Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı

Sülh üzrə Nobel mükafatı hər il tərəfindən "millətlər arasındakı qardaşlıq, daimi orduların ləğvi və ya azaldılması və sülh qurultaylarının keçirilməsi və təşviqi üçün ən çox və ya ən yaxşı işlər görmüş şəxsə" təqdim edilir. Nobelin vəsiyyətinə əsasən, mükafat tərəfindən idarə olunur və Norveç Parlamenti tərəfindən seçilmiş beş nəfərdən ibarət komitə tərəfindən verilir.

Norveç Nobel İnstitutu Norveç Nobel Komitəsinə Nobel Sülh Mükafatını alanların seçilməsində və illik mükafatın Osloda təşkilində kömək edir.

Hər laureatbir bir medal, bir diplom və illər ərzində dəyişən miqdarda pul mükafatı alır. Bu mükafat kimya, fizika, ədəbiyyat, sülh və fiziologiya və ya tibb sahələrində insanlığa əlamətdar töhfələr verənlərə təqdim edilən Alfred Nobelin 1895-ci ildəki vəsiyyəti əsasında təsis edilmiş beş Nobel mükafatından biridir.

Ümumi baxış

Sülh Mükafatı hər il Osloda, Norveç Kralının iştirakı ilə, 10 dekabrda Nobelin ölümünün ildönümündə təqdim olunur və Stokholmda təqdim edilməyən yeganə Nobel mükafatıdır. Digər mükafatlardan fərqli olaraq Sülh Mükafatı ara-sıra bir şəxsdən çox bir təşkilata verilir (məsələn, Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi üçqat laureat).

Nobel Sülh Mükafatı ilk dəfə 1901-ci ildə Frederik Passi və Anri Dünana verildi, onların bölüşdükləri mükafat pulu 150.782 İsveç kronu təşkil edirdi (bu məbləğ 2008-ci ildə 7.731.004 krona bərabər idi).

  • 1962-ci ildə Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatı olan Laynus Polinq iki dəfə şəriksiz şəkildə Nobel mükafatına layiq görülən yeganə şəxsdir; 1954-cü ildə Kimya üzrə Nobel mükafatını aldı.
  • 2014-cü ildə 17 yaşında Sülh üzrə Nobel mükafatına layiq görülən Məlalə Yusəfzay ən gənc laureatdır.
  • Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatı olan ilk qadın Bertha von Zuttner idi (1905). 106 Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatından 17-si qadındır.
  • Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi humanitar fəaliyyətinə görə üç dəfə mükafata layiq görülərək ən çox Sülh üzrə Nobel mükafatlarını alan laureat olmuşdur.
  • Üç Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatı mükafatlandırıldıqları vaxt həbsdə idilər: Karl von Ossiyetski, Aun San Su Çji və Lyu Syaobo.

Mübahisə

Bu mükafat Nobel mükafatlarının ən mübahisəli hesab olunur; bir neçə seçimin tənqid edilməsi və 19 dəfə mükafatın verilməməsinə görə.

  • Beş dəfə namizəd olmasına baxmayaraq, Mahatma Qandi heç vaxt bu mükafatı qazanmadı. 1948-ci ildə öldürülməsindən sonra komitə ölümündən sonra ona mükafatın təltif edilməsini düşündü, lakin buna qarşı qərar verdi və və bunun əvəzinə həmin il "uyğun yaşayan namizədin olmaması" izahatı ilə mükafat heç kimə verilmədi.
  • 1961-ci ildə namizədliyini irəli sürdükdən sonra laureat elan olunmasından bir neçə ay əvvəl vəfat edən Daq Hammarşeld ölümündən sonra laureat olan yeganə şəxs oldu.
  • 1973-cü ildə Le Dık Tho Nobel sülh mükafatından imtina edib. İmtinaya səbəb kimi isə Vyetnamda hələ də əsl sülhün əldə olunmadığını əsas gətirib.

