1 - 5 Aprel
.jpg)
- Şərqdə ilk parlamentli respublika quruluşlu dövlət Azərbaycan Demokratik Respublikasıdır (1918-ci il 28 may).
- Üzeyir Hacıbəyovun 1908-ci il yanvarın 12-də (indiki təqvimlə yanvarın 25-də) Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin teatrında göstərilən "Leyli və Məcnun" operası ilə həm Azərbaycanda, həm də bütün müsəlman Şərqində opera sənətinin əsası qoyulmuşdur.
- Venera planeti yeganə planetdir ki, saat əqrəbinin əksi istiqamətində dövr edir.
- Havay əlifbasında cəmi 12 hərf var.
- Dünyada ilk dəmiryolu 1825-ci ildə İngiltərədə çəkilmişdir.
- Azərbaycan ərazisində məlum olan ən qədim dövlət Manna dövlətidir (e.ə.IX əsr)
- Oğuz türk dastanı Kitabi Dədə Qorqud Azərbaycan xalq ədəbiyyatının ən qədim yazılı abidəsidir.
- Dünyada mexaniki qazma usulu ilə ilk neft quyusu 1846-cı ildə Bakı yaxınlığındakı Bibiheybət qəsəbəsində qazılmışdır.
- Azərbaycanda və dünyada ilk neft tankeri-Zoroastr (Zərdüşt) “Nobel qardaşları”şirkətinin sifarişi ilə 1878-ci ildə hazırlanmışdır.
- Şəfiqə Axundova 1972-ci ildə “Gəlin qayası” operasını yazmaqla Şərqdə ilk opera yazan qadın olmuşdur.
5 - 10 Aprel
- Azərbaycan neftinin tarixi kökləri çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Ərəb tarixçiləri, coğrafiyaşünasları və səyyahlarından Əhməd Əl-Bəlaruri (IX əsr) Abşerondakı iqtisadi həyatın qədimdən neftlə bağlı olduğunu göstərmiş, Əbu-İshaq İstəxri (XI-X əsrlər), Əbu-d-Həsən Əli Məsudi (X əsr) Bakının neftli torpağı, Abşeronun "ağ" və "qara" nefti haqqında məlumat vermişlər.
- Newsweek jurnalının versiyasına görə Azərbaycan "dünyanın ən yaxşı ölkələri" siyahısında 69-cu yeri tutur.
- Azərbaycan Respublikasının himni, gerbi və bayrağı 1918-1920- ci illərdə mövcud olmuş Azərbaycan Demokratik Respublikasının himni, gerbi və bayrağıdır.
- Azərbaycanın dəniz səviyyəsindən ən ucqar nöqtəsi Bazardüzü (4466 m.), ən aşağı nöqtəsi isə Neftçala rayonu ərazisindədir (-28 m.). Orta yüksəklik 657 metrdir.
- Bakı şəhərinin ərazısı 2430 км²-dir.
- Azərbaycan dilinə ən yaxın dillər qaşqay və türkman dilləridir.
- ХХ əsr ərzində azərbaycan dilinin əlifbası 4 dəfə dəyişilib: 1929-cu ildə ərəb qrafikalı əlifba latın qrafikalı əlifbaya (1918-1920-ci iilərdə mövcud olmuç ADR dövründə nəzərdə tutulurdu), 1939-cu ildə latın qrafikindən kiril qrafikasına, 1958-ci ildə bu qrfaika bir qədər dəyişir, 1991-ci ildə kiril qrafikalı əlifba latın qrafikal əlifbaya dəyişilir. Bu qrafika 1929-cu ildəkindən bir qədər fərqlənir.
- Hesablamalara görə azərbaycan dilində təqribən 10 min ərəb mənşəli söz vardır. Bunların bir qismi indinin özündə ərəb dilində köhnəlmiş sayılır və işlənmir.
- Şuşa şəhəri 1751-ci ildə Qarabağ xanı Pənah xan tərəfindən salınıb və ilk dövrdə Pənahabad adlanıb.
- Ermənistanın hərbi təcavüzü zamanı ələ keçirilmiş Azərbaycan ərazilərində 927 kitabxana, 464 tarixi abidə və muzey, 100-dən çox arxeoloji abidə, 6 dövlət teatrı və konsert studiyası dağıdılmışdır. Talan edilmiş muzeylərdən 40 mindən çox qiymətli əşya və nadir eksponat oğurlanmışdır. İşğal altında olan ərazi Azərbaycanın ümumi ərazisinin 20%-ni təşkil edir.
10 - 15 Aprel
- Dünya xalqları müxtəlif dövrlərdə vasitəsi kimi duz parçasından, qiymətli daşlardan, heyvanların dəri və xəzlərindən istifadə ediblər.
- Uşaqlar dünyaya diz qapağı olmadan gəlirlər.
- ABŞ-ın prezident seçkilərin tarixində yalnız bir dəfə, 1789-cu ildə prezidentliyə namizəd Corc Vaşinqtonun rəqibi olmayıb. Bu onun çox nüfuzlu şəxs olması ilə bağlı idi.
- 18 fevral 1979-cu ildə Saxara səhrasına qar yağıb.
- Ən böyük kitab XVII əsrdə çap olunmuş və saxlanılan hesab edilir. Onun hündürlüyü 2 metr, eni 1 metrdir.
- Dünyanin ən qısa müharibəsi İngiltərə ilə Zimbabve arasında (38 dəqiqə) olmuşdur.
- Tarix elminin əsasını (tarixin atası) “Tarix ” əsəri ilə qoyduğu hesab edilir.
