Latviyada insan hüquqları

Latviyada insan hüquqları (latış. Cilvēktiesības Latvijā‎) — 1998-ci ildə qəbul edilmiş Latviya Respublikasının Konstitusiyanın 8-ci fəslində təsbit olunmuş – “Əsas insan hüquqları” 28 maddədən ibarətdir. — Fəsildə təsbit olunmuş hüquqlar siyahısına həm birinci və ikinci nəslin hüquqları, həm də üçüncü nəslin bəzi hüquqları daxildir: əlverişli mühitdə yaşamaq hüququ və milli azlıqlara mənsub şəxslərin hüquqları. 116-cı maddə müdafiəsi üçün bir sıra insan hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına yol verilən dəyərləri müəyyən edir: başqa insanların hüquqları, dövlətin demokratik quruluşu, cəmiyyətin təhlükəsizliyi, rifahı və mənəviyyatı.

30 iyun 1922-ci ildə hökumət qəzeti "Valdibas Vēstnesis"də dərc edilmiş Latviya Konstitusiyası

ABŞ Dövlət Departamenti və Freedom Housea əsasən Latviya hökuməti tərəfindən ümumiyyətlə insan haqlarına hörmət edilir.

Tarixi

1918-ci ildə Latviyanın müstəqilliyini elan edən Xalq Şurasının siyasi platformasının yeddi bölməsindən ikisi insan hüquqlarına həsr olunmuşdu. 5 dekabr 1919-cu ildə Xalq Şurası Latviyada 1917-ci il oktyabrın 25-dən əvvəl verilmiş Rusiya qanunlarının Latviya qanunları ilə əvəz olunana qədər qüvvədə olması haqqında qanun qəbul etdi. Beləliklə, Rusiya Müvəqqəti Hökumətinin ittifaqlar, yığıncaqlar, söz və vicdan azadlığı haqqında aktları etibarlı idi. 1920-ci ildə Müəssislər Məclisi dövlət quruluşu ilə bağlı bir sıra insan hüquqlarını nəzərdə tutan müvəqqəti qaydalar qəbul etdi. 1922-ci ildə Müəssislər Məclisi iki oxunuşda Konstitusiyanın insan hüquqlarına dair müddəaları özündə əks etdirən ikinci hissəsinin layihəsini qəbul etdi, lakin üçüncü oxunuşda layihəni rədd etdi. Каталог İnsan hüquqları haqqında müddəalar Latviya SSR-in 1940-cı və 1978-ci il konstitusiyalarında mövcud idi.

Latviya Respublikası Konstitusiyasının 8-ci fəsli qəbul edilənə qədər bərpa edilmiş Latviya Respublikasının insan hüquqları sahəsində əsas sənədi 1991-ci ildə qəbul edilmiş “İnsan və vətəndaşın hüquq və vəzifələri” konstitusiya qanunu olmuşdur.

Təsis edilməsi

1990-cı ildən parlamentdə insan haqları komissiyası (ilkin olaraq - insan hüquqları və milli məsələlər üzrə komissiya, 2017-ci ildə - insan hüquqları və ictimai işlər üzrə komissiya) fəaliyyət göstərir.

Konstitusiya Məhkəməsi 1996-cı ildən fəaliyyət göstərir. Fiziki şəxslər 2001-ci il iyulun 1-dən konstitusiya hüquqlarının pozulması ilə bağlı şikayətlərlə ona müraciət edə bilərlər.

1993-1995-ci illərdə insan hüquqları üzrə dövlət naziri vəzifəsi var idi. 1998-ci ildə Xarici İşlər Nazirliyinin nəzdində Nazirlər Kabinetinin beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatlarında nümayəndəsi vəzifəsi yaradılmışdır.

1995-ci ildə Ədliyyə Nazirliyinin nəzdində İnsan Hüquqları üzrə Dövlət Bürosu yaradılmış, 1996-cı ildə müstəqil quruma, 2007-ci ildən isə Ombudsman Aparatına çevrilmişdir.