Laureatlar

2020-ci ilə kimi Sülh üzrə Nobel mükafatı 107 şəxs və 28 təşkilata verildi. On yeddi qadın Sülh üzrə Nobel mükafatını (digər mükafatlardan daha çox). Yalnız iki alıcı bu sahə üzrə birdən çox mükafat qazandı: Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi üç dəfə (1917, 1944 və 1963) və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı iki dəfə (1954 və 1981). 19 il Sülh üzrə Nobel mükafatı verilmədi. Le Dık Tho 1973-cü ildə mükafatdan imtina edən yeganə şəxs idi. O, Henri Kissinger ilə 1973-cü il bu mükafata layiq görüldü, ancaq bu cür "burjua sentimentalizmlərinin" onun üçün olmadığını və Paris Sülh Sazişlərinə tam əməl olunmadığını əsas gətirərək mükafatdan imtina etdi.

İl Laureat Ölkə Əsaslanma
1901   Anri Dünan   İsveçrə Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin təsis edilməsindəki roluna görə
  Frederik Passi   Fransa "Parlamentlərarası Birliyin əsas qurucularından biri və eyni zamanda ilk Ümumdünya Sülh Konqresinin əsas təşkilatçısı olduğuna görə"
1902   Eli Dükommen   İsveçrə "Beynəlxalq Sülh Bürosunun ilk fəxri katibi vəzifəsinə görə"
  Albert Qoba "Parlamentlərarası Birliyin ilk baş katibi vəzifəsinə görə"
1903   Uilyam Krimer   Böyük Britaniya "Parlamentlərarası Birliyin 'ilk atası' olaraq roluna görə"
1904   Beynəlxalq Hüquq İnstitutu   Belçika "Qeyri-rəsmi bir qurum olaraq beynəlxalq hüquq elminin ümumi prinsiplərini formalaşdırma səylərinə görə"
1905   Berta fon Zutner   Avstriya "Silahlarınızı aşağı salın!" əsərinə və mükafatın yaranmasına töhfə verdiyi töhfələrinə görə
1906   Teodor Ruzvelt   ABŞ "Rus-Yapon müharibəsini sona çatdırmaq üçün müvəffəqiyyətli vasitəçiliyi və Haaqa məhkəməsinə ilk işini təqdim edərək arbitraj maraqlarına görə"
1907   Ernesto Teodoro Moneta   İtaliya "İtaliya sülh hərəkatının əsas lideri kimi fəaliyyətinə görə"
  Lui Reno   Fransa "Aparıcı Fransız beynəlxalq hüquqşünası olaraq və Haaqa Daimi Arbitraj Məhkəməsinin üzvü kimi fəaliyyətinə görə"
1908   Klas Arnoldson   İsveç "İsveç Sülh və Arbitraj Liqasının qurucusu olaraq fəaliyyətinə görə"
  Fredrik Bayer   Danimarka "Regional əməkdaşlığın bərkidilməsi üçün Skandinaviya parlamentlərarası ittifaqının yaradılmasına görə"
1909   Ogüst Beyernar   Belçika "İki Haaqa konfransındaki nümayəndəliyinə və Parlamentlərarası Birliyin aparıcı lideri olduğuna görə"
  Pol D'Esturnel de Konstan   Fransa "Fransa və qonşu ölkələr arasında arbitraj haqqında müqavilələrə görə"
1910   Beynəlxalq Sülh Bürosu   İsveçrə "Müxtəlif ölkələrin sülh cəmiyyətləri arasında əlaqə rolunu oynadığına görə"
1911   Tobias Asser   Niderland "Arbitraj Məhkəməsinin üzvü olması və Beynəlxalq Şəxsi Hüquq Konfransı təşəbbüskarı olduğuna görə"
  Alfred German Frid   Avstriya "Alman Sülh Cəmiyyətinin qurucusu olaraq fəaliyyətlərinə görə"
1912   Eliu Rut   ABŞ "Beynəlxalq arbitraja güclü marağına və dünya məhkəməsi planına görə"
1913   Anri Lafonten   Belçika "Beynəlxalq Sülh Bürosunun rəhbəri olaraq fəaliyyətlərinə görə"
1914 I Dünya müharibəsi səbəbindən mükafat verilmədi.
1915
1916
