Fransa respublikaçı təqvimi

Fransa respublikaçı təqvimi və ya İnqilab təqvimi — Böyük Fransa inqilabından sonra 5 oktyabr 1793-cü ildə Milli Konvent tərəfindən verilmiş dekretlə Fransada tətbiq olunmağa başlanılmış təqvim. Fransa respublikaçı təqvimi 1 yanvar 1806-cı ildə Napoleon Bonapart tərəfindən ləğv edilmişdir. Təqvim rəhbərliyi altında hazırlanmışdır. Məqsəd dini xristian təqvimi yerinə ateist və materialist təqvim yaratmaq olmuşdur.

Təqvim
Təqvim haqqında
Təqvim
tipi

Günəş, Ay,

Təqvim dövrü Uzun illərin
daxil edilməsi
Digər təqvimlər
· Assuriya · Astek · Benqal · Berber · Bəhai · · Babil · Bizans · · · Hind · Holosen · Qafqaz Albaniyası · Qriqori · · · Qədim Misir · · Qibti · Qədim Çin · · · Yəhudi · · · · Hicri-qəməri ·Hicri-şəmsi · · Çin · · · · · Yuli · · Rumi · · · · · · · · Fransız · · · · · · Efiopiya · ·
Fransa respublikaçı təqvimi ( (1793/1794).

Təqvimdə Fransa inqilabının birinci ili — 1792-ci il era başlanğıcı elan edilir. Beləliklədə xristianlıqla başlanan era isə ləğv edilmiş olunur. 1792-ci ilin 22 sentyabrından başlayaraq illər hesablanmağa başlanmış olur. İl hər biri 30 gündən ibarət 12 aya bölünür. Qalıq qalmış 5 ya 6 gün isə sankulotid adlandırılmışdır. Hər bir gün isə təbiət hadisələrinə müvafiq xüsusi adlarla adlandırılmışdır. Ayları isə fransız, yunan və latın söz köklərinin konstruksiyalarından yaranmış adlarla (məsələn: "früktidor" — "bar verən" = lat. fructus — "meyvə, bar" + yun. δῶρον — "vergi") adlandırılmışdır.

Aylar

  • Payız
    • Vandemyer (fr. Vendémiaire) (22 sentyabr — 21 oktyabr) — üzüm yığımı ayı
    • Brümer (fr. Brumaire) (22 oktyabr — 20 noyabr) — duman ayı
    • Frimer (fr. Frimaire) (21 noyabr — 20 dekabr) — şaxta ayı
  • Qış
    • Nivoz (fr. Nivôse) (21 dekabr — 19 yanvar) — qar ayı
    • Pluvioz (fr. Pluviôse) (20 yanvar — 18 fevral) — yağış ayı
    • Vantoz (fr. Ventôse) (19 fevral — 20 mart) — külək ayı
  • Yaz
    • Jerminal (fr. Germinal) (21 mart — 19 aprel) — cücərmə ayı
    • Floreal (fr. Floréal) (20 aprel — 19 may) — çiçəklənmə ayı
    • Prerial (fr. Prairial) (20 may — 18 iyun) — zəmi ayı
  • Yay
    • Messidor (fr. Messidor) (19 iyun — 18 iyul) — yığım ayı
    • Termidor (fr. Thermidor) (19 iyul — 17 avqust) — istilər ayı
    • Fruktidor (fr. Fructidor) (18 avqust — 16 sentyabr) — məhsul ayı