Latviya beynəlxalq insan hüquqlarının müdafiəsi sistemində

1990-cı ildə Latviya İnsan Hüquqları üzrə Ümumdünya Bəyannaməsinə qoşuldu və bu Bəyannamə hüquqi ədəbiyyatda və məhkəmə təcrübəsində onun Latviya üçün məcburi olduğu kimi şərh olunur. 2019-cu ilin sonuna olan məlumata görə, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (2001-ci ildən başlayaraq) Latviyaya qarşı işlərdə mahiyyəti üzrə 144 qərar qəbul edib. Onlardan 115-i AİHM və ya onun protokollarının pozulmasını müəyyən edib. Böyük Palata Slivenko Latviyaya qarşı, Andreyeva Latviyaya qarşı, Vistins və Perepelkin Latviyaya qarşı, X Latviyaya qarşı işlərində pozuntular aşkar edib. 2020-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Haqları Komitəsi Latviyaya qarşı üç iş üzrə qərar qəbul edib. Onlardan ikisində İPM-in pozulması aşkar edilib (İqnatane Latviyaya və Reyxman Latviyaya qarşı). 2001-ci ildə Latviya BMT İnsan Hüquqları Şurasının bütün xüsusi prosedurları üçün daimi dəvət rejimi elan etdi.

2020-ci ilin mart ayında Latviya koronavirus pandemiyasına istinad edərək, Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası və Mülki və Siyasi Hüquqlar Haqqında Beynəlxalq Pakt üzrə öhdəliklərinin bir hissəsindən müvəqqəti olaraq geri çəkildiyini elan edib.

İnsan hüquqları müqavilələrində iştirak

Latviya Avropa Şurasının və BMT-nin İnsan hüquqları müqavilələrinə aid əsas sənədlərində iştirak edir. Bunların arasında BMT-nin İrqi Ayrı-seçkiliyin Bütün Formalarının Ləğvi haqqında Beynəlxalq Konvensiya (Latviya konvensiyaya 1992-ci ildə qoşulub), Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt (1992-ci ildə qoşulub), İqtisadi, sosial və mədəni hüquqlar haqqında beynəlxalq pakt (1992), Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında Konvensiya (1992), İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan davranış və cəza növlərinə qarşı Konvensiya (1992), Uşaq hüquqları Konvensiyası (1992), Bütün fəhlə mühacirlərin və onların ailə üzvlərinin hüquqlarının müdafiəsi haqqında beynəlxalq Konvensiya (Latviya bu konvensiyanı imzalamayıb), Əlillərin hüquqları haqqında Konvensiya (2010-cu ildə parlament ratifikasiya edib) və s. kimi insan haqları barədə konvensiyaları var.

Latviya Avropa Şurasının İnsan hüquqları və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyası (1997-ci ildə ratifikasiya olunub), Avropa Sosial Xartiyası (2002-ci ildə ratifikasiya olunub), İşgəncə və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Konvensiyası (1998-ci ildə ratifikasiya olunub), Regional və ya Azlıqların i üçün Avropa Xartiyası (imzalamayıb), Milli azlıqların müdafiəsi üzrə Çərçivə Konvensiyası (2005-ci ildə ratifikasiya olunub), Biologiya və Tibbin Nailiyyətlərinin Tətbiqi ilə Əlaqədar İnsan Hüququ və Ləyaqətinin Müdafiəsi haqqında Konvensiya (2019-cu ildə ratifikasiya olunub), və s. kimi insan hüquqları sənədlərinə qoşulub.

Hesabat prosedurlarına dair ən son dərc edilmiş sənədlər

Ekspert orqanı Latviyanın hesabatı Ekspert orqanı sənədi Latviyanın cavabı
İnsan haqları komitəsi 2012 2014 .
İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar Komitəsi 2018 2021 .
İrqi ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması üzrə komitə 2017 2018 .
İşgəncələrə qarşı komitə 2018 2019 .
Uşaq hüquqları komitəsi 2013. 2016 .
Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması üzrə komitə 2018 2020 .
Avropa Sosial Hüquqlar Komitəsi 2020 2020 .
İşgəncələrin qarşısının alınması üzrə Avropa Komitəsi nəzərə alınmayıb 2016 2017
FCNM Məsləhət Komitəsi 2016 2018 2018
İrqçilik və Dözümsüzlüyə qarşı Avropa Komissiyası nəzərə alınmayıb 2018 2019

