Baobhan sith (sözün həqiqi mənasında "pəri cadugəri" və ya "pəri qarı" Şotland Qalis dilində) — Şotlandiyanın dağlıq bölgələrinin folklorunda yer alan dişi peridir, lakin onlar eyni zamanda sukkubus (kişiləri başdan çıxaran demonik varlıq) ilə də bəzi oxşar xüsusiyyətlərə malikdirlər.[1] Onlar qurbanlarını cəlb edib başdan çıxararaq daha sonra onlara hücum edib öldürən gözəl qadınlar kimi təsvir olunurlar.[1]
Baobhan sith haqqında müxtəlif hekayələr var və bu nağılların ümumi mövzusu gecə vaxtı vəhşi təbiətdə ovçuların hücuma məruz qalmasıdır.[1] Makkenzi tərəfindən qeydə alınmış nağıllardan birində dörd ovçu bir gün ov zamanı bir dağ daxmasında gecələyir. Onlardan biri mahnı oxumağa başlayır, digərləri isə rəqs edir. Kişilər qadın rəqs partnyorlarının olmasını arzulayırlar və az sonra daxmaya dörd qadın daxil olur. Folklor tədqiqatçısı Ketrin Meri Briqqsin fikrincə, baobhan sithlər dördüncü ovçunu tuta bilməmişdilər, çünki atlarının dırnaqlarında dəmir var idi və dəmir ənənəvi olaraq perilər üçün zəif nöqtə sayılırdı. Başqa bir oxşar hekayədə ovçulardan biri qadınların ayaqlarının maral dırnaqlarına bənzədiyini görüb onlardan qaçır. Ertəsi gün geri qayıtdıqda isə digər ovçuların boğazlarının kəsildiyini və sinələrinin yarıldığını görür.[2][3]
Başqa bir nağılda ovçular bir mağarada sığınacaq tapırlar. Onlardan hər biri həmin gecə öz sevgilisinin orada olmasını istəyir, ancaq onlardan biri, Makfi adlı kişi, arvadının evdə qalmasını üstün tutduğunu bildirir. Elə bu an bir qrup gənc qadın mağaraya daxil olur və sevgililərini arzulayan ovçular öldürülür. Lakin Makfini onun qara iti qoruyur və qadınları mağaradan qovur. Bu hekayələrdə təkrarlanan bir motiv ovçuların qadın arzusu etdikdən dərhal sonra baobhan sithlərin peyda olmasıdır. Bu, Şotlandiyada gecə vaxtı Allahın qorumasını istəmədən arzu edilməsinin qorxunc nəticələrə səbəb ola biləcəyi ilə bağlı qədim inanclara əsaslanır.[2][4]
Baobhan sith mifləri qədim Şotland folklorunda qorxulu varlıq kimi yer alsa da, müasir ədəbiyyat və filmlərdə onların müxtəlif interpretasiyaları mövcuddur. Baobhan sith aşağıdakı əsərlərdə yer almışdır:[3]
- Mark Çadbournun The Age of Misrule, The Dark Age və Kingdom of the Serpent fantaziya trilogiyalarında.
- Nikol Pillerin Tempest Rising seriyasında.
- Maykl Skottun The Magician: The Secrets of the Immortal Nicholas Flamel kitabında.
- Reymond E. Fistin Faerie Tale əsərində, burada onlar Qəddar Məhkəməsinin pis niyyətli pəriləri kimi təsvir olunurlar.
- Korneliya Amiri tərəfindən yazılmış Dancing Vampire adlı altı novelladan ibarət seriyada, burada yeddi bacıdan ibarət baobhan sithlər əsas personajdır.
- Emi Hoffun Caledonia adlı Şotlandiya urban-fantastik seriyasında Desdemona adlı baobhan sith personajı yer alır.
- Seanan Makquayrın Night and Silence kitabında baobhan sith açıq-aşkar təhlükəli və qorxulu bir varlıq kimi təsvir olunur.
- Fighting Fantasy oyun kitabında baobhan sith düşmən obrazında çıxış edir.
- All Souls Trilogy seriyasının üçüncü kitabı The Book of Life-da baobhan sithlər Canet Qoudi adlı vampir-cadugərin əfsanəsi ilə əlaqələndirilir.
- Fate/Grand Order adlı mobil oyunda "Fae Knight Tristan" kimi baobhan sith çağırmaq mümkündür.
- Skarlett Yohanssonun Under the Skin filmindəki obrazının baobhan sith əfsanəsindən ilhamlanaraq yaradıldığı düşünülür.[5]
- ↑ 1 2 3 Briggs, Katharine. An Encyclopedia of Fairies. Pantheon Books. 1976. 16. ISBN 0394409183.
- ↑ 1 2 Mackenzie, Donald. Scottish Folklore and Folk Life. Blackie & Son Limited. 1935. 236–237.
- ↑ 1 2 Watson, W. J. "Fairy Tales". The Celtic Review. Edinburgh: Norman Macleod. 5. 1908–1909: 163–165.
- ↑ Campbell, John Gregorson. Superstitions of the Highlands and Islands of Scotland. Glasgow: James MacLehose and Sons. 1900. 112–116.
- ↑ Hodges, Kate. Warriors, witches, women : mythology's fiercest females. Harriet Lee-Merrion. London. 2020. ISBN 978-1-78131-926-0. OCLC 1129690059.