Payız

Vandemyer
(22 sentyabr — 21 oktyabr)
üzüm yığımı ayı 		Brümer
(22 oktyabr — 20 noyabr)
duman ayı 		Frimer
(21 noyabr — 20 dekabr)
şaxta ayı
  1. Raisin (üzüm)
  2. Safran (zəfəran)
  3. Châtaigne (şabalıd)
  4. Colchique ()
  5. Cheval (at)
  6. Balsamine ()
  7. Carotte (yerkökü)
  8. Amarante (pəncər)
  9. Panais ()
  10. Cuve (, su anbarı)
  11. Pomme de terre (kartof)
  12. Immortelle ()
  13. Potiron (balqabaq)
  14. Réséda (əspərək)
  15. Âne (uzunqulaq)
  16. Belle de nuit ()
  17. Citrouille (boranı)
  18. Sarrasin (qarabaşaq)
  19. Tournesol (günəbaxan)
  20. Pressoir ()
  21. Chanvre (çətənə)
  22. Pêche (şaftalı)
  23. Navet (şalğam)
  24. Amaryllis ()
  25. Bœuf (buğa)
  26. Aubergine (badımcan)
  27. Piment (bibər)
  28. Tomate (pomidor)
  29. Orge (arpa)
  30. Tonneau ()
  1. Pomme (alma)
  2. Céleri (kərəviz)
  3. Poire (armud)
  4. Betterave (çuğundur)
  5. Oie (qaz)
  6. Héliotrope ()
  7. Figue (incil)
  8. Scorsonère (Silindr)
  9. Alisier (quşarmudu)
  10. Charrue (Kotan)
  11. Salsifis (yemlik)
  12. Macre ()
  13. Topinambour (köküyumru günəbaxan)
  14. Endive ()
  15. Dindon ()
  16. Chervis (şəkər çuğunduru)
  17. Cresson (Adi acıqıjı)
  18. Dentelaire ()
  19. Grenade (nar)
  20. Herse (xış)
  21. Bacchante ()
  22. Azerole (yemişan)
  23. Garance ()
  24. Orange (portağal)
  25. Faisan (qırqovul)
  26. Pistache (püstə)
  27. Macjonc (Lathyrus tuberosus)
  28. Coing (heyva)
  29. Cormier ()
  30. Rouleau (silindr)
  1. Raiponce ()
  2. Turneps ()
  3. Chicorée (Kasnı)
  4. Nèfle (əzgil)
  5. Cochon (donuz)
  6. Mâche ()
  7. Chou-fleur (gül kələm)
  8. Miel (bal)
  9. Genièvre (ardıc)
  10. Pioche ()
  11. Cire (mum)
  12. Raifort ()
  13. Cèdre (sidr)
  14. Sapin (küknar)
  15. Chevreuil (cüyür)
  16. Ajonc ()
  17. Cyprès (sərv)
  18. Lierre (daşsarmaşığı)
  19. Sabine (Juniperus sabina)
  20. Hoyau (toxa)
  21. Érable sucré (ağcaqayın)
  22. Bruyère ()
  23. Roseau (qamış)
  24. Oseille (əvəlik)
  25. Grillon (Cırcırama)
  26. Pignon ()
  27. Liège ()
  28. Truffe ()
  29. Olive (zeytun)
  30. Pelle (bel)

