Xullar

Xullar
Xullar
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Sinifüstü: Sümüklü balıqlar Sinif: Şüaüzgəclilər Ranqsız: Actinopteri Yarımsinif: Neopterygii İnfrasinif: Sümüklü balıqlar Ranqsız: Acanthomorpha Dəstəüstü: Acanthopterygii Klad: Percomorpha Dəstə: Xulkimilər Fəsilə: Xullar
Beynəlxalq elmi adı
	Gobiidae Cuvier, 1816[…];
ITIS	171746
NCBI	8220
EOL	5319
FW	252928

Xullar (lat. Gobiidae) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xulkimilər dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi. Bunların əsas xüsusiyyəti qarın üzgəclərinin yaxınlaşması və hətta sorucu disk əmələ gətirərək qovuşmasıdır. Bu suyun güclü hərəkəti zamanı balığa bir yerdə durmağa imkan verir.Birinci bel üzgəci adətən kiçik olur,şaxələnməyən şüalardan ibarətdir. Xırda balıqlardır.İri növlərin maksimal ölçüsü 300-350,kiçik növlərin ölçüsü isə 50 mm-ə çatır. Dünya okeanında aşkar edilmiş 1800 növ xulkimilər 200 cinsə aiddir. Xəzər dənizində indiyə qədər qeydə alınmış 36 növ və yarımnövdən 28-i endemik hesab edilir. Sistematik baxımdan onlar dünya okeanının az öyrənilmiş balıqları sayılır. Bu səbəbdən hər il yeni növlər aşkar edilir, ya da əksinə, əvvəllər təsvir edilmiş formalar birləşdirilir. Bu hər şeydən əvvəl həmin fəsilənin sistematikasında istifadə edilən zahiri əlamətlərin böyük dəyişkənliyi və ayırd edilməsinin çətinliyi ilə bağlıdır. Xulkimilərin müxtəlif növləri zahiri göstəricilərinə və yayılma xüsusiyyətlərinə görə başqa ümumbioloji cizgilərdən daha çox fərqlənirlər. Bu cizgilərin müqayisəli təhlili həmin balıqların ümumi xarakteristikasında verilmişdir. Xəzərin Azərbaycan sahilində və respublikanın şirin su hövzələrində 9 cinsdən olan 28 növ və yarımnöv aşkar edilmişdir^[3]

Təsnifatı

Xullar (Neogobius) cinsi
- Girdə xul (N.melanostomus) növü
- Xəzər xulu (N.caspius) növü
- Qumluq xulu (N.fluviatilis Pallasi) növü
- Dərinlik xulu (N.bathybius) növü
- Şirman xulu (N.syrman Nordman) növü
- İribaş xul (N.kessleri Gundher ) növü
- Kürən xul (N.platyrostris Pallas) növü
- Nordman xulu (N.ratan) növü
- Çapar xul (N.gymnothrachelus Kessler)
Qamçılı xullar (Mesogobius) cinsi
- Nonultimus xulu (M.nonultimus İljin) növü
Kütburun xullar (Proterorhinus) cinsi
- Mərmər xul (P.marmoratus Pallas) növü
Knipoviç xullar (Knipowitschia) cinsi
- Qafqaz xulu (Kn.caucasicus) növü
- Uzunquyruq xul (Kn.longicaudata ) növü
- İlyin xulu (Kn.iljini)növü
Kaspiasoma xulları (Caspiosoma) cinsi
- Kaspiosoma xulu (C.caspium Kessler)növü
Bentofiloid xulları (Benthophilus) cinsi
- Brauner xulu (B.brauneri Beling et İljin) növü
Çömçəxul (Benthophilus) cinsi
- İribaş çömçəxul (B.macrocephalus) növü
- Magistr çömçəxulu (B.magistri) növü
- Şəffaf çömçəxul (B.cterolepidus) növü
- Nazikbaş çömçəxul (B.leptocephalus) növü
- Ulduzlu çömçəxul (B.stellatus)növü
- Tikanlı çömçəxul (B.spinosus)növü
- Ber çömçəxulu (B.baeri)növü
- Ziyilli çömçəxul (B.granulosus) növü
- Nazikburun çömçəxul (B.leptorhynchus) növü
- Qrimm çömçəxulu (B.grimmi) növü
Ördəkburun çömçəxullar (Anatirostrum) cinsi
- Ördəkburun çömçəxul (A.profundurum) növü

İstinadlar

↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
↑ Eschmeyer W. N., Fong J. D. “Pisces”. // Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness / red. Z. Zhang 2011. C. 3148, burax. 1. S. 26–38. ISBN 978-1-86977-849-1, 978-1-86977-850-7
↑ Rəhimov,1989,1991

Həmçinin bax

[_03afe29615003154-1] Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.

[_22f3b5c09952e1ec-2] Eschmeyer W. N., Fong J. D. “Pisces”. // Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness / red. Z. Zhang 2011. C. 3148, burax. 1. S. 26–38. ISBN 978-1-86977-849-1, 978-1-86977-850-7

[3] Rəhimov,1989,1991

[3]

[1]

[2]