1917   Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi   İsveçrə "Birinci Dünya Müharibəsinin tərəflərdəki çox sayda hərbi əsirlərin hüquqlarını, o cümlədən ailələri ilə əlaqə qurma hüquqlarını qorumaq üçün böyük bir vəzifəni yerinə yetirdiyinə görə"
1918 I Dünya müharibəsi səbəbindən mükafat verilmədi.
1919   Vudro Vilson   ABŞ "Millətlər İttifaqıın yaradılmasındaki həlledici roluna görə"
1920   Leon Burjua   Fransa "1899 və 1907-ci ildəki Haaqa konfranslarında iştirakına və digər fəaliyyətlərinə görə"
1921   Hjalmar Branting   İsveç "Millətlər Liqasındakı fəaliyyətinə görə"
  Kristina Lous Lange   Norveç "Norveç Nobel Komitəsinin birinci katibi" və "Parlamentlərarası Birliyin baş katibi" olaraq fəaliyyətlərinə görə"
1922   Frityof Nansen "Rusiyada qıtlığa qarşı mübarizə aparan milyonlarla insana kömək etdiyinə"və "Kiçik Asiya və Trakyada qaçqınlar üçün həyata keçirdiyi fəaliyətlərinə görə"
1923 Mükafat verilmədi
1924
1925     Böyük Britaniya "Lokarno sazişləri üzrə fəaliyyətlərinə görə"
  Çarlz Daues   ABŞ "Adını daşıyan plana verdiyi töhfələrə görə"
1926     Fransa "Lokarno sazişləri ilə əlaqəli işlərinə görə"
  Qustav Ştrezeman   Almaniya
1927     Fransa "Fransız-Alman populyar barışığına verdiyi töhfələrə görə"
    Almaniya
1928 Mükafat verilmədi
1929   Frenk Kelloq   ABŞ "Brian-Kelloq paktının danışıq tərəfdaşı"
1930     İsveç "Kilsələri yalnız ekumenikal birlik üçün deyil, həm də dünya sülhü üçün işə cəlb etmə təşəbbüslərinə görə"
1931   Ceyn Addams   ABŞ "Sosial islahat işlərinə və Qadınların Beynəlxalq Sülh və Azadlıq Liqasına rəhbərliyinə görə"
  "Brian-Kelloq paktını tanıtmasına" və "Amerika sülh hərəkatının daha quruluş yönümlü hissəsinin lideri kimi fəaliyyətinə görə"
1932 Mükafat verilmədi
1933     Böyük Britaniya "Böyük illüziyanın müəllifi və Millətlər İttifaqının tərəfdarı və eyni zamanda bütövlükdə sülh üçün nüfuzlu bir publisist və pedaqoq olduğuna görə"
1934   Artur Henderson "Millətlər İttifaqı ilə əlaqəli fəaliyyətlərinə, xüsusilə də tərksilah təşəbbüslərinə görə"
1935     Almaniya "Almaniyanın yenidən silahlanmasına qarşı apardığı mübarizəyə görə"
1936   Karlos Saavedra Lamas   Argentina "Paraqvay və Boliviya arasındakı Cako müharibəsinə son qoymasında vasitəçiliyinə görə"
1937     Böyük Britaniya Millətlər İttifaqı ilə əlaqəli fəaliyyətlərinə görə
1938   Beynəlxalq Nansen Təşkilatı Millətlər İttifaqı Qaçqınlara kömək fəaliyyətlərinə görə
1939 II Dünya müharibəsi səbəbindən mükafat verilmədi.
1940
1941
1942
1943
1944   Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi   İsveçrə "Müharibə illərində bəşəriyyət naminə gördüyü böyük işə görə"
1945     ABŞ "Ev təcridçiliyinə qarşı apardığı mübarizəyə, Amerika qitələrində sülh bloku yaratma səylərinə və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı üçün gördüyü işlərə görə"
1946   Emili Qrin Bolç "Əvvəllər Tarix və Sosiologiya professoru; Qadınların Beynəlxalq Sülh və Azadlıq Liqası fəxri Beynəlxalq prezidenti"
  Con Mott "Beynəlxalq Missionerlər Şurasının sədri; Ümumdünya Gənc Kişilər Xristian Dərnəkləri Birliyinin prezidenti"
1947  

Cəmiyyət xidmətində Dostlar Şurası və Cəmiyyət xidmətində Amerika Dostlar Komitəsi