Qış

Nivoz
(21 dekabr — 19 yanvar)
qar ayı 		Pluvioz
(20 yanvar — 18 fevral)
yağış ayı 		Vantoz
(19 fevral — 20 mart)
külək ayı
  1. Tourbe (torf)
  2. Houille (daş kömür)
  3. Bitume (bitum)
  4. Soufre (kükürd)
  5. Chien (it)
  6. Lave (lava)
  7. Terre végétale (torpaq)
  8. Fumier (peyin)
  9. Salpêtre ()
  10. Fléau ()
  11. Granit (qranit)
  12. Argile (gil)
  13. Ardoise ()
  14. Grès ()
  15. Lapin (dovşan)
  16. Silex ()
  17. Marne ()
  18. Pierre à chaux (əhəng daşı)
  19. Marbre (mərmər)
  20. Van ()
  21. Pierre à plâtre (gips)
  22. Sel (duz)
  23. Fer (dəmir)
  24. Cuivre (mis)
  25. Chat (pişik)
  26. Étain (qalay)
  27. Plomb (qurğuşun)
  28. Zinc (sink)
  29. Mercure (civə)
  30. Crible (ələk)
  1. Lauréole (mamır)
  2. Mousse ()
  3. Fragon (bigəvər)
  4. Perce-neige (xədicəgülü)
  5. Taureau (buğa)
  6. Laurier tin ()
  7. Amadouvier ()
  8. Mézéréon (adi canavargiləsi)
  9. Peuplier (qovaq)
  10. Coignée (balta)
  11. Ellébore (şaxtagülü)
  12. Brocoli ()
  13. Laurier (dəfnə)
  14. Avelinier (fındıq)
  15. Vache (inək)
  16. Buis (şümşad)
  17. Lichen (şibyələr)
  18. If (qaraçöhrə)
  19. Pulmonaire (öfgəotu)
  20. Serpette (bağça [[bıçaq]ı])
  21. Thlaspi ()
  22. Thimelé (Canavargiləsi)
  23. Chiendent ()
  24. Trainasse (qırxbuğum)
  25. Lièvre ()
  26. Guède (rəngotu)
  27. Noisetier (fındıq)
  28. Cyclamen (meşənovruzu)
  29. Chélidoine (dəmrovotu)
  30. Traîneau (xizək)
  1. Tussilage (öskürəkotu)
  2. Cornouiller (zoğal)
  3. Violier (Sarılıqotu)
  4. Troène ()
  5. Bouc (dağ keçisi)
  6. Asaret (çobandüdüyü)
  7. Alaterne ()
  8. Violette (bənövşə)
  9. Marceau (keçi söyüdü)
  10. Bêche (kürək)
  11. Narcisse (Nərgizgülü)
  12. Orme (qarağac)
  13. Fumeterre (şahtərə)
  14. Vélar (şüvərən)
  15. Chèvre (keçi)
  16. Épinard ()
  17. Doronic ()
  18. Mouron ()
  19. Cerfeuil ()
  20. Cordeau ()
  21. Mandragore (Mandraqora)
  22. Persil ()
  23. Cochléaria ()
  24. Pâquerette (qızçiçəyi)
  25. Thon ()
  26. Pissenlit (zəncirotu)
  27. Sylvie (Anemonoides nemorosa)
  28. Capillaire (adiant)
  29. Frêne (göyrüş)
  30. Plantoir ()

Yaz

Jerminal
(21 mart — 19 aprel)
cücərmə ayı 		Floreal
(20 aprel — 19 may)
çiçəklənmə ayı 		Prerial
(20 may — 18 iyun)
zəmi ayı
  1. Primevère (novruzçiçəyi)
  2. Platane ()
  3. Asperge (Qulançar)
  4. Tulipe (lalə)
  5. Poule (toyuq)
  6. Bette ()
  7. Bouleau (Tozağacı)
  8. Jonquille (nərgiz)
  9. Aulne ()
  10. Couvoir ()
  11. Pervenche (qıfotu)
  12. Charme (Vələs)
  13. Morille ()
  14. Hêtre (fıstıq)
  15. Abeille (bal arısı)
  16. Laitue (kahı)
  17. Mélèze (qara şam)
  18. Ciguë (subaldırğanı)
  19. Radis (qırmızı turp)
  20. Ruche (pətək)
  21. Gainier ()
  22. Romaine ()
  23. Marronnier (şabalıd)
  24. Roquette ()
  25. Pigeon (göyərçin)
  26. Lilas (yasəmən)
  27. Anémone (əsmə)
  28. Pensée (üçrəng bənövşə)
  29. Myrtille (qaragilə)
  30. Greffoir (bıçaq)
  1. Rose (qızılgül)
  2. Chêne (palıd)
  3. Fougère ()
  4. Aubépine (yemişan)
  5. Rossignol (bülbül)
  6. Ancolie (Akvilegiya)
  7. Muguet (Keysk inciçiçəyi)
  8. Champignon (göbələk)
  9. Hyacinthe (sünbülçiçək)
  10. Râteau (dırmıq)
  11. Rhubarbe ()
  12. Sainfoin ()
  13. Bâton-d’or (sarılıqotu)
  14. Chamérops ()
  15. Ver à soie (tut ipəkqurdu)
  16. Consoude (xəndəkotu)
  17. Pimprenelle (sincanotu)
  18. Corbeille d’or ()
  19. Arroche (sirkən)
  20. Sarcloir ()
  21. Statice (dəvəayağı)
  22. Fritillaire (zanbaqca)
  23. Bourrache (xiyar)
  24. Valériane (pişikotu)
  25. Carpe (karp)
  26. Fusain (Gərməşov)
  27. Civette (mala soğanı)
  28. Buglosse (İtaliya sümürgəni)
  29. Sénevé (ağ xardal)
  30. Houlette ()
  1. Luzerne (medicago)
  2. Hémérocalle (günotu)
  3. Trèfle (yonca)
  4. Angélique (tütəkcə)
  5. Canard (ördək)
  6. Mélisse (ballınanə)
  7. Fromental ()
  8. Martagon ()
  9. Serpolet (sürünən kəklikotu)
  10. Faux ()
  11. Fraise (çiyələk)
  12. Bétoine ()
  13. Pois (noxud)
  14. Acacia (akasiya)
  15. Caille ()
  16. Œillet (qərənfil)
  17. Sureau ()
  18. Pavot (xaşxaş)
  19. Tilleul (cökə)
  20. Fourche ()
  21. Barbeau (göyçiçək)
  22. Camomille (çobanyastığı)
  23. Chèvrefeuille (doqquzdon)
  24. Caille-lait (qatıqotu)
  25. Tanche (lilbalıq)
  26. Jasmin (yasəmən)
  27. Verveine ()
  28. Thym (kəklikotu)
  29. Pivoine ()
  30. Chariot ()

