Azərbaycan siyasi partiyaları — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən və göstərmiş siyasi partiyalara verilən ad. Azərbaycanda siyasi partiyalar və onların fəaliyyəti "Siyasi partiyalar haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu" ilə tənzimlənir.Azərbaycanda siyasi partiyaların dövlət qeydiyyatı məsələsi Ədliyyə Nazirliyinin balansındadır. Dövlət qeydiyyatında olan siyasi partiyalar bələdiyyə, parlament və prezident seçkilərində iştirak edə bilər.
1991-ci ilin 18 oktyabr tarixində Azərbaycan dövlət müstəqilliyi əldə etdi. Müstəqillik qazanıldıqdan sonra Etibar Məmmədovun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası, Azad Nəbiyevin rəhbərlik etdiyi və Fəzail Ağamalının rəhbərlik etdiyi Ana Vətən Partiyası dövlət qeydiyyatına alınmış ilk siyasi partiyalar kimi Azərbaycanın siyasi tarixinə düşdülər. Hal-hazırda isə dövlət qeydiyyatında 27 partiya var. Qeydiyyata alınan sonuncu siyasi partiya Azad Vətən Partiyası olmuşdur.
Siyahı
.svg)
Dövlət qeydiyyatı olmayan partiyalar
Müxtəlif dövrlərdə Azərbaycanda onlarla siyasi partiya təsis olunmuş, lakin onlar dövlət qeydiyyatına alınmamışdır. Zamanla bu partiyalardan çoxu fəaliyyətini dayandırmışdır. Bəzi siyasi partiyalar dövlət qeydiyyatına alınmasa da hal-hazırda aktiv siyasi fəaliyyət göstərməkdədir.
Belə partiyalara nümunə olaraq Azərbaycan İslam Partiyasını Elşən Həsənovun sədrlik etdiyi Azərbaycan Sosialist Partiyasını, sədrlik etdiyi Böyük Dayaq Partiyasını, Mirfazil Həmidin sədrlik etdiyi Demokratik Birlik Partiyasını, Emin Babayevin sədrlik etdiyi Vətən Naminə Birlik Partiyasını göstərmək olar.
Parlament partiyaları
9 fevral 2020-ci ildə keçirilən seçkilərdə parlamentdə təmsil olunmağa 11 siyasi partiya haqq qazanmışdır. Onlardan 1-i 22 may 2023 tarixində özünü buraxmışdır.
.svg)
|
|
|
|
|
| YAP | İlham Əliyev |
|
|
| VHP | Sabir Rüstəmxanlı |
|
|
| AVP | Fəzail Ağamalı |
|
|
| DİP | Asim Mollazadə |
|
|
| ADMP | Elşən Musayev |
|
|
| BQP | Fazil Mustafa |
|
|
| BAXCP | Qüdrət Həsənquliyev |
|
|
| MCP | Razi Nurullayev |
|
|
| REAL | İlqar Məmmədov |
|
|
| VP | Tahir Kərimli |
|
|
Hal-hazırda rəsmi dövlət qeydiyyatında olan 27 partiyadan 10-u parlamentdə təmsil olunur. Dövlət qeydiyyatı olan Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası, Azərbaycan Xalq Partiyası, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Azərbaycan Ümid Partiyası, Ədalət Partiyası, Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyası və Müsavat Partiyası seçkilərdə iştirak edərək tarixində ən azı 1 dəfə parlamentdə təmsil haqqı qazanmış, Azərbaycan Demokrat Partiyası isə deputat transferi yolu ilə parlamentdə təmsil olunmuşdur. Qısaca, 27 siyasi partiyadan 18-i ən azı 1 dəfə parlamentdə təmsil olunmuş, digər 9 siyasi partiya isə parlamentdə təmsil olunmağa haqq qazanmamışdır. Bu 9 siyasi partiyadan 3-ü son parlament seçkilərindən sonra dövlət qeydiyyatına alınmışdır.
Keçmiş partiyalar
Qeydlər
Mənbə
- . Mərkəzi Seçki Kommisiyası (az.).
İstinadlar
- e-qanun.az. ( (az.)). 2017-04-06 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- ( (az.)). 16.08.2020. 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- . Lent.az (az.). İstifadə tarixi: 2023-12-08.
- . kaspi.az (az.). İstifadə tarixi: 2023-12-08.
- BBC News. ( (az.)). 13.10.2020. 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 20.08.2020.
- ( (az.)). 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 20.08.2020.
- . 2021-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-19.
- . 2023-06-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-14.
- ( (az.)). 13.08.2013. 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- ↑ . musavat.com. 2023-09-09. İstifadə tarixi: 2023-12-08.
- . 2023-06-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-30.
- . musavat.com. 2023-03-25. 2023-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-08.
- ( (az.)). 27.01.2018. 2018-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- ( (az.)). 18.07.2020. 2020-07-16 tarixində . İstifadə tarixi: 20.08.2020.
- Turqay Musayev. . modern.az (az.). 2023-09-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-08.
- ( (az.)). 01.02.2016. 2016-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 20.08.2020.
- . musavat.com. 2023-09-07. 2023-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-08. ()
- ( (az.)). 01.08.2015. 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- ( (az.)). 14.05.2017. 2018-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- ( (az.)). 28.07.2020. 2020-07-28 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- . novator.az (az.). 1 sentyabr 2020. 2021-09-18 tarixində . İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2021.
- ( (az.)). 18.08.2020. 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- ( (az.)). 22.06.2019. 2020-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- . 2021-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-15.
- ( (az.)). 26.01.2020. 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- . 2021-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-21.
- . 2021-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-21.
- . 2022-09-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-09.
- ( (az.)). 17.08.2015. 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 20.08.2020.
- ( (az.)). 13.08.2020. 2020-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 21.08.2020.
- . 2021-11-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-13.
- . 2021-11-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-15-03.
Ədəbiyyat
- CİA. The World Factbook.
- Vilyam Overstrit. Political Handbook of the World (1999). CSA Nəşriyyatı
- Vilyam Bənks. Political Handbook of the World 2007. CQ Nəşriyyatı.
- (az.)
- Azərbaycan tarixi, 7 cilddə, 2001
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920), B., 1998
- Süleymanova S., Azərbaycanda ictimai-siyasi hərəkat, B., 1999
- Aslani S. Ş., İran "İctimaiyyun-amiyyun" (Mücahid) Partiyasına aid yeni sənədlər, ADU-nun Elmi əsərləri (tarix və fəlsəfə elmləri seriyası), 1973,. № 8;
- , Bakı-2014, "Difai partiyası: antiterror mübarizədən Cümhuriyyətə gedən yol" səh. 142–158
- Багирова И.С. Политические партии и организации Азербайджана в начале ХХ века. 1900–1917. Баку, 1997, с.30, 31–32.