 "Başqalarına şəfqət və onlara kömək etmək istəyi"
1948 "Uyğun yaşayan namizədin olmaması" səbəbindən mükafat verilmədi."
1949   Con Boyd Orr   Böyük Britaniya "Həkim; Alimentar Politoloq; Görkəmli təşkilatçı və Ümumi Qida və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının direktoru; Milli Sülh Şurası və Dünya Sülh Təşkilatları Birliyinin prezidenti."
1950   Ralf Banç   ABŞ "Harvard universitetinin professoru; 1948-ci ildə Fələsdində aradüəldən idi."
1951   Leon Juo   Fransa "Avropa Şurası Beynəlxalq Komitəsinin prezidenti, Beynəlxalq Azad Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının vitse-prezidenti, BƏT Şurasının üzvü, BMT nümayəndəsi"
1952   Albert Şveytser   Fransa "Həyata hörmət üçün... Fərdlər, millətlər və irqlər arasında davamlı bir sülhün təməllərini təbliğinə görə"
1953   Corc Marşall   ABŞ "Amerika Qırmızı Xaç Komitəsinin baş prezidenti; Keçmiş dövlət katibi və müdafiə naziri; BMT nümayəndəsi; Marşal Planının yaradıcısı."
1954 Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı   BMT "1951-ci ildə BMT tərəfindən təsis edilmiş beynəlxalq yardım təşkilatı"
1955 Mükafat verilmədi
1956
1957   Lester Pirson   Kanada "Kanadanın xarici işlər üzrə keçmiş dövlət katibi; Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasının 7-ci sessiyasının keçmiş prezidenti"; "Süveyş böhranının sona çatmasınadaki roluna və Yaxın Şərq məsələsini Birləşmiş Millətlər Təşkilatı vasitəsi ilə həll etmə təşəbbüsünə görə."
1958   Jorj Pir   Belçika "Dominik Təriqətində ata; Qaçqınlar üçün yardım təşkilatının rəhbəri"
1959   Filip Noel-Beyker   Böyük Britaniya "Parlament üzvü; beynəlxalq sülh və əməkdaşlıq üçün ömürlük əzmkar fəal"
1960   Albert Lutuli   Cənubi Afrika Respublikası "Afrika milli konqresinin prezidenti," "Cənubi Afrikada aparteidlə mübarizədə ən ön cəbhədə idi."
1961   Daq Hammarşeld   İsveç "BMT baş katibi," təşkilatı gücləndirdiyinə görə "mükafatlandırıldı."
1962   Laynus Polinq   ABŞ "üvə silahı sınaqlarına qarşı həyata keçirdiyi kampaniyaya görə"
1963   Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi   İsveçrə BQXK-nın 100 illik mövcudluğunda insan hüquqlarının qorunmasında göstərdikləri fəaliyyətlərə görə.
 
