Rayon Başqırdıstanın şimal-şərq hissəsində yerləşir. Qərbdən və cənub-qərbdən Başqırdıstanın Məsetle və Kıyğı rayonları ilə, şərqdə Çelyabinsk vilayətinin Nyazepetrovski və Kusinski rayonları ilə, şimaldan Sverdlovsk vilayətinin Artinski şəhər rayonu ilə həmsərhəddir. Sahəsi 3037 km²-dir.

Rayonun ərazisi Ufa ilə Aya çaylarının aşağı axınları arasında, dəniz səviyyəsindən 300–400 m yüksəklikdə yerləşir. Ərazisi çay vadiləri və yarğanlarla güclü şəkildə bölünür. Şərq hissəsi Uralın qərb yamacındakı inkişaf etmiş silsilələr sisteminə malikdir. Oroqrafik amilin təsiri ilə yağıntının miqdarı 550–600 mm-ə qədər artır. Şaxtasız dövr 90–100 gün təşkil edir. Boz və tünd boz meşə torpaqları üstünlük təşkil edir. Cənub-şərq hissəsində isə boz və tünd boz dağ meşə torpaqları üstünlük təşkil edir. Qarışıq meşələr çox yayılmışdır, rayonun 46,8% ərazisini tutur. Karlıxanovski və Balakatay qoruqlarıında qunduz, su samuru, digər heyvan və quşlar növlərinin qorunması üçün tədbirlər təşkil edilmişdir.

Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi Rəyasət Heyətinin fərmanına əsasən Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının kantonlara bölünməsi ləğv edilərək 48 rayonun qurulması zamanı rayon 20 avqust 1930-cu ildə yaranmışdır.

Rusiya İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin proqnozuna görə:

2024–17,85 min nəfər.

2035–16,44 min nəfər.

Milli tərkib 2010-cu il Ümumrusiya siyahıyaalmasına görə

ruslar — 49,6%, başqırdlar — 43,6%, tatarlar — 5,4%, digər millətlərdən olanlar — 1,4%.

Balakatay rayonuna 13 kənd inzibati vahidliyi daxildir.

Rayonda 38 ümumtəhsil məktəbi, o cümlədən 12 orta məktəb, VIII tipli xüsusi (islah) internat məktəbi, musiqi məktəbi, peşə məktəbi, 21 ictimai kitabxana, 42 klub müəssisəsi, mərkəzi rayon və 3 kənd xəstəxanası vardır. Rus və başqırd dillərində "Yeni Balakatay" adlı regional qəzet nəşr olunur.