Kirksena

1439-cu ildə müxtəlif tayfa başçıları arasında qarşıdurmaların fonunda Emden şəhəri əvvəlcə Hamburq tərəfindən birbaşa idarəyə alındı, daha sonra isə 1453-cü ildə Kirksenalara verildi. Ailə bu şəhəri 1595-ci ilə qədər idarə edib və üzərində hökmranlıq etmişdir.

Kirksenalar güclənərək, rəqibləri Fokko Ukenanın bir neçə müttəfiq başçı – o cümlədən Edzard Kirksena – tərəfindən məğlub edilərək qovulmasından sonra tom Broklar nəslini əvəz etdilər. Ulrix Kirksena (ö. 1466) imperator III Fridrix tərəfindən imperiya qrafı tituluna layiq görüldü və ona Şərqi Friziya qraflığı verildi.^[1]

Kirksena sülaləsinin ən mühüm hökmdarı I Edzard (1462–1528) olmuşdur. Onun dövründə Şərqi Friziya Qraflığı öz ən geniş sərhədlərinə çatdı. Həmçinin, məhz onun hakimiyyəti dövründə reformasiya Şərqi Friziyada yayılmağa başladı. 1654-cü ildə Kirksenalar imperator tərəfindən knyaz tituluna yüksəldilər. Kirksena nəslindən sonuncu hökmdar Karl Edzard idi. O, 1744-cü ilin 25-dən 26-may gecəsinə keçən gecə (güman ki, ova çıxandan sonra içdiyi ayran səbəbilə) övlad buraxmadan vəfat etmişdir. Dərhal sonra Şərqi Friziya dövləti II Fridrix tərəfindən ələ keçirilmişdir.^[1]

Kirksenalar həm də 1581–1699-cu illərdə Rietberq qraflığının sahibi idi. Bu, əvvəlcə III Ennonun Rietberqli Valburq ilə evliliyi nəticəsində Şərqi Friziya ilə şəxsi uniya şəklində başlamışdı. Lakin 1600-cü il Berum müqaviləsi ilə o, Rietberq qraflığını qızlarına təhvil verdi.^[2]

1601-ci ildə Ennonun qardaşı III İohann, Ennonun qızı və Rietberq varisi olan Sabina Katerina ilə (papalıq icazəsi ilə) evləndi. Hər ikisi katolikliyə keçdi və beləliklə Kirksena sülaləsinin katolik qolunun əsası qoyuldu. Şərqi Friziyalı Kirksena nəslinin Rietberqdəki son kişi nümayəndəsi Ferdinand Maksimilian 1687-ci ildə vəfat etdi. Onun varisi Mariya Ernestina Fransiska isə 1699-cu ildə Maksimilian Ulrix fon Kaunitslə evləndi.

Kirksenaların gerbində qara fonda taclı qızılı harpiya (bəzən mələk kimi təsvir olunur) əks olunur. Bu simvol müxtəlif sonrakı gerblərdə də qorunub saxlanılmışdır, məsələn, 1625-ci ildə qraf Rudolf Kristian tərəfindən qəbul edilən Şərqi Friziyanın son qraf gerbində harpiya qalxanın yuxarı sol hissəsində yer alır. Bu gerb bu gün də Şərqi Friziyanın rəsmi simvolu kimi istifadə olunur.

Emden şəhərinin gerbinin yuxarı yarısı da Kirksena harpiyasını əks etdirir. 1595-ci il Emden inqilabına qədər Kirksenalar Emden şəhərində yaşamışdır. Emdenin qarşısında yerləşən Niderlandın Delfzeyl şəhəri də öz gerbinə Kirksena simvolunu daxil etmişdir. Bu, I Edzardın Qroninqerland üzərində hökmranlığı dövrünə gedib çıxır. Eyni zamanda, Aurix rayonunun gerbində də fərqli rəngdə olmaqla harpiya simvolu yer alır və bu da Kirksenalara istinad edir. Habelə, Kirksenaların ata yurdu olan Krummhörn bələdiyyəsinin müasir gerbində də onların ailə gerbi yer alır.

Kirksenalar Rietberq qraflığının idarəsini ələ keçirdikdən sonra, onların gerbi Rietberq gerbinə də daxil edildi. Bu gerbdə əvvəlki hakim ailənin, Esens, Stedesdorf və Vittmund hakimliklərinin gerbləri arasında Kirksenaların simvolu yer alırdı. Sonradan bu kompozisiya Kaunits ailəsinin gerbi ilə tamamlandı.

Şərqi Friziya ilə Rietberq arasında qurulan bu əlaqə sayəsində Kirksena harpiyası hələ də Lixtenşteyn knyazlığının rəsmi gerbində yer almaqdadır — yalnız rəngləri əks şəkildə (qara və qızılı) qalxanın sağ aşağı (heraldik baxımdan sol aşağı) hissəsində. Bu, Lixtenşteynli Qundakarın III Enno və Rietberqli Valburqisin ikinci qızı Aqnes Kirksena ilə evlənməsi nəticəsində Rietberq üzərində iddia qazanması ilə bağlıdır.

1. ↑ ^{1 2 3} Deeters, Walter. CIRKSENA (PDF) // Biographisches Lexikon für Ostfriesland (alman). 2. Aurich: Ostfriesische Landschaftliche Verlags und Vertriebsgesellschaft. 1997. 60–62. ISBN 3-932206-00-2.
2. ↑ Deeters, Walter. ENNO III. (PDF) // Biographisches Lexikon für Ostfriesland (alman). 2. Aurich: Ostfriesische Landschaftliche Verlags und Vertriebsgesellschaft. 1997. 96–97. ISBN 3-932206-00-2.