Sosial-iqtisadi hüquqların həyata keçirilməsinin göstəriciləri və iştirak

2009-cu ildə seçilmiş bələdiyyə deputatlarının 20,3%-i etnik azlıqların nümayəndələri, ya da milliyyətini göstərməyənlər, 35,5%-i qadınlardır. Eyni zamanda, 2009-cu və 2010-cu illərin qovşağında ölkədə etnik azlıqlar əhalinin 40,6%-ni (milli azlıqlar arasında geniş yayılmış vətəndaşsızlıq səbəbindən vətəndaşlar arasında 28,2%), qadınlar 53,9%-ni təşkil edirdi. 2017-ci il bələdiyyə seçkilərində namizədlərin 39,03%-i qadınlar olub; latışlar - 77,46%, milliyyətini göstərməyənlər - 16,99%, ruslar - 3,7%, polyaklar 0,48%, litvalılar 0,47%, belaruslar 0,34%, ukraynalılar 0,31%. 2018-ci il parlament seçkilərində seçilən 100 deputat arasında 31-i qadın, 28-i etnik azlıqlardan olub və ya milliyyətini göstərməyib.

2018-ci ilin əvvəlinə latışlar əhalinin 62,18%-ni, ruslar 25,19%-ni, polyaklar 2,05%-ni, litvalılar 1,18%-ni, belaruslar 3,24%-ni, ukraynalılar 2,23%-ni təşkil edirdi. Milli azlıqlar arasında vətəndaşsızlığın geniş vüsət alması ilə əlaqədar olaraq o dövrdə latışlar Latviya vətəndaşlarının 71,08%-ni, ruslar 19,53%-ni, polyaklar 1,94%-ni, belaruslar 1,63%-ni, ukraynalılar 1,02%-ni, litvalılar 0,96%-ni təşkil edirdi.

2021-ci ilin yanvar ayına olan məlumata görə, minimum əmək haqqı 500 avro, yaşa görə minimum pensiya 149,6 avrodur.

2020-ci ilin iyul ayında yaşa görə orta pensiya 385,21 avro olmuşdur. 2019-cu ildə Latviyada orta xalis əmək haqqı (vergilərdən sonra) 793 avro (ən aşağı Latqaledə - 565 avro, ən yüksək isə Riqada - 883 avro) təşkil edib.

2020-ci ilin noyabr ayının sonunda işsizlik səviyyəsi hökumət statistikasına görə 7,4% olub, Riqa regionunda 5,7%-dən Latqale bölgəsində 15,1%-ə qədər.

2020-ci ildə yeni doğulmuş körpələr üçün gözlənilən ömür uzunluğu ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin məlumatına görə 75,4 il,, "Eurostat"a görə - 2019-cu ildə 74,9 il, 2018-ci ildə hər 10 000 nəfərə düşən xəstəxana çarpayılarının sayı 54,9; hər 10 000 nəfərə düşən həkimlərin sayı 37,0 nəfərdir.

Məktəbəqədər təhsil və doqquz illik əsas təhsil icbaridir. Dövlət məktəblərində orta təhsil də pulsuzdur (10-12-ci siniflər). Bununla belə, Ombudsmanın 2012-ci ildəki qiymətləndirməsinə görə, pulsuz məktəb təhsilinin konstitusiya prinsipi valideynlərdən dərslikləri öz pulları ilə almağı tələb etmək təcrübəsi ilə pozulur. 2000-ci il siyahıyaalınmasına əsasən, 15 yaş və yuxarı yaşlı əhalinin 13,9%-nin, 2011-ci il siyahıyaalınmasına görə isə 23%-nin ali təhsili olmuşdur., по переписи 2011 года — 23 % 2018-ci ildə ibtidai sinif məzunlarının 5,4%-i, orta məktəb məzunlarının isə 31,7%-i təhsilini yarımçıq qoyub.

