Məhəmməd Həddad
Məhəmməd Əli Əhməd əl-Həddad (ərəb. محمد علي أحمد الحداد; 1966 və ya 1967, Misurata – 23 dekabr 2025[1][2], Kəsikkavak[d], Ankara ili[1][3]) — Liviya Ordusunun Baş Qərargah rəisi (2020–2025), general-leytenant.
| Məhəmməd Həddad | |
|---|---|
| ərəb. مُحمَّد علي أحمد الحداد | |
_(cropped).jpg) | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1966 və ya 1967 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 23 dekabr 2025[1][2] (57–59 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | aviasiya qəzası[d][1][2] |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Rütbəsi | |
| Döyüşlər |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məhəmməd əl-Həddad 1967-ci ildə Misratada doğulub. 1987-ci ildə hərbi kolleci bitirib.[4]
2011-ci ilin fevralında, Liviyada vətəndaş müharibəsi zamanı Müəmmər Qəddafi rejimindən uzaqlaşaraq üsyançı qüvvələrə qoşulub və Misrata yaxınlığında baş vermiş döyüşlərdə Qəddafinin qüvvələrinə qarşı vuruşub.[5] Ardınca Halbus briqadasında xidmət keçib. Polkovnik-leytenant rütbəsində olarkən, 4 iyun 2017-ci ildə Liviya Prezident Şurası tərəfindən Mərkəzi Hərbi Regionun komandiri təyin edilib. Sentyabr ayında isə ona Tavarqa şəhərinin təhlükəsizliyini təmin etmək və məcburi köçkünlərin geri qayıtması üçün şərait yaratmaq tapşırılıb.[6]
2018-ci ilin avqustunda Tripolinin cənubunda baş vermiş toqquşmalardan sonra Liviyada ikinci vətəndaş müharibəsi ilə bağlı keçirilən atəşkəs danışıqlarına nəzarət ona həvalə edilib. O, toqquşmaların baş verdiyi ərazilərdən ordunun çıxarılmasına rəhbərlik edib. Döyüşlər başlamazdan əvvəl ələ keçirilmiş hərbi bazaları isə əvvəllər onları nəzarətdə saxlayan qüvvələrə geri qaytarıb. Sentyabrın 1-də hərbi toplantıdan sonra qaçırılıb, lakin aparılan danışıqlardan sonra Karzazda sağ-salamat azad edilib.[4][6] 2019-cu ildə Tripoliyə hücum zamanı Liviya Milli Ordusunun qüvvələrinə qarşı döyüşlərdə iştirak edib.[5]
General-leytenant rütbəsinə yüksəldikdən sonra əl-Həddad 2020-ci ilin avqustunda Baş nazir Fayiz Sərrac tərəfindən Liviya Ordusunun Baş Qərargah rəisi təyin edilib və rəsmi olaraq sentyabrın 17-də vəzifəsinin icrasına başlayıb.[7][8][9] O, Liviyanın beynəlxalq səviyyədə tanınan Milli Birlik Hökumətinin ordusundakı ən yüksəkrütbəli zabit olub.[10]
Vəzifəsinin icrasına başladığı gündən etibarən o, ordudakı parçalanmaya son qoyacağını və ölkənin suverenliyini qoruyacaq güclü ordu yaradacağını vəd edib.[11] O, ordunun "5+5 Birgə Hərbi Komitə" çərçivəsində birləşdirilməsi üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən dəstəklənən danışıqlara rəhbərlik edib. Liviya böhranı fonunda ordu parçalanmış vəziyyətdə qalıb və şərqi Liviyadakı hərbi qüvvələrə Xəlifə Həftarın rəhbərlik etdiyi Tobruqda yerləşən rəqib hökumət nəzarət edib.[12][13][7] O, ölkənin şərqindəki həmkarı Əbdülrəzəq ən-Nəduri ilə birləşmə məsələsini müzakirə etmək üçün 2022-ci ildə bir neçə dəfə Tripolidə, Qahirədə və Tunisdə görüşüb.[14] Bu danışıqlar 2023-cü ildə də davam edib və tərəflər arasında Parisdə görüşlər keçirilib.[15] O həmçinin qərbi Liviyada hərbi qüvvələrin yenidən qurulmasına kömək edib, yerli milislərin orduya inteqrasiyasını təmin edib.[16]
Vəzifədə olduğu müddətdə əl-Həddad Liviyanın beynəlxalq hərbi əlaqələrini, xüsusilə də Türkiyə ilə əməkdaşlığı genişləndirməyə çalışıb. O, 2021-ci ilin avqustunda Liviyanın sahillərində yerləşdirilmiş Türkiyə freqatına baş çəkib, daha sonra isə iki ölkə arasında əməkdaşlığın inkişafı məqsədilə Tripolidə Türkiyənin müdafiə naziri Hulusi Akar ilə görüşüb.[11] Həmin ildə o, danışıqlar üçün Moskvaya da səfər edib.[15] 2023-cü ilin martında o, Liviyanın xüsusi təyinatlı qüvvələrinin hazırlanması ilə bağlı İtaliya ilə hərbi sahədə razılaşmanı təsdiqləyib. 2024-cü ilin iyulunda isə sərhəd təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi və Liviya ordusunun birləşdirilməsi məsələlərini müzakirə etmək üçün ABŞ Afrika Komandanlığının rəhbərləri ilə görüşüb. O, həmçinin Liviyanın birləşdirilməsi və ölkə sərhədlərinin qorunması üçün Avropa və Amerika qüvvələrindən ibarət birgə kontingentin yaradılmasına dəstək toplamaq məqsədilə Qahirə və Roma da daxil olmaqla müxtəlif şəhərlərdə xarici liderlərlə aparılmış danışıqlarda iştirak edib.[7]
