Praqa - Haqqinda Melumat

Praqa
Praqa
	Praha
Bayraq[d]	Gerb[d]
	50°05′15″ şm. e. 14°25′17″ ş. u.
Ölkə	Çexiya;
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	VIII əsr
İlk məlumat	965
Sahəsi	496,21 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	235 m
Saat qurşağı	UTC+01:00; UTC+02:00;
Əhalisi
Əhalisi	1.384.732 nəf. (1 yanvar 2024) ;
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+420 2
Poçt indeksi	100 00–199 00, 252 26, 252 28
Nəqliyyat kodu	A
Digər
	Xəritəni göstər/gizlə Praqa
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Praqa (çex. Praha, ing. Prague) — Çex Respublikasının paytaxtı.

31 dekabr 2007-ci il məlumatına əsasən əhalisi 1.212.097 nəfər (meqapolisdə 2.300.000 nəfər), sahəsi 496 km²-dir.

Praqa zəngin tarixə və Roma, Qotika, İntibah və Barokko memarlıqlarına malikdir.Mərkəzi Avropanın siyasi, mədəni və iqtisadi mərkəzidir. Praqa, Bohemiya Krallığının paytaxtı və bir neçə Roma İmperatorlarının, xüsusən də IV Karlın (1346–1378-ci illər) iqamətgahı olmuşdur.

Praqa, Habsburq monarxiyası və Avstriya-Macarıstan İmperiyası üçün əhəmiyyətli bir şəhər idi. Şəhər Bohemiya və Protestant İslahatlarında, Otuz İllik Müharibədə və 20-ci əsr tarixində Dünya Müharibələri ilə müharibədən sonrakı kommunist dövrü arasında Çexoslovakiyanın paytaxtı kimi böyük rol oynamışdır.

Praqada bir çox tanınmış mədəni abidələr var, onların bir çoxu 20-ci əsr Avropasının təcavüz və dağıntılarından sağ çıxıb. Əsas görməli yerlərə Praqa qalası,Karl körpüsü, Praqa astronomik saatı olan Köhnə Şəhər Meydanı, Yəhudi Məhəlləsi, Petrin təpəsi və Vişehrad daxildir. 1992-ci ildən Praqanın tarixi mərkəzi UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmişdir.

Şəhərdə çoxsaylı teatrlar, , kinoteatrlar və digər tarixi eksponatlar ilə yanaşı ondan çox böyük muzey var. Geniş müasir ictimai nəqliyyat sistemi şəhəri birləşdirir. Burada Mərkəzi Avropanın ən qədim universiteti olan Praqadakı də daxil olmaqla bir çox dövlət və özəl məktəblər yerləşir.

GaWC araşdırmalar mərkəzinə görə Praqa "Alfa-" qlobal şəhəri kimi təsnif edilir.2019-cu ildə şəhər Mercer tərəfindən dünyanın 69-cu ən yaşana bilən şəhəri seçildi.Elə həmin il PICSA İndeks şəhəri dünyanın 13-cü ən yaşana bilən şəhəri kimi qiymətləndirdi. Zəngin tarixi onu məşhur turizm məkanına çevirdi və 2017-ci ilə qədər şəhər hər il 8,5 milyondan çox beynəlxalq ziyarətçi qəbul etdi. 2017-ci ildə Praqa London, Paris, Roma və İstanbuldan sonra Avropanın ən çox ziyarət edilən beşinci şəhəri olaraq siyahıya alındı.

Etimologiyası və adı

Çexcə adı köhnə slavyan sözü olan práh sözündən götürülmüşdür, bu da "ford" və ya "sürətli" mənasını verir və şəhərin Vltava çayının kəsişmə nöqtəsindəki mənşəyinə istinad edir.Eyni etimologiya Varşavanın Praqa rayonu ilə də bağlıdır.

Adın mənşəyinə dair başqa bir baxış da çex dilindəki práh (ərəfəsində mənası ilə) sözü ilə bağlıdır və əfsanəvi etimologiya şəhərin adını Pjemislidlər sülaləsinin mifik qurucusunun həyat yoldaşı, şahzadə Libuşe ilə əlaqələndirilir.

Praqa adının başqa bir törəməsi, orijinal qalanın inşa edildiyi şist yamacında olan qaya üçün orijinal termin olan na prazě sözündən götürüldüyü ehtimal olunur. O dövrdə qala gələcək şəhərin doqquz təpəsini əhatə edən meşələrlə əhatə olunmuşdu — çayın qarşı tərəfindəki Köhnə şəhər, eləcə də mövcud qalanın altındakı Kiçik Şəhər yalnız sonralar meydana çıxdı.

