Məhəmməd ibn Əbdülvahab və ya İbn Əbdülvahab (ərəb. محمد بن عبد الوهاب; tam adı:Məhəmməd ibn Əbdülvahab Nəcdi; 1703[…], 'Uyayna, Ər-Riyad regionu[d] – 22 iyun 1792, Diriyah, Birinci Səudiyyə əmirliyi) – XVIII əsrdə yaranmış sələfi cərəyanının qurucusu.
| Məhəmməd ibn Əbdülvahhab | |
|---|---|
| محمد بن عبد الوهاب | |
 | |
| Digər adı | İbn Əbdülvahab |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Uyaynah, Nəcdi |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | Diriyah, Ər-Riyad |
| Vətəndaşlığı | Diriyyə əmirliyi |
| Milliyyəti | Ərəb |
| Dini | İslam (Sələfi) |
| Fəaliyyəti | üləma |
| Elmi dərəcəsi | Şeyxülislam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məhəmməd ibn Əbdülvahab 1695-ci ildə Osmanlı imperiyasının Ərəbistan yarımadasının Nəcd vilayətinin Üyeynə şəhərində dünyaya gəlmişdir.
Təhsili
Atası hənbəli məzhəbli alim və Nəcd vilayətinin qazisi olmuşdur. Məhəmməd hələ uşaqlıqdan təfsir, və hədis kitablarını oxumağa böyük həvəs göstərmişdir. İlk təhsilini atasından almışdır. Hələ uşaqlıqdan bəzi qayda-qanunları və adət-ənənələri qəbul etməmiş, bunları yenilik adlandıraraq inkar etmişdir. İlkin təhsilini Üyeynə də aldıqda sonra Bəsrə, , , və kimi şəhərlərə səfərlər emişdir. 1719-cu ildə atası Əbülvahab da gəlmiş və birikdə yaşamışlar. 1733-cü ildə atası vəfat etmişdir. Məhəmməd atasının vəfatından sonra özünün bir çox yeni fikir və ideyaları ilə məşhurlaşmışdır. Bu dövrdən İbn Əbdülvahabın tərəfdarlarına vəhabi adı verilmişdir. Daha sonra öz doğma şəhəri Üyeynəyə qayıtmışdır. Həmin vaxt Üyeynə şəhərinə rəhbərlik etmişdir. Burada Məhəmməd ibn Əbdülvahab arasında mübahisə baş vermişdir. Və nəticədə İbn Əbdülvahab 1740-cı ildə Üyeynədən Nəcdin başqa bir şəhəri olan köçmüşdür. Həmin dövrdə şəhərinə rəhbərlik etmişdir. İbn Əbdülvahab arasında sıx əlaqələr yaranmışdır. Əvvəllər şəhərində yoxsulluq və aclıq hökm sürsə də zamanında bu problemlərin hamısı aradan qaldırılmışdır.
Vəfatı
Məhəmməd ibn Əbdülvahab 1786-cı ildə Osmanlı imperiyasının tərkibində olan Ərəbistan yarımadasında vəfat etmişdir.
İstinadlar
- ↑ Ərəbcə Vikipediya. 2003.
- Bibliothèque nationale de France (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Cheikh Mohammed Ibn Abd Al Wahab // (fr.). 2007.
- Muhammad ibn Abd al-Wahhab // (ing.). 2010.
- Nəcd Alusi tarixinin xülasəsi, səh. 111–113
- Osman ibn Sənəd əl-Bəsri, "Tarixi-Bağdad", səh. 152
-
Alusi İbn Bişr Nəcdinin dilindən belə rəvayət edir: “Mən Dəriyyə əhalisinin ağır güzəran keçirməyinin şahidi olmuşam. Sonralar bu şəhər Səudun vaxtında çox dəyişdi. Camaat çoxlu mal-dövlətə, bəzəkli əşyalara, cins atlara və bahalı paltarlara sahib olmuşdu. Bunu sözlə ifadə etməyə dilin qüdrəti çatmaz. Gözümlə şəhər bazarlarının birində kişilərin bir tərəfdə, qadınların başqa bir tərəfdə olduqlarını gördüm. Bu bazarda qızıl, gümüş, silah, dəvə, qoyun, at və hər növ ərzaq məmulatlarının satıldığının şahidi oldum. Bazarı satıcıların və alıcıların səs-küyü bürümüşdü. Biri “aldım”, digəri isə “satdım”–deyə, bal arısı kimi bir-birlərinə dəymişdilər.”
“Tarixi-İbn Bişr Nəcdi"
- "Tarixül-Məmləkətil-Ərəbiyyatis-Səudiyyə", c. 1, səh. 51