.
  • "Москвич - 408" SSRİ avtomobil markası raritet avtomobil sayılır.

13-16 oktyabr 2011-ci il

 
Coca-Cola şirkətinin ticarət markası
  • Dünyada ən çox Coca-Cola işkisini İslandiya əhalisi içir.
  • Praqa X əsrdə çex dövlətinin paytaxtı olur.
  • İstanbul şəhəri tarixdə Vizantiya, Yeni Roma, Konstantinopol, Tsarqrad kimi də tanınır.
  • Bəzi bitkilər ömürlərində yalnız bir dəfə, bəziləri isə mütəmadi olaraq çoxalmaqda davam edirlər.
  • Müşahidələrə görə dünya əhalisinin 90 % faizi diş xəstəliklərindən əziyyət çəkir.
  • 1932-1968-ci illərdə Portuqaliyanın Baş Naziri olmuş Antoniu di Salazar evli olmayıb və onun şəxsi həyatı haqqında çox az məlumat vardır.
  • Alimlər belə hesab edirlər ki, dillər təxminən 5 — 10 min il əvvəl vahid dildən ayrı-ayrı dil ailələrinə ayrılmışlar.
  • Paraşütlər insanların rahat enməsi üçün ixtira edilmişdi.
  • Rusiyanın ən uzun - Botov mağarasının 60 kilometr uzunluğu vardır. O İrkutsk vilayətində, Lena çayının hövzəsində yerləşir.

17-19 oktyabr 2011-ci il

 
Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaradıcıları
  • Şərqdə ilk parlamentli respublika quruluşlu dövlət Azərbaycan Demokratik Respublikasıdır (1918-ci il 28 may).
  • Üzeyir Hacıbəyovun 1908-ci il yanvarın 12-də (indiki təqvimlə yanvarın 25-də) Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin teatrında göstərilən "Leyli və Məcnun" operası ilə həm Azərbaycanda, həm də bütün müsəlman Şərqində opera sənətinin əsası qoyulmuşdur.
  • Azərbaycan ərazisində məlum olan ən qədim dövlət Manna dövlətidir (e.ə.IX əsr)
  • Yəhudiliyi rəsmi din olaraq qəbul edən ilk türk dovləti Xəzər dövlətidir.
  • Oğuz türk dastanı Kitabi Dədə Qorqud Azərbaycan xalq ədəbiyyatının ən qədim yazılı abidəsidir.
  • Dünyada mexaniki qazma usulu ilə ilk neft quyusu 1846-cı ildə Bakı yaxınlığındakı Bibiheybət qəsəbəsində qazılmışdır.
  • Azərbaycanda və dünyada ilk neft tankeri-Zoroastr (Zərdüşt) “Nobel qardaşları”şirkətinin sifarişi ilə 1878-ci ildə hazırlanmışdır.
  • Şəfiqə Axundova 1972-ci ildə “Gəlin qayası” operasını yazmaqla Şərqdə ilk opera yazan qadın olmuşdur.