1964   Martin Lüter Kinq   ABŞ Qaradərililərin bərabərliyi uğrundakı fəaliyyətlərinə görə.
1965   BMT Uşaq Fondu   BMT "BMT tərəfindən təsis edilmiş beynəlxalq yardım təşkilatı; Millətlər və dünya arasındakı qardaşlığ"ın möhkəmlənməsində fəal roluna görə"
1966 Mükafat verilmədi
1967
1968   Rene Kassen   Fransa "Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin sədri"
1969   Beynəlxalq Əmək Təşkilatı   BMT "Sülh infrastrukturu" yaratmaq və millətlərarası qardaşlığın gücləndirməsindəki fəalıqlarına görə.
1970     ABŞ "Beynəlxalq Qarğıdalı və Buğda Təkmilləşdirmə Mərkəzinin üzvü;" "xüsusilə Asiya və Latın Amerikasında qida istehsalına təsir göstərən "yaşıl inqilab"a verdiyi töhfələrə görə."
1971   Villi Brandt   Qərbi Almaniya "Almaniya Federativ Respublikasının kansleri; Şərqlə Qərb arasındakı gərginliyin azalmasına yol açan konkret təşəbbüslərin tanınması üçün."
1972 Mükafat verilmədi
1973   Henri Kissincer   ABŞ "Vyetnam müharibəsində atəşkəs əldə olunması və Amerika qüvvələrinin çıxarılması məqsədi güdən 1973-cü il Paris sazişinə görə"
  Le Dık Tho   Vyetnam
1974   Şon Makbrayd   İrlandiya "Beynəlxalq Sülh Bürosunun prezidenti; Namibiya Komissiyasının sədri." "İnsan hüquqlarının vəziyyətinin monitorinqinin beynəlxalq mexanizmlərinin yaradılmasına görə."
  Eysaku Sato   Yaponiya "Yaponiyanın Baş naziri," "Yaponiya üçün nüvə seçimindən imtina etdiyinə və regional barışıq üçün səylərinə görə"
1975   Andrey Saxarov   SSRİ "İnsan hüquqları, tərksilah və bütün millətlər arasında əməkdaşlıq uğrunda mübarizəsinə görə"
1976   Betti Vilyams   Böyük Britaniya "Şimali İrlandiya Sülh Hərəkatının (sonradan Sülh İnsanları Birliyi adlandırıldı) qurucusu"
  Meyrid Korriqan
1977   Beynəlxalq Əfv "Vicdan məhbuslarının insan hüquqlarını qoruduqlarına görə"
1978   Ənvər Sadat   Misir "Kemp-Devid müqaviləsinə görə"
  Menaxem Begin   İsrail
  Polşa
1979   Tereza Ana   Hindistan "Xeyriyyəçilik Missionerlərinin Qurucusu"
"Əzab çəkən insanlığa kömək etməkdəki fəaliyyətlərinin tanınması üçün"
1980   Adolfo Peres Eskivel   Argentina "İnsan hüquqları lideri;" "ölkəsini (Argentina) idarə edən hərbi xunta ilə mübarizə aparmaq üçün zorakı olmayan insan hüquqları təşkilatları təsis etdi."
1981 Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı   BMT "1951-ci ildə ABŞ tərəfindən təsis edilmiş beynəlxalq yardım təşkilatı."
1982   Alva Myurdal   İsveç "Birləşmiş Millətlər Təşkilatının tərksilah danışıqlarında göstərdikləri möhtəşəm faəliyyətlərinə görə, hər ikisi də mühüm rol oynamış və beynəlxalq səviyyədə tanınmışdır"
  Alfonso Robles   Meksika
1983   Lex Valensa   Polşa "Solidarnostun qurucusu; insan hüquqları uğrunda təşviqatçı"
1984   Desmond Tutu   Cənubi Afrika Respublikası "Cənubi Afrika Kilsələr Şurasının baş katibi, Yohannesburq yepiskopu; Aparteidlə mübarizədə göstərdiyi cəsarət və qəhrəmanlığına görə."
1985   ABŞ Avtoritetiv informasiya və atom müharibəsinin fəlakətli nəticələri barədə marifləndirici fəaliyyətlərinə görə."
1986   Eli Vizel   ABŞ "Prezidentin Holokost Komissiyasının sədri"
1987   Oskar Sançes   Kosta-Rika "Mərkəzi Amerikada sülh danışıqlarının təşəbbüskarı."
1988   BMT Sülhməramlı Qüvvələri   BMT "Birləşmiş Millətlər Təşkilatının fundamental prinsiplərindən birini həyata keçirmək üçün mühüm töhfələr verən səylərinə görə"
1989   XIV Dalay Lama   Hindistan "Tibetin azad edilməsi uğrunda apardığı mübarizədə ardıcıl olaraq zorakılığın tətbiq edilməsinə qarşı çıxmışdır. Bunun əvəzinə, xalqının tarixi və mədəni irsini qorumaq üçün tolerantlığa və qarşılıqlı hörmətə əsaslanan dinc həll yollarını müdafiə etmişdi."
1990   Mixail Qorbaçov   SSRİ Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının Baş katibi və Sovet İttifaqının Prezidenti, "bu gün beynəlxalq birliyin mühüm hissələrini xarakterizə edən sülh prosesindəki aparıcı roluna görə"
1991   Aun San Su Çji   Myanma "Demokratiya və insan hüquqları uğrunda qeyri-zorakı mübarizəsinə görə"
1992   Riqoberta Mençu   Qvatemala "Yerli xalqların hüquqlarına hörmət əsasında sosial ədalət və etno-mədəni uzlaşma fəaliyyətlərinin tanınması üçün"
1993   Nelson Mandela   Cənubi Afrika Respublikası "Aparteid rejiminin dinc yolla ləğvi və yeni demokratik Cənubi Afrikanın əsasını qoymaq uğrundakı fəaliyyətlərinə görə"
 