Şəhərin adının ingiliscə yazılışı fransız dilindən götürülmüşdür.

19-cu əsr riyaziyyatçısı Bernard Bolzanonun hesablamalarına əsaslanaraq Praqa həm də "Yüz bulaqlar şəhəri" adlanır.Praqa üçün aşağdakı ləqəblər də daxildir: Qızıl Şəhər, Şəhərlərin Anası və Avropanın Qəlbi.

İstinadlar

Jakl L. (çeş.). // iDNES.cz 2011.
↑ (alm.). 1994.
Czech Statistical Office . Czech Statistical Office, 2017.
.
Český statistický úřad (çeş.). : ČSÚ, 2024.
↑ .
.
. 2011-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
. Worldatlas.com. 1 Dekabr 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 4 Dekabr 2011.
. hedgie.eu. 2015. 18 May 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 Aprel 2016.
. 29 Oktyabr 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 21 Aprel 2022.
. GaWC. 3 May 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 28 Yanvar 2019.
. mobilityexchange.mercer.com. 18 Aprel 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 30 May 2019.
. piscaindex.com. 8 Mart 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 2 İyul 2021.
. Expats.cz. 8 Noyabr 2017. 29 Avqust 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 28 Avqust 2018.
. praguesummer.com. 22 Fevral 2016. 14 Mart 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 14 Mart 2016.
Lucy S. Dawidowicz – Qızıl Ənənə: Şərqi Avropada Yəhudi Həyatı və Düşüncəsi, 1996, səh. 351. "Onda siz Vistulanın o tayında, Praqada Reb Şmueli də tanıyırsınız! Praqa, Varşavanın astanası — ölkənin ətri, geniş tarlaları, müharibələr və yanğınlar nəticəsində dəfələrlə xarabalığa çevrilmiş və yenidən qurulmuşdur…"
. Desert Island Discs (ingiliscə). 24 Mart 1969. 3 Fevral 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 2 Fevral 2019.
. idnes.cz (çex). Mladá fronta DNES. 5 Avqust 2010. 14 May 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 Yanvar 2013.
. prague.fm. 10 Avqust 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 19 Avqust 2015.

[_91b6cd47a92aecf3-1] Jakl L. (çeş.). // iDNES.cz 2011.

[_277770a4575693a0-2] (alm.). 1994.

[_d984ad55f532430b-3] Czech Statistical Office . Czech Statistical Office, 2017.

[_13242b15a4cb33bb-4] .

[_4f31f7c1f13217f7-5] Český statistický úřad (çeş.). : ČSÚ, 2024.

[_4543753c3c167e8f-6] .

[_18e7c668230c6a77-7] .

[8] . 2011-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.

[9] . Worldatlas.com. 1 Dekabr 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 4 Dekabr 2011.

[10] . hedgie.eu. 2015. 18 May 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 Aprel 2016.

[11] . 29 Oktyabr 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 21 Aprel 2022.

[12] . GaWC. 3 May 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 28 Yanvar 2019.

[13] . mobilityexchange.mercer.com. 18 Aprel 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 30 May 2019.

[14] . piscaindex.com. 8 Mart 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 2 İyul 2021.

[15] . Expats.cz. 8 Noyabr 2017. 29 Avqust 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 28 Avqust 2018.

[16] . praguesummer.com. 22 Fevral 2016. 14 Mart 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 14 Mart 2016.

[17] Lucy S. Dawidowicz – Qızıl Ənənə: Şərqi Avropada Yəhudi Həyatı və Düşüncəsi, 1996, səh. 351. "Onda siz Vistulanın o tayında, Praqada Reb Şmueli də tanıyırsınız! Praqa, Varşavanın astanası — ölkənin ətri, geniş tarlaları, müharibələr və yanğınlar nəticəsində dəfələrlə xarabalığa çevrilmiş və yenidən qurulmuşdur…"

[18] . Desert Island Discs (ingiliscə). 24 Mart 1969. 3 Fevral 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 2 Fevral 2019.

[19] . idnes.cz (çex). Mladá fronta DNES. 5 Avqust 2010. 14 May 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 Yanvar 2013.

[20] . prague.fm. 10 Avqust 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 19 Avqust 2015.