2025-ci il dekabrın 23-də əl-Həddad Ankaraya səfər edib və burada onun şərəfinə rəsmi hərbi mərasim keçirilib. Daha sonra o, Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Səlcuq Bayraqdaroğlu ilə danışıqlar aparıb.[17]
Həmin günün axşamı əl-Həddadın və başqa yeddi nəfərin göyərtəsində olduğu "Dassault Falcon 50" tipli təyyarə Ankaradan havaya qalxdıqdan az sonra Türkiyənin Haymana ilçəsinin Kəsikkavak kəndi yaxınlığında qəzaya uğrayıb və göyərtədə olanların hamısı həlak olub.[13][18] Liviya Milli Birlik Hökumətinin Baş naziri Əbdül Həmid Dbeyba onun ölümünü təsdiqləyərək bildirib: "Bu, həm ölkə, həm ordu, həm də bütün xalq üçün böyük itkidir".[19] Milli Birlik Hökuməti tərəfindən hadisə ilə bağlı üçgünlük milli matəm elan edilib.[12] Liviya Milli Ordusunun komandanı Xəlifə Həftar da onun vəfatı ilə bağlı başsağlığı verib.[20]
- ↑ 1 2 3 4 5 Associated Press. Nyu-York: 1846.
- ↑ 1 2 3 4 5 Mohammed Ali Ahmed Al-Haddad, le chef d’état-major libyen, meurt dans un accident d’avion en Turquie. Le Monde.
- ↑ 1 2 https://www.lemonde.fr/international/article/2025/12/23/l-avion-du-chef-d-etat-major-libyen-disparait-apres-son-decollage-d-ankara_6659265_3210.html.
- ↑ 1 2 Cristiani, Dario. "Who's Who in the GNA Military Leadership in Libya". The Jamestown Foundation. 6 avqust 2020. İstifadə tarixi: 23 dekabr 2025.
- ↑ 1 2 مهذب, إيمان. "محمد علي الحداد.. مسيرة قائد عسكري سعى لتوحيد الجيش الليبي". Al Jazeera Arabic (ərəb). İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ 1 2 "وزير الدفاع يستقبل قائد أركان الجيش التابع لحكومة الوفاق بليبيا". royapost.net (ərəb). 30 oktyabr 2020. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ 1 2 3 "The Chief of General Staff of Libya, Al-Haddad, who was on the crashed plane, had been in office for 5 years". Haberler.com (ingilis). 23 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 23 dekabr 2025.
- ↑ "Libya PM Says Army Chief Of Staff Killed In Airplane Accident In Turkey". Barron's (ingilis). Agence France-Presse. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ "Mohamed Al-Haddad takes over duties as Chief of Staff for GNA forces". Alwasat News (ingilis). İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ "Jet carrying Libyan army chief crashes after departing Ankara". Al-Monitor (ingilis). İstifadə tarixi: 23 dekabr 2025.
- ↑ 1 2 "من هو رئيس الأركان الليبي ومن كان برفقته في الطائرة المنكوبة؟". Al Jazeera Arabic (ərəb). İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ 1 2 "Libyan Military Leaders Are Killed in Plane Crash in Turkey". The New York Times. 23 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 23 dekabr 2025.
- ↑ 1 2 "Libya's military chief and 7 others are killed in a plane crash after takeoff from Turkey". AP News (ingilis). 23 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 23 dekabr 2025.
- ↑ "من هو رئيس أركان الدبيبة الذي سقطت طائرته في أنقرة؟". Independent Arabia (ərəb). 24 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ 1 2 "Libya's Army Chief Lt. Gen. Al-Haddad dies in Turkey crash". The Jerusalem Post (ingilis). 24 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ الشرق. "بعد سقوط طائرته في تركيا ماذا نعرف عن رئيس أركان حكومة الوحدة الليبية؟". Asharq News (ərəb). 23 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ Tuysuz, Gul; Tawfeeq, Mohammed. "Libya's army chief killed in plane crash in Turkey". CNN (ingilis). 23 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ Fraser, Suzan; Abuelgasim, Fay. "Search teams probe wreckage after Libyan army chief and 7 others are killed in Turkey plane crash". AP News (ingilis). 24 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ "Libyan army chief of staff found dead in plane wreckage, PM says". France 24 (ingilis). 23 dekabr 2025. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.
- ↑ "Libyan army chief killed in plane crash: What next?". Al Jazeera (ingilis). İstifadə tarixi: 24 dekabr 2025.