Latviyaya aid spesifik məsələlər

Latviya müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra onun bir çox sakinləri ölkə vətəndaşı kimi tanınmadı. 2020-ci ilə kimi, Latviya vətəndaşı olmayan 197,888 nəfər (Latviya sakinlərinin 10,4%-i) var idi. Latviyanın vətəndaşı olmayan rezidentlərinin təxminən 6,8%-i (130 399 nəfər) siyahıyaalmada öz milliyyətini “rus” kimi göstərənlərdir. 1990-cı illərin ortalarında. vətəndaşı olmayanların sayı təxminən 730-740 min nəfər idi. 2011-ci ilin siyahıyaalınmasına əsasən, rus dili respondentlərin 37%-dən çoxu üçün ailə dilidir, lakin müstəqilliyin bərpasından sonra bu dildə təhsil və dövlət qurumları ilə ünsiyyət imkanları kəskin şəkildə daralmışdır.

Ölkədə sərbəst toplaşmaq azadlığı məsələsi ilə bağlı mütəmadi olaraq münaqişələr yaranır. XXI əsrin ilk onilliyində Rusiya Məktəblərini Müdafiə Qərargahının, cinsi azlıq təşkilatlarının və onların əleyhdarlarının, veteranlarının kütləvi tədbirləri hökumət nümayəndələri tərəfindən dağıdılıb. Latviya SS Legionunun və onların rəqiblərinin yürüşləri qadağan edilib və məhdudlaşdırılıb. 2010-cu ildə C.Dudayev xiyabanının adının dəyişdirilməsi üçün piket, 9 may 2009-cu ildə və 2014-cü ildə yürüş və 2007-ci ildə “Rus marşı”nın keçirilməsi məhdudlaşdırılan tədbirlər arasında olub. 2006-cı ildə Pride qadağası prezidentin tənqidinə səbəb oldu, Latviya Ombudsmanı Rusiya marşının şüarlarını şoka saldı, lakin birinci instansiya məhkəməsi qadağanı təsdiqlədi, ikinci instansiya məhkəməsi (2010-cu ildə) onu ləğv etdi.

