Azərbaycan pop-musiqisi — Azərbaycanda yaranan növü. Azərbaycan pop-musiqisinin yaranması XX əsrin ortalarına təsadüf edir. 1970-ci illərdə musiqiçilər yeni nəsil artması Azərbaycan pop-musiqisin "Qızıl dövrünə" müsbət təsir etmişdi. Həmin dövrdə Mirzə Babayev, Flora Kərimova, Şövkət Ələkbərova, Oqtay Ağayev kimi klassik pop sənətçiləri böyük uğurlar əldə etmişdi. Müasir Azərbaycan pop-musiqisi ənənəvi Azərbaycan xalq musiqisindən öz köklərini götürür.
Azərbaycan musiqisi | |
---|---|
Ümumi mövzular | |
Janrlar | |
Xüsusi formalar | |
Milli musiqi | |
Alt janrlar | |
Media və təqdim etmə | |
Musiqi festivalları | |
Musiqi mediası | Mədəniyyət TV |
Millətçilik və vətənpərvərlik mövzusunda mahnılar | |
Milli himn | Azərbaycan himni |
2010-cu illərdə qloballaşmanın təsiri nəticəsində , dans-pop və sinti pop, 1980-ci illərində başlayan rəqs, elektronika və pop-musiqisinin digər formaları ilə yanaşı Azərbaycan pop-musiqisinə təsir etmişdir. 2011-ci ildə Eldar Qasımov və Nigar Camal duetinin ifa etdiyi "Running Scared" adlı mahnı Azərbaycanın ilk qalibiyyəti olaraq Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin tarixinə düşmüşdür.
Tarixi
1950-ci illər
Azərbaycan pop-musiqisinin yaranması XX əsrin ortalarına təsadüf edir. 1956-cı ildə Azərbaycan Dövlət Estrada Orkestri (ADEO), 1957-ci ildə Tofiq Əhmədovun rəhbərlik etdiyi "Biz Bakıdanıq" estrada ansamblı Azərbaycan estrada sənətinin inkişafında mühüm rol oynamışlar. Tofiq Əhmədov kollektivə Asəf Zeynallı adına Musiqi Texnikumundan və Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasından tələbələri və məzunları dəvət edir. Bu axtarışları sayəsində orkestr mükəmməl bir kollektiv kimi püxtələşir. O, Müslüm Maqomayev, Şövkət Ələkbərova, Gülağa Məmmədov kimi görkəmli sənətkarları orkestrlə əməkdaşlığa cəlb edirdi. Azərbaycan estrada sənətinin bədii səviyyəsinin yüksəlməsinə Rauf Atakişiyev və Lütfiyar İmanov kimi opera müğənnilərinin təsiri olmuşdur.
1960-cı illər
1960-cı ildə Azərbaycan Televiziya və Radiosunun Estrada Orkestri yaranmışdır. 1961-ci ildə "Qaya" kvarteti Azərbaycanda və SSRİ-də böyük uğurlara imza atmışdır. Bu dövrdə klassik pop-xalq musiqisi, o cümlədən Rəşid Behbudov, Müslüm Maqomayev, Polad Bülbüloğlu, Anatollu Qəniyev və Şahlar Quliyevin yaradıcılığı estrada sənətini zənginləşdirmişdir.
1970-ci illər
1970-ci illərdə musiqiçilər yeni nəsil artması Azərbaycan pop-musiqisini "Qızıl dövrünə" müsbət təsir etmişdi. Həmin dövrdə Mirzə Babayev, Flora Kərimova, Şövkət Ələkbərova, Oqtay Ağayev kimi klassik pop sənətçiləri böyük uğurlar əldə etmişdi.
1980-ci illər
Tofiq Quliyev tərəfindən yaradılan və 1980-ci illərdə "Bakı payızı" festivalı Azərbaycan pop-musiqisində yeni musiqi "dalğasının" yaranmasında böyük rol oynamışdır. Festivalın ilk turunda gənc sənətçilər xarici dildə mahnı oxuyurdularsa, ikinci turda ifa olunacaq parça Azərbaycan dilində olmalı idi. Festival Almaz Ələsgərova, Faiq Ağayev, Aygün Kazımova, Sərxan Sərxan, Samir Bağırov, Zülfiyyə Xanbabayeva, İlqar Xəyal kimi sənətçilərin erkən inkişafında mühüm rol oynamışdır.
