Vəhhabilik və ya vəhhabizm (ərəb. الوهابية ; əl-Vəhhabiya) — islamda XVIII əsrdə formalaşmış dini və siyasi hərəkatdır.
Hərəkat İbn Teymiyyənin (1263–1328) davamçısı olan Məhəmməd ibn Əbdülvahhabin (1703–1792) şərəfinə adlandırılmışdır. Əslində, "vəhhabilik" termini təsisçinin şəxsi adından deyil, onun "ibn Əbdülvahhab" – "Vahənin qulunun oğlu" nəsəbindən yaranmışdır. Nəsəbin ikinci hissəsi olan "əl-Vəhhab" Allahın adlarındandır. Bəzi müsəlmanlar bu adlandırmanı Allaha qarşı təhqir hesab edirlər. Məhəmməd ibn Əbdülvəhhab həqiqi İslamın yalnız Məhəmməd peyğəmbərin ardıcıllarının ("əs-sələf əs-salih") ilk üç nəsli tərəfindən tətbiq edildiyinə inanırdı və sonrakı bütün yeniliklərə etiraz edərək, onları kənar qüvvələr tərəfindən yeridilən bidət hesab edirdi.
Bəzi etnoqrafların baxış bucağına görə, vəhhabilik nisbətən yeni cərəyandır. Onlara görə, vəhhabilik şəhər sakinlərinin sərvətinə etiraz olaraq ifadə edilir. Odur ki, bu, bədəvi əhalinin, eləcə də din xadimlərinin bir hissəsi arasında sosial-iqtisadi və siyasi şəraitin ağırlaşmasının səbəb olmuşdu. Hərəkat Osmanlı imperiyasına qarşı üsyanda da mühüm rol oynamışdır.
Mənbə
İstinadlar
- . səh. 498–499
Ədəbiyyat
- Токарев, Сергей Александрович. . М.: Политиздат. 1986.
- Васильев, Алексей Михайлович. История Саудовской Аравии: 1745 г. — конец XX в. М.: Наука. 2001.
Əlavə ədəbiyyat
- Алаев Л. Б., Тихонов Ю. Н. Ваххабиты в Британской Индии // Азия и Африка сегодня. 2001. № 3
- Vəhhabilik // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- Муфтий Мекки. "Заблуждение ваххабитов".
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Васильев, Алексей Михайлович. Пуритане ислама? Ваххабизм и первое государство Саудидов в Аравии (1744/45-1818). Наука. Н. А. Иванов. 1967.
- Васильев, Алексей Михайлович. М.: Наука. Н. А. Иванов. 1982.
- Васильев, Алексей Михайлович. История Саудовской Аравии: 1745 г. — конец XX в. М.: Наука. 1999.
- Дзуцев, Хасан Владимирович, Першиц, Абрам Исакович. // Вестник Российской академии наук . 68. № 12. 1998. 1113—1116. 2014-06-21 tarixində .
- Мантаев, Абузагир Арзулумович. (PDF). М.: Дипломатическая академия МИД России. диссертация ... кандидата политических наук : 23.00.02. 2002.
- Нурутдинов, Ильнур Ильдусович. // Вестник экономики, права и социологии. № 3. 2015. 246—250. ISSN .
- Ханиф Джеймс Оливер. (PDF). Перевод: Алиева Нармина. 8 avqust 2013 tarixindən Wayback Machine saytında
- Стецкевич, Михаил Станиславович. Мифы о «тоталитарных сектах» и «ваххабитах» в современной России: попытка анализа // Смыслы мифа: мифология в истории и культуре. Сборник в честь 90-летия профессора М. И. Шахновича (8 Серия «Мыслители»). СПб.: Издательство Санкт-Петербургского философского общества. 2001. 300.
- Силантьев, Роман Анатольевич. Статистика ваххабитского террора в России в отношении мусульманского духовенства (1995-2012) // Мусульманский мир. № 1. 2014. 123—127.
- Эткин, Мюриэль. . № 7. CA&CC Press AB. 2000.
- Ярлыкапов А. А. Исследования по прикладной и неотложной этнологии № 134: Проблема ваххабизма на Северном Кавказе/ Российская акад. наук, Ин-т этнологии и антропологии. — М.: ИЭА, 2000. ISBN 5-201-14658-9
- Madhav Das Nalapat. . Barricades #2 Volum2 (ingilis). Institute for Public Affairs of Montreal. 2012-02-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-01-02.
- Силантьев, Роман Анатольевич. // Независимая газета. 20.01.2010.
- Силантьев, Роман Анатольевич. // Независимая газета. 05.10.2011.
Xarici keçidlər
- . 2013-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-29.
- .
- .