Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Foqarma

  • Məqalə
  • Müzakirə

Foqarma, Teqarma, Toqrom və ya Tarqamos — "Yaradılış kitabı"nda Nuhun oğlu Yafətin nəslindən gələn şəxs.

Foqarma
Uşaqları
  • Hayk,
  • Kavkas,
  • Bardos,
  • Lekos
Yəhudilərə görə dünya. 1854-cü ilə aiddir.

Mündəricat

  • 1 Xəzər türkləri və yəhudilərə görə
  • 2 Gürcü və ermənilərə görə
  • 3 Həmçinin bax
  • 4 İstinadlar

Xəzər türkləri və yəhudilərə görə

Xəzərlərin hökmdarı Cosef öz məktubunda Foqarma nəsil xəttindən olduqları üçün, Yafətin nəslindən gəldiklərini qeyd edir və Foqarmanın 10 oğlunun adını çəkirdi:[1][2]

  1. Aqyor (Orxon uyğurları?)
  2. Tiros (Yazı xətası ola bilər: Twrq, bəlkə də türk?)
  3. Ouvar (avarlar)
  4. Uqin (və ya Uquz, mümkündür ki, oğuz türkləri nəzərdə tutulur)
  5. Bisal (peçeneqlər?)
  6. Tarna (Bax: avarlardan türklərin yanına qaçan Tarniax xalqı)
  7. Xazar (xəzərlər)
  8. Zanor (və ya Canur) (Bax: avarlardan türklərin yanına qaçan Zabender xalqı)
  9. Balnod (Yazı xətası ola bilər: bulqar, ola bilsin bulqar türklərini bildirir)
  10. Savir (sabirlər).[3]

Yəhudi anonim əsəri olan "İosippon"da Foqarmanın 10 oğlu belə qeyd edilir:

  1. Kwzar (כוזר) (xəzərlər)
  2. Pyṣynq (פיצינק) (peçeneqlər)
  3. ˀln (אלן) (alanlar)
  4. Bwlgr (בולגר) (bulqarlar)
  5. Knbynˀ (כנבינא) (Kanbina?)
  6. Ṭwrq (טורק) (ehtimal ki göytürklər)
  7. Bwz (בוז) (quz (oğuz) üçün nəzərdə tutulmuş כוז **Kwz for Ghuzz ola bilər)
  8. Zkwk (זכוך) (Zaxux? və ya זיכוס **Zykws = Zixus, zixlər?[4][5]) (və ya avarlardan türklərin yanına qaçan Zabender xalqı)
  9. ˀwngr (אוגר) (Unqar; macarlar və ya oğurlar/onoğurlar)
  10. Tolmaṣ (תולמץ) (Bax: peçeneq tayfası Βορο-ταλμάτ < *Boru-Tolmaç, Bizans hökmdarı VII Konstantin tərəfindən qeyd edilir).[6][7][4]

XI əsrdə Yəmən yəhudisi tərəfindən "İosippon" ərəb dilinə tərcümə edilmişdir: Burada Foqarmanın tayfaları belə qeyd edilmişdir:

  1. əl-Xəzər (xəzərlər)
  2. əl-Bacanaq (peçeneqlər)
  3. əl-As-Alan (alanlar)
  4. əl-Bulqar (bulqarlar)
  5. […]
  6. […]
  7. […]
  8. Xyabars (kəbərlər? və ya sabirlər?)
  9. Uncar (macarlar və ya oğurlar/onoğurlar)
  10. Talmis (Bax: peçeneq tayfası Βορο-ταλμάτ < *Boru-Tolmaç, Bizans hökmdarı VII Konstantin tərəfindən qeyd edilir).[4]

"İeremiil salnamələri"ndə üç övlad belə qeyd edilir:

  1. Abihud
  2. Şafaṭ
  3. Yaftir.[8][9]

"İeremiil salnamələri"ndə 10 ailə belə qeyd edilir:

  1. Cuzar (xəzərlər)
  2. Pasinaq (peçeneqlər)
  3. Alan (alanlar)
  4. Bulqar (bulqarlar)
  5. Kanbinah
  6. Turq (ehtimal ki göytürklər)
  7. Buz (Yazı xətası ola bilər: **Kwz, oğuz türklərini bildirir)
  8. Zaxux (Yazı xətası ola bilər: **Zykws, zixləri bildirir?) (və ya avarlardan türklərin yanına qaçan Zabender xalqı)
  9. Uqar (macarlar və ya oğurlar/onoğurlar)
  10. Tulmes (Bax: peçeneq tayfası Βορο-ταλμάτ < *Boru-Tolmaç, Bizans hökmdarı VII Konstantin tərəfindən qeyd edilir).[10][11]

Yaşer kitabında isə belə qeyd edilir:[12][13]

  1. Buzar (Yazı xətası ola bilər: Kuzar, xəzərləri bildirir)
  2. Parzunac (peçeneqlər)
  3. Elicanum (alanlar?)
  4. Balqar (bulqarlar)
  5. Raqbib
  6. Tarki (ehtimal ki göytürklər)
  7. Bid (Yazı xətası ola bilər: **Kuz, oğuz türklərini bildirir)
  8. Zəbuc (Yazı xətası ola bilər: **Zykws, zixləri bildirir?) (və ya avarlardan türklərin yanına qaçan Zabender xalqı)
  9. Onqal (macarlar və ya oğurlar/onoğurlar)
  10. Tilmaz (Bax: peçeneq tayfası Βορο-ταλμάτ < *Boru-Tolmaç, Bizans hökmdarı VII Konstantin tərəfindən qeyd edilir).[12][13]