1980-ci illərin ortalarında rus şansonundan yaranan "Bakı şansonu" — Eyyub Yaqubov və Arzu Rzayev kimi sənətçilərin səyi nəticəsində Azərbaycanda populyarlıq qazanmışdır.
1990-cı illər
SSRİ-nin dağılmasından sonra, Azərbaycan pop-musiqisində boşluq əmələ gəldi. Eyni zamanda senzuranın qəflətən ortalıqdan götürülməsi gənclərə birdən-birə azadlıq verdi.
1990-cı illərin əvvələrində ölkənin musiqi səhnəsində Niyaməddin Musayev və Baloğlan Əşrəfov kimi regional musiqinin təmsilçiləri uğur qazanmışdır. Bu dövrdə həm də W-Trio və Karvan kimi qruplar, Aygün Kazımova, Brilliant Dadaşova, Zülfiyyə Xanbabayeva və Faiq Ağayev kimi sənətçilər uğur qazanmışdır.
Qarabağ müharibəsinin gedişində və atəşkəsin ilk illərində telekanallarda vətənpərvərlik mahnıları, gəncləri Azərbaycan torpaqların müdafiəsinə çağıran, onları mənəvi-psixoloji cəhətdən savaşa hazırlayan mahnılara geniş yer ayrılırdı. Bu dövrdə Şəmistan Əlizamanlı və Mübariz Tağıyev kimi sənətçilər uğur qazanmışdır.
2000-ci illər
2000-ci illərdə Röyanın Azərbaycan musiqi səhnəsində uğuru, onu həm də Türkdilli dövlətlərdə və İranda məşhur etmişdi.
2008-ci ildə Azərbaycan Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində ilk dəfə iştirak etdi. Azərbaycanı təmsil edən Elnur Hüseynov və Samir Cavadzadənin "Day After Day" finalda yarışan 25 mahnı arasında 132 xalla 8-ci oldu. 2009-cu ildə Aysel Teymurzadənin Arəşlə "Always" 25 mahnı arasında 3-cü yerə layiq görüldü. Həmin ildə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Azərbaycan estrada janrında yazılan mahnıların az olduğuna görə, "Bakı Gecələri" Estrada Mahnı Festivalı keçirilməsinə başlamışdır. Festivalın məqsədi mahnı müəlliflərinin yaradıcılıq fəaliyyətini inkişaf etdirmək, estrada ifaçılarını dəstəkləmək, Azərbaycanı beynəlxalq müsabiqələrdə layiqincə təmsil edəcək estrada ifaçılarını yetişdirmək və estrada mahnı janrını inkişaf etdirmək idi.
2010-cu illər
2010-cu ildə Azərbaycan Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində 3-cü dəfə Səfurə Əlizadə təmsil etdi. Onun ifa etdiyi "Drip Drop" mahnısı 25 mahnı arasında 5-ci yerə layiq görüldü. 2011-ci ildə Eldar Qasımov və Nigar Camal duetinin ifa etdiyi "Running Scared" adlı mahnı Azərbaycanın ilk qalibiyyəti olaraq Avroviziya tarixinə düşdü. 2012-ci ildə müsabiqəyə ev sahibliyi edən Azərbaycan Avroviziyada 5-ci dəfə iştirak etdi. 26 may tarixində Bakıda keçirilən finalda Səbinə Babayeva ilə muğam ustadı Alim Qasımovun dueti 26 mahnı arasında 4-cü yerə layiq görüldü. 2013-cü ildə Avroviziyada Fərid Məmmədovun "Hold Me" 26 mahnı arasında 2-ci yeri, 2014-cü ildə isə Dilarə Kazımovanın "Start a Fire" mahnısı 26 mahnı arasında 22-ci yeri qazandı. Bu nəticə Azərbaycanın Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində əldə etdiyi ən pis nəticəsi olaraq tarixə düşdü. 2015-ci ildə Elnur Hüseynovun "Hour Of The Wolf" 27 mahnı arasında 12-ci yerə, 2016-cı ildə Səmra Rəhimlinin ifa etdiyi Miracle mahnısı finalda 17-ci yerə layiq görüldü.