- ABŞ prezidentləri Avraam Linkoln 1818-ci ildə doğulub, Con Kennedi isə 1918-ci ildə dünyaya gəlib. (100 il fərq) Linkoln 1860-cı ildə prezident seçilib, Kennedi isə 1960-cı ildə hakimiyyətə gəlib. (100 il fərq) Hər ikisi cümə günü, həyat yoldaşlarının yanında başından vurularaq öldürülmüşlər.
- Ozon təbəqəsi olmasaydı Yer kürəsində yüksək inkişaf etmiş yarana bilməzdi.
- Metr sistemi Napoleon Avropanı işğal etdikcə həmin ərazilərdə yayılmağa başlayıb. Böyük Britaniya işğal edilmədiyinə görə orada Britaniyaya məxsus ölçü vahidləri qalıb.
- Uran planeti adi gözlə görünən yeganə planetdir.
15 - 20 Aprel
- Uran planeti adi gözlə görünən yeganə planetdir.
- Tarix elminin devizi: lat. Historia est magistra vitae — «Tarix — həyatın müəllimidir».
- Roma Papasının rəsmi titulu: Roma yepiskopu, Xaş vikarisi, Apostol knyazlarının vəliəhdi, Dünya kilsəsinin ali keşişi, Ali pontifik, Qərb patriarxı, İtaliya priması, Roma vilayətinin arxiyepiskopu və mitripoliti, Vatikan dövlət-şəhərinin rəhbəri, Allahın qullarının qulu.
- ABŞ-ın doqquzuncu Prezidenti Uilyam Henri Harrison ing. William Henry Harrison cəmi 32 gün 12 saat 30 dəqiqə (4 mart- 4 aprel 1841-ci il) prezident ola bilib. O inaqurasiya zamanı soyuq havada yüngül geyimdə böyük bir nitq söylədikdən sonra soyuqdəymədən vəfat edib.
- Ensiklopediyalar XVIII əsrdə yaranıb. Onun əsasını lüğətlər təşkil edib.
- Sakit okeanı ilk dəfə avropalı kimi Fernan Magellan keçib. Onu səfəri zamanı okean sakit olduğu üçün o 1521-ci ildə onu"Sakit" adlandırıb. Sonradan məlum olub ki, Magellan səhv edib.
- Buqələmunun dili bədəninin iki qatı uzunluğundadır.
- İlanlar eşidə bilmir.
- Kəpənəklər ayaqları ilə dad bilirlər.
- «Ərəb rəqəmləri» adı tarixən yaranıb, çünki, bu rəqəmləri məhz ərəb əyalətləri yayırdı. Ərəb ölkələrində yaranan rəqəmlər isə ənənəvi ərəb rəqəmlərindən kəskin fərqlənirlər.
20 - 25 Aprel
- Zürafələrin səstelləri yoxdur.
- Bakıda 1961-ci ildən nəşr edilən “Elm və həyat” jurnalı indiyədək 5 min azərbaycanlı alimin məqaləsini dərc edib.
- Qambiyanın cənubdan şimala ölçüsü 24-28 kilometr, qərbdən şərqə ölçüsü 400 kilometrdir.
- Dünyanın ən qədim muzeyi İngiltərənin Oksford şəhərində yerləşən Osmalian muzeyidir.
- İlk kağız eramızın 100-cü ilində Çində hazırlanmışdır.
- Şotlandiya ətrafı okean və dəniz dünyada biloji canlıların ən çox yaşadığı su hövzəsi sayılır, orada 40 min növ var.
- "Pop-musiqi" termininin iki açılışı var : istənilən canlı ifa edilən musiqi və pop-musiqinin özü.
- Ərazisinə görə tarixən mövcud olmuş imperiyalar ərazisinə görə Britaniya, Monqol və Rusiya imperiyaları olub.
- Nigeriyada 421 dil var. Onlardan 410-dan istifadə edilir, 2-sinin daşıyıcısı yoxdur, 9 isə ölü dildir.
- Renessans dövrü incəsənətin kilsənin nəzarətindən çıxması ilə baş verib. Yüksək inkişaf dövürünə XV—XVI əsrlərdə İtaliyada çatıb.
25 - 30 Aprel
- Afrika qitəsi insan cəmiyyətinin beşiyi hesab edilir. Burada ən qədim insanların qalıqları tapılıb.
- Budda ideyasına görə «Əgər zalımlığı görmürəmsə, eşitmirəmsə və barədə heç nə danışmıramsa, mən ondan qorunuram» (見ざる mi-dzaru), (聞かざる kika-dzaru), (言わざる iva-dzaru) .
- Müsəlman təqvimi 12 aydan ibarət olaraq 354 gündən ibarətdir. Bu isə günəş (qriqorian təqvimi) təqvimindən 10 və ya 11 gün qısadır. Ona görə də müsəlman bayramları qriqorian təqvimlərinə görə 10-11 gün qabağa çəkilir.
- Makedoniya Respublikası Yunanıstanın təzyiqləri nəticəsində adı BMT-də Keçmiş Yuqoslaviya Makedoniya Respublikası (FYROM) kimi qəbul edilib.
- Hindistanda ən geniş yayılmış dil hindi dilidir və ölkənin rəsmi dillərindən biri sayılır. Biznes və inzibati işlərdə geniş yayılmış ingilis dili " yardımçı dil» sttusundadır. Hindistan Konstitusiyasına görə ölkənin 21 rəsmi dili var. Hinsitanda dillərin 1652 dialekti vardır.
- Somali qəpiklərində üç meymun təsvir edilmişdi.
- Qalxan balıqları dünyaya dişi kimi gəlir, ancaq 5 yaşına çatdıqda bir çoxu çevrilir.
- Tarakanlar başı kəsildikdən sonra 9 gün yaşaya bilirlər.
- İlbizlər yemək yemədən üç il yata bilirlər.
- başını arxaya döndərə bilən yeganə həşəratdır.