20-23 oktyabr 2011-ci il

 
Qarabağda Pənah xanın dövründə 1787-ci ildə kəsilmiş gümüş pul.
  • Azərbaycan neftinin tarixi kökləri çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Ərəb tarixçiləri, coğrafiyaşünasları və səyyahlarından Əhməd Əl-Bəlaruri (IX əsr) Abşerondakı iqtisadi həyatın qədimdən neftlə bağlı olduğunu göstərmiş, Əbu-İshaq İstəxri (XI-X əsrlər), Əbu-d-Həsən Əli Məsudi (X əsr) Bakının neftli torpağı, Abşeronun "ağ" və "qara" nefti haqqında məlumat vermişlər.
  • Newsweek jurnalının versiyasına görə Azərbaycan "dünyanın ən yaxşı ölkələri" siyahısında 69-cu yeri tutur.
  • Azərbaycan Respublikasının himni, gerbibayrağı 1918-1920- ci illərdə mövcud olmuş Azərbaycan Demokratik Respublikasının himni, gerbi və bayrağıdır.
  • Azərbaycanın dəniz səviyyəsindən ən ucqar nöqtəsi Bazardüzü (4466 m.), ən aşağı nöqtəsi isə Neftçala rayonu ərazisindədir (-28 m.). Orta yüksəklik 657 metrdir.
  • Bakı şəhərinin ərazısı 2430 км²-dir.
  • Azərbaycan dilinə ən yaxın dillər qaşqaytürkman dilləridir.
  • ХХ əsr ərzində azərbaycan dilinin əlifbası 4 dəfə dəyişilib: 1929-cu ildə ərəb qrafikalı əlifba latın qrafikalı əlifbaya (1918-1920-ci iilərdə mövcud olmuç ADR dövründə nəzərdə tutulurdu), 1939-cu ildə latın qrafikindən kiril qrafikasına, 1958-ci ildə bu qrfaika bir qədər dəyişir, 1991-ci ildə kiril qrafikalı əlifba latın qrafikal əlifbaya dəyişilir. Bu qrafika 1929-cu ildəkindən bir qədər fərqlənir.
  • Hesablamalara görə azərbaycan dilində təqribən 10 min ərəb mənşəli söz vardır. Bunların bir qismi indinin özündə ərəb dilində köhnəlmiş sayılır və işlənmir.
  • Şuşa şəhəri 1751-ci ildə Qarabağ xanı Pənah xan tərəfindən salınıb və ilk dövrdə Pənahabad adlanıb.
  • Ermənistanın hərbi təcavüzü zamanı ələ keçirilmiş Azərbaycan ərazilərində 927 kitabxana, 464 tarixi abidə və muzey, 100-dən çox arxeoloji abidə, 6 dövlət teatrı və konsert studiyası dağıdılmışdır. Talan edilmiş muzeylərdən 40 mindən çox qiymətli əşya və nadir eksponat oğurlanmışdır. İşğal altında olan ərazi Azərbaycanın ümumi ərazisinin 20%-ni təşkil edir.

24-26 oktyabr 2011-ci il

 
100 trilyon Zimbabve dolları əskinazı ( 1-dən sonra 14 sıfır)
  • Dünya xalqları müxtəlif dövrlərdə vasitəsi kimi duz parçasından, qiymətli daşlardan, heyvanların dəri və xəzlərindən istifadə ediblər.
  • Uşaqlar dünyaya diz qapağı olmadan gəlirlər.
  • ABŞ-ın prezident seçkilərin tarixində yalnız bir dəfə, 1789-cu ildə prezidentliyə namizəd Corc Vaşinqtonun rəqibi olmayıb. Bu onun çox nüfuzlu şəxs olması ilə bağlı idi.
  • 18 fevral 1979-cu ildə Saxara səhrasına qar yağıb.
  • Ən böyük kitab XVII əsrdə çap olunmuş və saxlanılan hesab edilir. Onun hündürlüyü 2 metr, eni 1 metrdir.
  • Venera planeti yeganə planetdir ki, saat əqrəbinin əksi istiqamətində dövr edir.
  • cəmi 12 hərf var.
  • Dünyada ilk dəmiryolu 1825-ci ildə İngiltərədə çəkilmişdir.
  • Dünyanin ən qısa müharibəsi İngiltərə ilə Zimbabve arasında (38 dəqiqə) olmuşdur.
  • Tarix elminin əsasını (tarixin atası) “Tarix ” əsəri ilə qoyduğu hesab edilir.
  • ABŞ prezidentləri Avraam Linkoln 1818-ci ildə doğulub, Con Kennedi isə 1918-ci ildə dünyaya gəlib. Linkoln 1860-cı ildə prezident seçilib, Kennedi isə 1960-cı ildə hakimiyyətə gəlib. (100 il fərq) Hər ikisi cümə günü, həyat yoldaşlarının yanında başından vurularaq öldürülmüşlər.
  • Ozon təbəqəsi olmasaydı Yer kürəsində yüksək inkişaf etmiş yarana bilməzdi.
  • Metr sistemi Napoleon Avropanı işğal etdikcə həmin ərazilərdə yayılmağa başlayıb. Böyük Britaniya işğal edilmədiyinə görə orada Britaniyaya məxsus ölçü vahidləri qalıb.
  • Uran planeti adi gözlə görünən yeganə planetdir.