1994   Yasir Ərəfat   Fələstin "Hər iki tərəfdən böyük cəsarət tələb edən və Yaxın Şərqdə qardaşlıq yolunda yeni bir inkişaf üçün geniş imkanlar açan siyasi aktın şərəfinə."
  İshaq Rabin   İsrail
  Şimon Peres   İsrail
1995   Cozef Rotblat   Polşa "Nüvə silahının beynəlxalq siyasətdəki rolunu azaltmaq və uzun müddətdə bu silahların aradan qaldırılması səylərinə görə"
    Kanada
1996     Şərqi Timor "Şərqi Timordakı münaqişənin ədalətli və sülh yolu ilə həlli yolundakı işlərinə görə."
    Şərqi Timor
1997     İsveçrə "piyadalar əleyhinə minaların qadağan edilməsi və təmizlənməsi üzrə fəaliyyətlərinə görə"
  Codi Vilyams   ABŞ
1998     İrlandiya "Şimali İrlandiyadakı münaqişənin sülh yolu ilə həll edilməsi üzrə səylərinə görə"
  Devid Trimbl   Böyük Britaniya
1999   Sərhədsiz Həkimlər   İsveçrə "Təşkilatın bir neçə qitədə həyata keçirdikləri humanitar fəaliyyətlərinin tanınması üçün"
2000   Kim De Çjun   Cənubi Koreya "Cənubi Koreyadakı və ümumiyyətlə Şərqi Asiyadakı demokratiya və insan hüquqları, xüsusilə Şimali Koreya ilə sülh və barışıq üçün etdiyi fəaliyyətə görə"
2001   Birləşmiş Millətlər Təşkilatı   BMT "Daha mütəşəkkil bir dünya yaratmaq və dünya sülhünün möhkəmlənməsinə verdiyi töhfələrinə görə."
  Kofi Annan   Qana
2002   Cimmi Karter   ABŞ "Beynəlxalq münaqişələrin sülh yolu ilə həlli, demokratiyanın və insan hüquqlarının möhkəmləndirilməsi, habelə iqtisadi və sosial inkişafın təşviqi sahəsində onillərdir dəvam edən fəaliyyətlərinə görə."
2003   Şirin Ebadi   İran "Demokratiya və insan hüquqları uğrunda səylərinə görə. Xüsusilə qadın və uşaq hüquqları uğrunda mübarizəyə fokuslanmışdı."
2004     Keniya "Davamlı inkişafa, demokratiyaya və sülhə verdiyi töhfələrinə görə"
  Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentlik   BMT "Nüvə enerjisinin hərbi məqsədlər üçün istifadəsinin qarşısını almaq və nüvə enerjisinin dinc məqsədlər üçün ən etibarlı şəkildə istifadə edilməsini təmin etmək səylərinə görə"
  Məhəmməd Əl-Baradei   Misir
2006   Məhəmməd Yunus   Banqladeş "Yoxsullar üçün iqtisadi və sosial imkanları inkişaf etdirdiklərinə görə."
2007     BMT "İnsan fəaliyyətinin yaratdığı qlobal iqlim dəyişikliyinin nəticələrinin öyrənilməsi və onların mümkün qarşısının alınması üçün tədbirlərin hazırlanması görə."
  Albert Qor   ABŞ
2008   Marti Axtisaari   Finlandiya "Bir neçə qitədə və otuz ildən çox müddətdə beynəlxalq münaqişələrin həllində göstərdiyi səylərə görə"
2009   Barak Obama   ABŞ "Beynəlxalq diplomatiyanın və xalqlar arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsindəki fövqəladə səylərinə görə"
2010   Lyu Syaobo   ÇXR "Çindəki fundamental insan hüquqları uğrunda uzunsürən və qeyri-zorakı mübarizəsinə görə"