İstinadlar

  1. . 2017-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-29.
  2. Pleps J. 2016-05-31 at the Wayback Machine Jurista vārds 23.12.2008 (latış.)
  3. 2008-10-11 at the Wayback Machine (latış.) 5 mart 2009 tarixindən Wayback Machine saytında 2009-03-05 at the Wayback Machine //B. Bowring Report of a Second Mission to the Republic of Latvia on behalf of ru:FIDH and ru: Bar of England and Wales HRC, 1994 — see Appendix 4, p. 71 (p. 41 in .pdf document) (ing.)
  4. . 21 mar 2009 tarixində arxivləşdirilib.
  5. . titania.saeima.lv. 2024-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  6. 2017-04-10 at the Wayback Machine от 30.11.2000 (см. пкт. 4 Переходных положений) (latış.)
  7. ↑ . www.mk.gov.lv. 2024-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  8. . LIKUMI.LV. 2017-04-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  9. . LIKUMI.LV.
  10. . LIKUMI.LV. 2024-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  11. Burbergs M., Kučs A. Vispārējai cilvēktiesību deklarācijai — 60 // Jurista vārds, 23.12.2008.
  12. 2020-02-27 at the Wayback Machine European Court of Human Rights  (ing.)
  13. . juris.ohchr.org. 2020-04-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  14. . spinternet.ohchr.org. 2024-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  15. . 2020-04-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  16. (PDF). 2020-04-13 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  17. Договоры Совета Европы о правах человека, [ölü keçid] и [ölü keçid]
  18. . treaties.un.org. 2019-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  19. 25 yanvar 2016 tarixindən Wayback Machine saytında 2016-01-25 at the Wayback Machine (ing.)
  20. Заключительные замечания КПЧ: 2015-07-29 at the Wayback Machine
  21. [. 2018-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-16. Доклад  (latış.)]
  22. . 2021-08-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-22.
  23. 8 yanvar 2010 tarixindən Wayback Machine saytında 2010-01-08 at the Wayback Machine
  24. . 2018-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-16.
  25. 2020-08-07 at the Wayback Machine (ing.)
  26. . 2022-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-07.
  27. . 2016-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-01-16.
  28. . 2018-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-07.
  29. . tap.mk.gov.lv.
  30. . 2022-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-07.
  31. [. 2020-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-09. 6-й доклад Латвии по ПЕСХ) (ing.)]
  32. [. 2020-04-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-09. Заключения ЕКСП за 2019 г. по 5-му докладу Латвии (приняты в марте 2020 г.) (ing.)]
  33. . 2018-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  34. . 2018-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  35. Latviyanın FCNM-in həyata keçirilməsinə dair üçüncü hesabatı: 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2017-01-08 at the Wayback Machine 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2017-01-08 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2017-01-08. İstifadə tarixi: 2024-05-18. 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] 2017-01-08 at the Wayback Machine 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] 2017-01-08 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2017-01-08. İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  36. Мнение Консультативного комитета РКЗНМ по 3-му докладу Латвии, 2018 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2018-10-16 at the Wayback Machine 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2018-10-16 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2018-10-16. İstifadə tarixi: 2024-05-18. 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] 2018-10-16 at the Wayback Machine 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] 2018-10-16 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2018-10-16. İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  37. Комментарии правительства Латвии к мнению КК РКЗНМ, 2018 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2018-10-16 at the Wayback Machine 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2018-10-16 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2018-10-16. İstifadə tarixi: 2024-05-18. 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] 2018-10-16 at the Wayback Machine 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] 2018-10-16 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2018-10-16. İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  38. Пятый доклад ЕКРН по Латвии: 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2019-03-06 at the Wayback Machine 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2019-03-06 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2019-03-06. İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  39. Комментарии правительства Латвии к Пятому докладу ЕКРН по Латвии: 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2019-03-06 at the Wayback Machine 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] 2019-03-06 at the Wayback Machine . Archived from the original on 2019-03-06. İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  40. Сайт Центрального статистического управления Латвии: 8 avqust 2010 tarixindən Wayback Machine saytında 2010-08-08 at the Wayback Machine (ing.) или 2012-07-08 at Archive.today 2012-07-08 at Archive.today (latış.)
  41. (PDF). 2019-03-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  42. Сайт Центрального статистического управления Латвии: 2012-07-08 at Archive.today 2012-07-08 at Archive.today (latış.) или 2012-05-27 at Archive.today 2012-05-27 at Archive.today  (ing.)
  43. . news.lv. 2024-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  44. 2018-10-07 at the Wayback Machine // Список избранных депутатов. ЦИК Латвии (latış.)
  45. 2019-12-31 at the Wayback Machine (latış.)
  46. (PDF). 2019-06-13 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  47. 1 января 2021
  48. 1 января 2021
  49. =1&years=2019 «Pensiju (pabalstu) vidējais piešķirtais apmērs pa mēnešiem», Sociālā apdrošināšana, 2019][ölü keçid] (latış.)
  50. ↑ . stat.gov.lv. 2021-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  51. . www.nva.gov.lv.
  52. 2011-08-16 at the Wayback Machine // ru:Справочник ЦРУ по странам мира (ing.)
  53. . 2011-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-05-29.
  54. (PDF). 2020-04-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-05-18.
  55. . stat.gov.lv. 21 mar 2008 tarixində arxivləşdirilib.
  56. . www.csp.gov.lv. 2024-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  57. 2019-12-31 at the Wayback Machine (latış.)
  58. . 2020-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-25.
  59. ru:ЕКРН 2020-10-28 at the Wayback Machine pp. 11, 16 (ing.)
  60. 2021-01-18 at the Wayback Machine ru:DELFI 2016
  61. 2021-02-06 at the Wayback Machine — Rīga: LCESC, 2005. ISBN 9984-9707-7-9 — 34.—35. lpp. (latış.)
  62. . 2011-07-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-19.
  63. Vakara Ziņas 19.09.2005 (latış.)
  64. 2021-02-06 at the Wayback Machine — Rīga: LCESC, 2005. ISBN 9984-9707-7-9 — 35. lpp. (latış.)
  65. . 2011-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-02-16.
  66. 2010-08-30 at the Wayback Machine ru:DELFI 2010
  67. 2015-04-02 at the Wayback Machine ru:DELFI 2009
  68. [ölü keçid]ru:Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация 31.08.2007
  69. . providus.lv. 2024-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-22.
  70. 2015-04-02 at the Wayback Machine 16 апреля 2010 г.

Xarici keçidlər

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023