Qloballaşmanın təsiri nəticəsində , dans-pop, sinti pop və , 1980-ci illərində başlayan rəqs, elektronika və pop-musiqisinin digər formaları ilə yanaşı Azərbaycan pop-musiqisinə təsir etmişdir. 2014-cü ildə Rauf, dans-pop üslubunda olan "-40°" və "Limonlu çay" mahnıları ilə Azərbaycan pop səhnəsində uğur qazanmışdır. Lakin, Azərbaycan cazının və Azərbaycan pop-musiqisinin Bakıda məşhurluğuna baxmayaraq, ölkənin digər regionlarında muğam janrı hələ də populyardır.
Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafı ölkə estradasında kommersiyanı gücləndirdi və bu, Azərbaycan pop müğənnilərinin xarici sənətkarlarla duetlərinin artmasına səbəb oldu. Uğurlu duetlərdən Nigar Camalın Dima Bilanla "Obnimi menya", Emin Ağalarovun LOBODA ilə "Smotriş v nebo", Aygün Kazımovanın Snoop Dogg-la "" mahnılarının qeyd etmək olar.
Sənaye
Televiziya
Azərbaycan pop-musiqi sənayesində çoxsaylı realiti televiziya şouları, o cümlədən "Yeni Ulduz" və "Səs Azərbaycan" kimi istedad şouları, adətən yeni pop qrupu və ya müğənniləri meydana gətirmək üçün, onları bir-birinə qarşı qoyurlar.
Məşhurluğu və təsiri
2010-cu illərdə Facebook və Youtube kimi sosial şəbəkələrinin internet cəmiyyətində artan rolu Azərbaycan pop-musiqisinin digər ölkələrə daha da yayılmasına səbəb oldu.
Avropa
2008-ci ildə Rumıniyalı DJ Eldar Mansurovun "Bayatılar" mahnısı üzərində qurulmuş "" mahnısı dünya çartlarında böyük uğur qazanmışdır.
Rusiya
1962-ci ildə Müslüm Maqomayev Kreml Sarayında Azərbaycan mədəniyyəti festivalının yekun konsertində çıxış edən müğənni tezliklə bütün SSRİ-də məşhurlaşıb. Maqomayevin repertuarında 600-dən çox musiqi əsəri olub.
2010-cu illərdə isə Rusiyanın pop və hip-hop musiqi səhnəsində "Azərbaycan dalğası"na daxil olan HammAli & Navai, , Emin Ağalarov, Jah Khalib, Bahh Tee, El'man, Rauf & Faik və Kaspiyskiy Qruz kimi ifaçılar və qruplar uğur qazanmışdır.
2021-ci ildə Azərbaycan mənşəli Jony Rusiyanın "Maska" televiziya şousunun qalibi olmuşdur.
Asiya
Türkiyə
Türkiyədə Azərbaycan mədəniyyəti tarixi, dil, mədəni və strateji münasibətlərinin güclü təşviqi Azərbaycan pop-musiqisinə böyük təsir etmişdir. 1998-ci ildə Günel Zeynalova İbrahim Tatlısəsin dəstəyini qazanaraq, Azərbaycan və türk mahnılarını ifa etməyə başladı. 2000-ci illərdə Azərin "Çırpınırdı Qara dəniz" mahnısı ilə ölkədə məşhurluq qazanmışdır. 2013-cü ildə Fərid Həsənov Türkiyənin Əskişəhər şəhərində keçirilən Türkviziya Mahnı Müsabiqəsində qalib olmuşdur. 2015-ci ildə Elnur Hüseynov "O Səs Türkiyə" müsabiqəsinin qalibi olmuşdur.
2010-cu illərin sonlarındə Türkiyənin pop-musiqi səhnəsində Nahidə Babaşlı, , və digərləri uğur qazanmışdır.