2011   Elen Conson-Serlif   Liberiya "Qadınların təhlükəsizliyi uğrunda qeyri-zorakı mübarizələrinə və sülhyaratma prosesində iştirakına görə"
  Leyma Qbovi
  Təvəkkül Karman   Yəmən
2012   Avropa İttifaqı   Avropa İttifaqı "Altmış il ərzində Avropada sülh və barışıq, demokratiya və insan haqlarının inkişafına verdiyi töhfəyə görə."
2013     Niderland "Kimyəvi silahların aradan qaldırmasındakı geniş təşəbbüslərinə görə."
2014   Kaylaş Satyarti   Hindistan "Uşaqların və gənclərin təyziq altına alınmasına qarşı və bütün uşaqların təhsil hüququ üzrə mübarizələrinə görə"
  Məlalə Yusəfzay   Pakistan
2015     Tunis "2011-ci ilin Yasəmən inqilabından sonra Tunisdə plüralist demokratiyanın qurulmasına verdiyi töhfəyə görə"
2016   Xuan Manuel Santos   Kolumbiya "Ölkənin yarım əsrdən çox davam edən vətəndaş müharibəsinə son qoyması üzrə səylərinə görə"
2017 Nüvə Silahlarının Ləğv Edilməsi üzrə Beynəlxalq Kampaniya   İsveçrə "Hər hansı bir nüvə silahının istifadəsinin fəlakətli nəticələrinə diqqəti cəlb etmək səyləri və razılaşmalar yolu ilə bu cür silahların qadağan edilməsi cəhdlərinə görə."
2018   Deni Mukveqe   Konqo Demokratik Respublikası "Cinsi zorakılığın müharibələrdə və silahlı qarşıdurmalarda silah kimi istifadə edilməsinin dayandırılması üzrə səylərinə görə"
  Nadiya Murad   İraq
2019   Abiy Əhməd Əli   Efiopiya "Sülhə və beynəlxalq əməkdaşlığa nail olmaq üçün göstərdiyi səylərə və xüsusən qonşu Eritreya ilə sərhəd münaqişəsinin həlli ilə bağlı həlledici təşəbbüsünə görə"
2020   Dünya Qida Proqramı   BMT "Aclığa qarşı mübarizədə göstərdiyi səylərə, münaqişəli bölgələrdə sülh üçün şərtlərin yaxşılaşdırılmasına verdiyi töhfələrə, aclıqdan müharibə və münaqişələrdə silah qismində istifadəsinin qarşısını almağa yönələn səylərdə başlıca qüvvə olaraq fəaliyyətinə görə"
2021   Mariya Ressa   Filippin "Demokratiya və davamlı sülh üçün bir şərt olan söz azadlığını müdafiə etmək səylərinə görə"
  Dmitri Muradov   Rusiya
2022   Ales Belyatski   Belarus Sülh Mükafatı laureatları öz ölkələrində vətəndaş cəmiyyətini təmsil edirlər. Uzun illərdir ki, onlar hökuməti tənqid etmək və vətəndaşların fundamental hüquqlarını müdafiə etmək hüququnu təbliğ ediblər. Onlar müharibə cinayətlərini, insan hüquqlarının pozulmasını və səlahiyyətdən sui-istifadə hallarını sənədləşdirmək üçün qeyri-adi səylər göstəriblər. Onlar birlikdə sülh və demokratiya üçün vətəndaş cəmiyyətinin vacibliyini nümayiş etdirirlər.
  Memorial təşkilatı   Rusiya
  Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi   Ukrayna
2023   Nərgiz Məhəmmədi   İran "İranda qadınların zülmünə qarşı mübarizəsinə və hamı üçün insan hüquqlarını və azadlığını təşviq etmək üçün apardığı mübarizəyə görə"
2024   Nihon Hidankyo   Yaponiya "Nüvə silahlarından azad dünya qurmaq səylərinə görə"

