Çək-çək (başq. cək-cək, tatar. çək-çək, qaz. şak-şak və ya şek-şek) — xəmirdənbaldan hazırlanan qida. Türk xalqlarına məxsus milli yemək. Daha çox başqırd, tatarqazaxlar istifadə edir.

Çək-çək

Hazırlanması

Çək-çək buğda unundan hazırlanmış yumşaq xəmirdən və çiy yumurtadan hazırlanır. Xəmir nə qədər yumşaq olsa çək-çək o qədər yumşaq və havalı olacaq. Yumurta ilə yoğrulmuş xəmirdən vermişili xatırladan qısa və nazik çubuqlar və ya kiçik qoz ölçüsündə şarlar düzəldilir. Daha sonra qazanda qızardılır və üzərinə qaynar bal qarışığı tökülür.

Çək-çəkə xüsusi forma verilir (əsasən dağ forması). Soyuduqdan sonra istifadəyə verilir. Bəzən üzərinə bal süzməklə yanaşı meyvə quruları da əlavə edilir. Çək-çəki qozla və ya   müxtəlif şirniyyatlarla bəzəyirlər.

Çək-çəkin müxtəlif  formaları

Tacikistan və ya buxara kalevesi, əriştə formasında olur. Qazaxıstanda  — şek-şek adlanır. Başqırd və tatar çək-çəkləri də fərqli olur. Tatar çək-çəki kiçik ölçülü olub (diametri 2–3 mm, uzunluğu 2-3 sm) qovucuq formasında olur. Baqırdlar isə daha iri hazırlayırlar – diametri 1 sm, uzunluğu 3-5 sm olur. Bəzi yerlərdə çək-çəkə bal əvəzinə şəkər şərbəti əlavə olunur. Adətən belə çək-çək baursak və ya toş adlanır. Laklarda çək-çək bal və qoz qarışığından hazırlanır. Lakların çək-çəki öz tarixini dağlıq Kuma kəndindən götürmüş. Kabardınlərdə isə çək-çək zıçer-ıs adlanır. Kumuklarda çək-çək ilav-qaliva (halva) adlanır.

Rekordlar

Dünyada ən böyük çək-çək Kazanda, 2018 FİFA Dünya Kuboku zamanı hazırlanmış. Forması yarım futbol topu formasında olan bu çək-çəkin diametri 2,6 metr, hündürlüyü isə 2 metr olmuş. Qeydə alınmış çəki 4026 kq olmuş. İkinci ən böyük çək-çək 2016-cı ilin fevralında Başqırdıstanda hazırlanmış. Çək-çəkin çəkisi 1143,5 kq olmuş.

İstifadəsi

Çək-şək — desert qida hesab olunur. Çaykofe ilə yeyilir. Bütöv və ya doğranmış formada istifadə olunur. Çək-çəkin saxlanılma müddəti - 90 gündür. Diabetallergiyadan əziyyət çəkənlərin istifadə etməsi məsləhət deyil.

İstinadlar

  1. Д-р физ.-мат. наук Мухамедиев Ш. А. (), д-р техн. наук Васькина В. А., Львович Н. А. (). . «Кондитерское производство». 3/2012. 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-05.
  2. . 2019-05-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-05.
  3. . trishurupa.ru. 2016-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-10.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023