Yay

Messidor
(19 iyun — 18 iyul)
yığım ayı 		Termidor
(19 iyul — 17 avqust)
istilər ayı 		Fruktidor
(18 avqust — 16 sentyabr)
məhsul ayı
  1. Seigle (çovdar)
  2. Avoine (yulaf)
  3. Oignon (soğan)
  4. Véronique ()
  5. Mulet (qatır)
  6. Romarin (rozmarin)
  7. Concombre (xiyar)
  8. Échalote ()
  9. Absinthe ()
  10. Faucille (oraq)
  11. Coriandre (keşniş)
  12. Artichaut (ənginar)
  13. Girofle (mixək)
  14. Lavande (lavanda)
  15. Chamois (qarapaça)
  16. Tabac (tütün)
  17. Groseille (qarağat)
  18. Gesse (güllücə)
  19. Cerise (albalı)
  20. Parc ()
  21. Menthe (nanə)
  22. Cumin (adi cirə)
  23. Haricot (lobya)
  24. Orcanète ()
  25. Pintade (hind quşu)
  26. Sauge (adaçayı)
  27. Ail (sarımsaq)
  28. Vesce (noxud)
  29. Blé (buğda)
  30. Chalémie ()
  1. Épeautre (Ayıqulaq sığırquyruğu)
  2. Bouillon blanc ()
  3. Melon (yemiş)
  4. Ivraie (quramit)
  5. Bélier (qoyun)
  6. Prêle (Qatırquyruğu)
  7. Armoise (yovşan)
  8. Carthame ()
  9. Mûre (Böyürtkən)
  10. Arrosoir ()
  11. Panic ()
  12. Salicorne ()
  13. Abricot (ərik)
  14. Basilic (reyhan)
  15. Brebis (qoyun)
  16. Guimauve (Bəlğəmotu)
  17. Lin ()
  18. Amande (badam)
  19. Gentiane (Acıçiçək)
  20. Écluse ()
  21. Carline (Yumaqotu)
  22. Câprier ()
  23. Lentille (Mərcimək)
  24. Aunée ()
  25. Loutre ()
  26. Myrte ()
  27. Colza (raps)
  28. Lupin ()
  29. Coton (pambıq)
  30. Moulin (dəyirman)
  1. Prune (gavalı)
  2. Millet ()
  3. Lycoperdon ()
  4. Escourgeon ()
  5. Saumon ()
  6. Tubéreuse ()
  7. Sucrion (arpa)
  8. Apocynum (kəndir)
  9. Réglisse (Şirinbiyan)
  10. Échelle ()
  11. Pastèque (qarpız)
  12. Fenouil (Şüyüd)
  13. Épine vinette (zirinc)
  14. Noix (qoz)
  15. Truite (forel)
  16. Citron (limon)
  17. Cardère (Fırçaotu)
  18. Nerprun ()
  19. Tagette ()
  20. Hotte ()
  21. Églantine (itburnu)
  22. Noisette ()
  23. Houblon (Mayaotu)
  24. Sorgho ()
  25. Écrevisse (xərçəng)
  26. Bigarade ()
  27. Verge d’or ()
  28. Maïs (qarğıdalı)
  29. Marron (şabalıd)
  30. Panier ()