XVIII əsrdə fransız alimi Antuan Kalme (1672–1757) Foqarmanın Skifiya və Türküstandan olduğunu yazırdı.[14]

Gürcü və ermənilərə görə

"Kartlis tsxovreba"ya və "Ermənistan tarixi"nə görə, Tarqamos Babildə yaşamış, daha sonra isə "iki dəniz və iki dağ arasındakı torpaqlar" (Qafqaz) ona verilmişdir. O, Ağrıdağında məskunlaşmış və torpaqlarını öz oğulları arasında bölmüşdür:

  1. Hayk (Հայկ) — Tarqamosun birinci oğlu və erməni mənbələrinə görə ermənilərin əcdadı
  2. Kartlos (ქართლოსი) — Ağrıdağın şimal-şərqində məskunlaşmışdır, Kartlinin qurucusu və gürcülərin əcdadı
  3. Bardos — qafqaz albanlarının əcdadı və qədim Bərdə şəhərinin qurucusu[15]
  4. Movkan (movkanların əcdadı)
  5. Lekos — Şimali Qafqazdakı leqlərin əcdadı
  6. Heros — Ağrıdağın şərqində məskunlaşmışdır.
  7. Kavkas (Kovkases) — inquş və çeçenlərin əcdadı
  8. Eqros (Egers) — Qara dəniz və Lihi dağları (Qərbi Gürcüstan) arasında məskunlaşmışdır.[16][17]

Həmçinin bax

  • Türk. Yafətin nəslindən gələn, türklərin əcdadı.

İstinadlar

  1. ↑ Bloomberg, Jon: The Jewish World in the Middle Ages. Ktav Publishing, 2000, p. 108.
  2. ↑ "The letter of Joseph the king, son of Aaron the king, the Turk-may his creator preserve him to the head of the assembly, Hasdai, the son of Isaac, son of Ezra-about 960" Medieval Sourcebook: The Medieval Jewish Kingdom of the Khazars, 740–1259
  3. ↑ Korobkin, N. D. (trans.), 1998, The Kuzari: In Defense of the Despised Faith, Northvale. p. 351. Quoted & cited in Feldman, A. (2018). Ethnicity and statehood in Pontic-Caspian Eurasia (8–13th c.) : contributing to a reassessment. University of Birmingham. Ph. D dissertation.
  4. ↑ 1 2 3 Pritsak, O. (1978) "The Khazar Kingdom's Conversion to Judaism", in Harvard Ukrainian Studies II.3 n. 51 on p. 268–269 of 261–281
  5. ↑ Alemany, Agustí (2000). Sources on the Alans: A Critical Compilation. p. 336
  6. ↑ Josippon "Table of Nations" (in Russian) quote: "Тогарма составляют десять родов, от них Козар, Пецинак, Алан, Булгар, Канбина, Турк, Буз, Захук, Уф, Толмац."
  7. ↑ Nissan, Ephraim (2009) "Medieval Hebrew texts and European river names" Onomàstica 5 p. 188–9 of 187–203
  8. ↑ The Chronicles of Jerahmeel at archive.org p. 58
  9. ↑ The Chronicles of Jerahmeel at sacred-texts Ch. XXVII quote: "Togarmah branched into ten families, who are the Cuzar (###), Paṣinaq (###), Alan (###), Bulgar (###), Kanbina (###), Turq (###), Buz (###), Zakhukh (###), Ugar (###), and Tulmeṣ (###)"
  10. ↑ The Chronicles of Jerahmeel at archive.org p. 67
  11. ↑ The Chronicles of Jerahmeel at sacred-texts Ch. XXXI
  12. ↑ 1 2 The Book of Jasher — M. M. Noah & A. S Gould, New-York, 1840; with reviews for the 2nd edition, publisher and translators prefaces, translation of Hebrew Venice 1825 preface
  13. ↑ 1 2 Plain text: Cumorah Project: LDS and World Classics (Based on 1840 translation; Includes translator's preface). "Chapter 10: 10v-12v". Quote: "And the children of Tugarma are ten families, and these are their names: Buzar, Parzunac, Balgar, Elicanum, Ragbib, Tarki, Bid, Zebuc, Ongal and Tilmaz"
  14. ↑ The Encyclopedia of Religious Knowledge. (1835) B. B. Edwards and J. Newton Brown. Brattleboro, Vermont, Fessenden & Co., p. 1125.
  15. ↑ "Леонти Мровели. Жизнь картлийских царей". 2013-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-12-19.
  16. ↑ "The Georgian Chronicle, History". Rbedrosian.com. İstifadə tarixi: 2015-07-26.
  17. ↑ "Мовсес Хоренаци, История Армении в трех частях. Книга Первая". Vehi.net. İstifadə tarixi: 2015-07-26.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Foqarma&oldid=8123384"
Informasiya Melumat Axtar