Görkəmli sənətçilər
Şəxslər
Kişi
Əyyub Yaqubov |
- Abbas Bağırov
- Ağadadaş Ağayev
- Akif İslamzadə
- Aqşin Abdullayev
- Anatollu Qəniyev
- Arzu Rzayev
- Aydınçik
- Baloğlan Əşrəfov
- Ayaz Babayev
- Bilal Əliyev
- Bülbül
- Cahangir Qurbanov
- Cavad Rəcəbov
- Cavan Zeynallı
- Cavidan Novruz
- Cəfər Behbudov
- Ceyhun Zeynalov
- Çingiz Mustafayev
- Elariz Məmmədoğlu
- Elçin Cəlilov
- Eldar Qasımov
- Elxan Əhədzadə
- Elnur Hüseynov
- Elnur Məmmədov
- Elçin Hüseynov
- Eyyub Yaqubov
- Ədalət Şükürov
- Əli Mirəliyev
- Əlikram Bayramov
- Faiq Ağayev
- Fərid Məmmədov
- Gülağa Məmmədov
- Hüseynağa Hadıyev
- Xanlar Haqverdiyev
- İlqar Muradov
- İlqar Xəyal
- İslam Rzayev
- İsrail Məmmədov
- İzzət Bağırov
- Qulu Əsgərov
- Manaf Ağayev
- Məhəbbət Kazımov
- Məmmədbağır Bağırzadə
- Miri Yusif
- Mirzə Babayev
- Murad Arif
- Mübariz Tağıyev
- Müslüm Maqomayev
- Namiq Qaraçuxurlu
- Nadir Qafarzadə
- Nazim Ağayev
- Nazim Faytonçu
- Niyaməddin Musayev
- Nuri Sərinləndirici
- Nurlan Növrəsli
- Oqtay Ağayev
- Pərviz Mahmudov
- Polad Bülbüloğlu
- Ramal İsrafilov
- Rauf Əhmədov
- Rəcəb Musayev
- Rəşad İlyasov
- Rəşid Behbudov
- Rüfət Mehdiyev
- Samir Bağırov
- Səməd Səmədov
- Sərxan Sərxan
- Səyyad Əlizadə
- Şəmistan Əlizamanlı
- Talıb Tale
- Teymur Əmrah
- Yalçın Rzazadə
- Zamiq Hüseynov
- Zaur Rzayev
Qadın
Flora Kərimova · Brilliant Dadaşova | ||||
Aygün Kazımova · Sevda Ələkbərzadə · Röya |
- Almaz Ələsgərova
- Aybəniz Haşımova
- Aygün Bəylər
- Aygün Kazımova
- Aysel Məmmədova
- Aysel Teymurzadə
- Azərin
- Brilliant Dadaşova
- Diana Hacıyeva
- Dilarə Kazımova
- Elli Miçiyeva
- Elmira Rəhimova
- Elnarə Xəlilova
- Elza Seyidcahan
- Fədayə Laçın
- Firəngiz Rəhimbəyli
- Firuzə İbadova
- Flora Kərimova
- Günay İbrahimli
- Günel Zeynalova
- Xatirə İslam
- Xatun Əliyeva
- Xeyransa Məmmədova
- Xədicə Abbasova
- Xəyalə Manaflı
- Xumar Qədimova
- Hiss
- İlhamə Qasımova
- İlhamə Quliyeva
- İradə İbrahimova
- Könül Kərimova
- Lalə Məmmədova
- Mahrux Muradova
- Manana Caparidze
- Məryəm Şabanova
- Mətanət İsgəndərli
- Nahidə Babaşlı
- Natəvan Həbibi
- Natəvan Şeyxova
- Nazənin
- Nazpəri Dostəliyeva
- Nərminə Məmmədova
- Nigar Camal
- Nisə Qasımova
- Nura Suri
- Nüşabə Ələsgərli
- Rəhilə Bəndəliyeva
- Rəqsanə
- Roza Zərgərli
- Röya
- Ruhəngiz Allahverdiyeva
- Ruhəngiz Musəvi
- Samirə Allahverdiyeva
- Samirə Əfəndi
- Sevda Ələkbərzadə
- Sevda Yəhyayeva
- Səbinə Babayeva
- Səfurə Əlizadə
- Səmra Rəhimli
- Sevil Hacıyeva
- Şahnaz Haşımova
- Şəfa Hüseynova
- Şölə Səfərəliyeva
- Şövkət Ələkbərova
- Tünzalə Ağayeva
- Zeynəb Xanlarova
- Zöhrə Abdullayeva
- Zülfiyyə Xanbabayeva
Qruplar
Həmçinin bax
İstinadlar
- Əliyeva, İradə. . anl.az. anl.az. 7 July 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- ↑ . mct.gov.az. mct.gov.az. 9 November 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- ↑ Təhmirazqızı, Səadət. . www.anl.az. www.anl.az. 25 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- . kayzen.az. kayzen.az. 25 September 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- . anspress.com (Azerbaijani). 27 June 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 June 2014.