İstinadlar

  1. . . 2013-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  2. . Nobel Foundation. 2013-10-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  3. . Nobel Foundation. 2014-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  4. . Nobel Foundation. 2014-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  5. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  6. ↑ . Nobel Foundation. 2012-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  7. Tønnesson, Øyvind. . Nobel Foundation. 2000-06-29. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  8. Murphy, Clare. . BBC News. 2000-10-08. 2013-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  9. ↑ Tønnesson, Øyvind. . Nobel Foundation. 1999-12-01. 2018-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  10. ↑ . . Nobel Foundation. 2001-03-15. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  11. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  12. Rothman, Lily. . TIME.com. 2016-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-16.
  13. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  14. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  15. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  16. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  17. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  18. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  19. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  20. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  21. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  22. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  23. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  24. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  25. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  26. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  27. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  28. . Nobel Foundation. 2013-12-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  29. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  30. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  31. . . Nobel Foundation. 2011-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-10.
  32. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  33. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  34. . Nobel Foundation. 2011-09-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  35. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  36. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  37. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  38. ↑ . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  39. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  40. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  41. . 5 April 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 22 June 2018.
  42. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  43. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  44. . Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  45. . . Nobel Foundation. 2012-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  46. . . Nobel Foundation. 2010-12-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  47. . Nobel Foundation. 2019-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-21.
  48. . . Nobel Foundation. 2011-10-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  49. ↑ . Nobel Foundation. 2008-12-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  50. ↑ . . Nobel Foundation. 2011-11-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  51. . . 1991. 2018-11-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-24.
  52. . Nobel Foundation. 2008-11-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  53. . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  54. . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  55. . Nobel Foundation. 2020-01-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-01-06.
  56. . Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  57. . Nobel Foundation. 2008-12-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  58. . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  59. . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  60. . Nobel Foundation. 2008-12-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  61. . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  62. . Nobel Foundation. 2008-12-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  63. . Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  64. . Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  65. . Nobel Foundation. 2008-11-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  66. . Nobel Foundation. 2008-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  67. . Nobel Foundation. 2008-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  68. . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  69. . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  70. . Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  71. . Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  72. ↑ . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  73. . Nobel Foundation. 2008-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  74. . Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  75. . Nobel Foundation. 2008-12-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  76. . Nobel Foundation. 2008-11-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  77. . Nobel Foundation. 2014-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  78. . Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  79. . Nobel Foundation. 2008-12-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  80. . Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  81. . Nobel Foundation. 2008-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-12-03.
  82. . Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  83. . Nobel Foundation. 2018-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-11.
  84. . Nobel Foundation. 2008-12-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  85. . Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  86. . Nobel Foundation. 2008-12-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  87. . Nobel Foundation. 2008-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  88. . Nobel Foundation. 1988-09-29. 2008-12-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-28.
  89. . Nobel Foundation. 2008-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  90. . Nobel Foundation. 1989-10-05. 2008-12-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-28.
  91. . Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  92. . Nobel Foundation. 2008-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  93. . Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  94. . Nobel Foundation. 2014-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  95. . Nobel Foundation. 2008-11-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  96. . Nobel Foundation. 2008-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  97. . Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  98. . Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  99. . Nobel Foundation. 2008-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  100. . Nobel Foundation. 2018-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-21.
  101. . Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  102. . Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  103. . Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  104. . Nobel Foundation. 2008-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  105. . Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  106. . Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  107. . Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  108. . Nobel Foundation. 2008-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  109. . Nobel Foundation. 2018-02-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-10.
  110. . Nobel Foundation. 2009-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-10-09.
  111. . Nobel Foundation. 2011-12-02 tarixində .
  112. . Nobel Foundation. 2018-07-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-07.
  113. . Nobel Foundation. 10 October 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 12 October 2012.
  114. . 2018-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-09.
  115. (PDF). Nobel Foundation. 2013-10-11 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-11.
  116. . Nobel Foundation. 2014-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-10.
  117. . Nobel Foundation. 2015-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-09.
  118. . Nobel Foundation. 2016-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-07.
  119. . www.nobelprize.org. 2017-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-06.
  120. . www.nobelprize.org. 2018-10-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-05.
  121. (ingilis). The Nobel Foundation. 2019-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-19.
  122. . NobelPrize.org (ingilis). 2020-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-09.
  123. . www.nobelprize.org. 2021-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-08.
  124. . naked-science.ru (rus). 2022-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-10-07.
  125. Helljesen, Vilde. . NRK (bokmal norveç). 2023-10-06. İstifadə tarixi: 2023-10-06.
  126. . NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-10-11.

Mənbələr

  • . Nobel Foundation. 2022-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-29.
  • . Encyclopædia Britannica. 2015-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-11-29.
  • Rogers, Simon. . The Guardian. 8 October 2010. 11 April 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 10 April 2020.

Xarici keçidlər

Vikianbarda Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023