27-30 oktyabr 2011-ci il

 
Ənənəvi ərəb rəqəmləri
  • Tarix elminin devizi: lat. Historia est magistra vitae — «Tarix — həyatın müəllimidir».
  • Roma Papasının rəsmi titulu: Roma yepiskopu, Xaş vikarisi, Apostol knyazlarının vəliəhdi, Dünya kilsəsinin ali keşişi, Ali pontifik, Qərb patriarxı, İtaliya priması, Roma vilayətinin arxiyepiskopu və mitripoliti, Vatikan dövlət-şəhərinin rəhbəri, Allahın qullarının qulu.
  • ABŞ-ın doqquzuncu Prezidenti Uilyam Henri Harrison ing. William Henry Harrison cəmi 32 gün 12 saat 30 dəqiqə (4 mart- 4 aprel 1841-ci il) prezident ola bilib. O inaqurasiya zamanı soyuq havada yüngül geyimdə böyük bir nitq söylədikdən sonra soyuqdəymədən vəfat edib.
  • Ensiklopediyalar XVIII əsrdə yaranıb. Onun əsasını lüğətlər təşkil edib.
  • Sakit okeanı ilk dəfə avropalı kimi Fernan Magellan keçib. Onu səfəri zamanı okean sakit olduğu üçün o 1521-ci ildə onu"Sakit" adlandırıb. Sonradan məlum olub ki, Magellan səhv edib.
  • Buqələmunun dili bədəninin iki qatı uzunluğundadır.
  • İlanlar eşidə bilmir.
  • Kəpənəklər ayaqları ilə dad bilirlər.
  • Qambiyanın cənubdan şimala ölçüsü 24-28 kilometr, qərbdən şərqə ölçüsü 400 kilometrdir.
  • «Ərəb rəqəmləri» adı tarixən yaranıb, çünki, bu rəqəmləri məhz ərəb əyalətləri yayırdı. Ərəb ölkələrində yaranan rəqəmlər isə ənənəvi ərəb rəqəmlərindən kəskin fərqlənirlər.
  • Dünyanın ən qədim muzeyi İngiltərənin Oksford şəhərində yerləşən Osmalian muzeyidir.
  • İlk kağız eramızın 100-cü ilində Çində hazırlanmışdır.
  • Renessans dövrü incəsənətin kilsənin nəzarətindən çıxması ilə baş verib. Yüksək inkişaf dövürünə XV—XVI əsrlərdə İtaliyada çatıb.
  • Bakıda 1961-ci ildən nəşr edilən “Elm və həyat” jurnalı indiyədək 5 min azərbaycanlı alimin məqaləsini dərc edib.

31 oktyabr - 6 noyabr 2011-ci il

 
Afrikanın kosmosdan görünüşü
  • Afrika qitəsi insan cəmiyyətinin beşiyi hesab edilir. Burada ən qədim insanların qalıqları tapılıb.
  • Fransa imperatoru I Napoleon həyatı boyu aşağıdakı vəzifələri daşıyıb : Fransa inqilabi ordusunun generalı, Fransa Respublikasının birinci konsulu (9 noyabr 1799 — 20 mart 1804), fransızların imperatoru (18 may 1804 — 11 aprel 1814, 12 mart 1815 — 22 iyun 1815), İtaliya Respublikasının Prezidenti (26 yanvar 1802 — 17 mart 1805), İtaliya kralı (17 mart 1805 — 11 aprel 1814), Reyn İttifaqının protektoru (12 iyul 1806 — 19 oktyabr 1813), İsveçrə Konfederasiyasının mediatoru (19 fevral 1803 — 19 oktyabr 1813), Berqin Böyük Hersoqu (1808—1809).
  • Şotlandiya ətrafı okean və dəniz dünyada biloji canlıların ən çox yaşadığı su hövzəsi sayılır, orada 40 min növ var.
  • "Pop-musiqi" termininin iki açılışı var : istənilən canlı ifa edilən musiqi və pop-musiqinin özü.
  • Ərazisinə görə tarixən mövcud olmuş imperiyalar ərazisinə görə Britaniya, Monqol və Rusiya imperiyaları olub.
  • Nigeriyada 421 dil var. Onlardan 410-dan istifadə edilir, 2-sinin daşıyıcısı yoxdur, 9 isə ölü dildir.
  • Budda ideyasına görə «Əgər zalımlığı görmürəmsə, eşitmirəmsə və barədə heç nə danışmıramsa, mən ondan qorunuram» (見ざる mi-dzaru), (聞かざる kika-dzaru), (言わざる iva-dzaru) .
  • Somali qəpiklərində üç meymun təsvir edilmişdi.
  • Qalxan balıqları dünyaya dişi kimi gəlir, ancaq 5 yaşına çatdıqda bir çoxu çevrilir.
  • Tarakanlar başı kəsildikdən sonra 9 gün yaşaya bilirlər.
  • İlbizlər yemək yemədən üç il yata bilirlər.
  • başını arxaya döndərə bilən yeganə həşəratdır.
  • Zürafələrin səs telləri yoxdur.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023