- Karimi, Siyavush. . www.azer.com. Azerbaijan International. 16 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 15 January 2016.
- www.anl.az (Azerbaijani). 10 July 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 26 June 2014.
- . vatan.etnosmi.ru. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 June 2014.
- . kultura.az. 3 July 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 June 2014.
- ↑ www.youtube.com. Youtube. 25 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- . publika.az. publika.az. 10 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- . www.admiu.edu.az. www.admiu.edu.az. 31 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- . trend.az. trend.az. 15 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- . vesti.az. 10 August 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 26 June 2014.
- ↑ . devletpress.az. devletpress.az. 26 may 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 26 may 2016.
- . www.mediainfo.az (Azerbaijani). 7 September 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 June 2014.
- . zerkalo.az. 27 September 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 June 2014.
- . news.milli.az (Azerbaijani). 3 August 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 26 June 2014.
- ↑ www.anl.az. www.anl.az. 2018-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2019.
- . www.today.az. 12 July 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 28 June 2014.
- . www.newschannel6now.com. 28 June 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 June 2014.
- . 2008-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-12.
- ↑ . interfax.az. interfax.az. 25 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 26 may 2016.
- . BBC. May 14, 2011. May 14, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 14, 2011. ()
- Lusher, Adam. . The Telegraph. London. May 15, 2011. February 10, 2017 tarixində . İstifadə tarixi: May 15, 2011.
- . Eurovisionaz.com. 2011-07-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-05-19.
- Guliyeva, Sabina. . az.urban.az. az.urban.az. 5 may 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 5 may 2016.
- Abbasov, Shahin. . www.eurasianet.org. www.eurasianet.org. 9 November 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 15 January 2016.
- . trtmuzik.net.tr. TRT. 21 August 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 January 2016.
- . www.anspress.com. ANS TV. İstifadə tarixi: 15 January 2016. [ölü keçid]
- . www.washingtonpost.com. www.washingtonpost.com. 2 iyul 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 2 iyul 2017.
- . www.trend.az. www.trend.az. 22 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 15 January 2016.
- ↑ . news.lent.az. news.lent.az. İstifadə tarixi: 15 January 2016. [ölü keçid]
- . www.rap.ru. www.rap.ru. 2022-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2016.
- . www.trend.az. www.trend.az. 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2016.
- . az.sputniknews.ru. az.sputniknews.ru. 2019-12-10 tarixində . İstifadə tarixi: 10 dekabr 2019.
- . www.trend.az. www.trend.az. 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 10 dekabr 2019.
- Doyle, Kevin. . eurasianet.org. eurasianet.org. 2018-11-23 tarixində . İstifadə tarixi: 10 dekabr 2019.
- . www.starhit.ru. 2022-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 15 yanvar 2022.
- . news.milli.az. news.milli.az. 21 July 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 15 January 2016.
- . a24.az. a24.az. İstifadə tarixi: 15 January 2016. [ölü keçid]
- Camal, Aqil. . modern.az. modern.az. 25 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 15 January 2016.
- . www.zaman.com.tr. www.zaman.com.tr. 4 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 15 January 2016.
- Granger, Anthony. . Eurovoix. 23 November 2013. 26 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 24 November 2013.
- (az.). Milli.az. 20 fevral 2015. 2023-06-29 tarixində . İstifadə tarixi: 8 oktyabr 2015.