Dekada günləri

  • primidi (fr. Primidi) — I dekada
  • duodi (fr. Duodi) — II dekada
  • tridi (fr. Tridi) — III dekada
  • kvartidi (fr. Quartidi) — IV dekada
  • kvintidi (fr. Quintidi) — V dekada
  • sekstidi (fr. Sextidi) — VI dekada
  • septidi (fr. Septidi) — VII dekada
  • oktidi (fr. Octidi) — VIII dekada
  • nonidi (fr. Nonidi) — IX dekada
  • dekadi (fr. Decadi) — X dekada

Vətəndaşlara dekadanın hansı günlərini istirahət etməklərini özlərinin seçməsi təklif olunur. Dövlət məmurları isə dekadanın yalnız bir günü istirahət kimi istifadə edə bilərlər.

Sankulotidlər

  1. Xeyirhaqlıq Günü/Xeyirhaqlıq (fr. La Fête de la Vertu) — 17 sentyabr
  2. Qabiliyyət Günü/Qabiliyyət (fr. La Fête du Génie) — 18 sentyabr
  3. Əmək Günü/Əmək (fr. La Fête du Travail) — 19 sentyabr
  4. Rəylər Günü/Rəylər (fr. La Fête de l'Opinion) — 20 sentyabr
  5. Mükafat Günü/Mükafat (fr. La Fête des Récompenses) — 21 sentyabr
  6. İnqilab Günü/İnqilab (fr. La Fête de la Révolution)

"Sankulotidlər" (fr. sans-culottides) Sankulotlar sözündən götürülmüşdür.

Yeni zaman vahidləri

Uzunluq, həcm, çəki vahidləri kimi zaman üçün də onluq sistemi yaradılmışdır. Belə ki, 1 dekada 10 günə bir gün 10 saata, hər bir saat 100 dəqiqəyə, hər bir dəqiqə isə 100 saniyəyə bölünmüş olur.

24 noyabr 1793cü il (4 Frimer II) dektetindən:

fr. XI. Le jour, de minuit à minuit, est divisé en dix parties ou heures, chaque partie en dix autres, ainsi de suite jusqu’à la plus petite portion commensurable de la durée. La centième partie de l'heure est appelée minute décimale; la centième partie de la minute est appelée seconde décimale.

Tərcümə:

XI Gün, günortadan gecəyarısınadək 10 hissəyə və ya saata bölünəcək, hər bir hissə isə daha kiçik ölçü vahidlərinə bölünəcək. Saatın yüzdə biri desidəqiqə adlanmalıdır; dəqiqənin yüzdə biri isə desisaniyə adlanmalıdır.

Bundan belə gecəyarısı 12 saat əvəzinə saat 10 və günorta isə saat 5 hesab olunur.

 
İnqilab dövrünə aid saat sfeblatı
onluqlu vahidlər standart vahidlə müqayisə
Dekada (fr. décade) = 10 gün 10 gün
Gün (fr. jour) = 10 saat gün
Saat (fr. heure) = 100 dəqiqə 2 saat 24 dəqiqə
Dəqiqə (fr. minute) = 100 saniyə 1 dəqiqə 26,4 saniyə
Saniyə (fr. seconde) 0,864 saniyə
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023