Jujan xaqanlığı (Tan Tan) — Şimali Çin çöllərində türk-monqol dövləti. Çinlilər tərəfindən Juan-Juan da adlanır. Hunlarla qonşu idilər. Dinləri tanrıçılıq idi.
Monqolustan tarixi | |
---|---|
Bu məqalələr ölkə seriyasındandır | |
Qədim tarix | |
Böyük Hun İmperiyası | |
Göytürk xaqanlığı | |
Uyğur xaqanlığı | |
Orta əsrlər | |
Yenisey qırğızları | |
Kidan | |
Xamaq Monqol | |
Böyük Monqol imperiyası | |
Yuan | |
Şimali Yuan | |
Müasir tarix | |
Monqolustan Xalq Respublikası | |
Monqolustan | |
Monqolustan portalı |
V əsrin əvvələrindən başlayaraq Altaya qədər olan ərazilərdə Jujanların xanı Deuday—"at çapa-çapa ox atan" ləqəbli Şelun başçılıq edirdi.
Dövlət başçısı xaqan ünvanı daşıyırdı. Şimali Vey dövlətinin tarixçisi qeyd edir ki, hakim tayfa Syanbi qoluna mənsub idi. Güman var ki, avarlar Jujan birliyinə daxildir. Bir çox sənədlərdə Juan-Juan xalqının Avar və ya Asiya Avarları adı ilə qeyd edilməsi və digər tərəfdən Juan-Juanrin Monqol kimi göstərilməsi Avropa Avarlarının da bu qəbildən olmasını təsdiq edir.Jujanlar IV yüzildən VI yüzilədək tarixin səhnəsində olmuşlar.
Lev Qumilyov da özünün “Qədim türklər” kitabında Göytürklərin tarixləri-nin ən başlarında jujanlar üçün dəmir hasil etmək və metal əşyalar yaratmaqla məşğul olduqlarını bildirir.
Jujan xaqanları
- Yuğlu-yuy
- Huylu-huy
- Şelun - (402-410)
- Yuyçzülyü Hulü - (410-411)
- Yuyçzülyü Datan - (411-430)
- Vuti - (430-445)
- Tuxeçjen - (445-464)
- Yuyçzülyü Yuçenq - (464-485)
- Yuyçzülyü Tulun - (485-492)
- Yuyçzülyü Naqay - (492-493)
- Yuyçzülyü Futu - (493-508)
- Yuyçzülyü Çunu - (508-520)
- Anaxuan - (520-552)
- Yuyçzülyü Polomen - (521-524)
- Yuyçzülyü Tiefa - (552-553)
- Yuyçzülyü Denqçu - (553)
- Yuyçzülyü Kanqti - (553)
- Yuyçzülyü Anloçen - (553-554)
İstinadlar
- Dərgah Qüdrətov “Türk Xalqlarının Tarixi”. Bakı, 2004, səh.40.
- J. Marquart, 1914, Gy. Nemeth, 1930, 0. Franke, 1936, W. Eberhard, 1947
- Саргалаулы К. Турки. Жужани. – Алматы: Санат, 1999. – 103 с.
- Гумилев Л. Древние тюрки. Москва, «АСТ», «Yazıçı”, 2002. стр.31.
Tarix haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
|