Andrey Nikolayeviç Livitski (ukr. Андрій Миколайович Лівицький; 31 mart (12 aprel) 1879[1], Leplyavo[d], Poltava quberniyası[d] – 17 yanvar 1954[2][3], Karlsrue, Baden-Vürtemberq) — ukraynalı siyasətçi, diplomat, dövlət xadimi və hüquqşünas.
| Andrey Livitski | |
|---|---|
| ukr. Андрій Миколайович Лівицький | |
 | |
| 10 iyul 1948 – 17 yanvar 1954 | |
| Baş nazir | İsak Mazepa (1948)) Konstantin Pankovski (1948—1952) Stepan Baran (1952—1953) Spiridon Dovqal (1953—1954) Simon Sozontiv (1954) |
| Əvvəlki | vəzifə yaradıldı |
| Sonrakı | Stepan Vitvitski |
| 25 may 1926 – 10 iyul 1948 | |
| Əvvəlki | Semyon Petlyura |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edildi |
| 14 oktyabr 1920 – 24 mart 1921 | |
| Hökumət başçısı | Semyon Petlyura |
| Əvvəlki | Vyaçevlav Prokopoviç |
| Sonrakı | Filip Pilipçuk |
| 14 yanvar 1922 – 25 may 1926 | |
| Əvvəlki | Filip Filipçuk |
| Sonrakı | Vyaçevlav Prokopoviç |
| aprel1919 – 23 sentyabr 1920 | |
| Əvvəlki | Dmitri Markoviç |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edildi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 31 mart (12 aprel) 1879[1] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 17 yanvar 1954[2][3] (74 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Partiya | Ukrayna Sosial Demokrat İşçi Partiyası |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | diplomat, siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | Mariya Varforomeyevna Livitski |
| Təltifləri |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
.png){kind=small}
.png){kind=small}
O, mühacirətdə olan Ukrayna Xalq Respublikasının prezidenti (1948-1954) və prezidentlik vəzifəsindən öncə UXR Müdirliyinin sədri olub.
Andrey Livitski 9 aprel 1879-cu ildə Leplyavoda (o vaxt Rusiya imperiyasının tərkibində) kazak ailəsində anadan olmuşdur.[4] O, Kiyevdə Pavlo Halahana gimnaziyasını bitirmiş, daha sonra 1896-cı ildə Müqəddəs Vladimir Kiyev Universitetinin riyaziyyat və hüquq fakültələrində təhsil almışdır.[5] 1897-1899-cu illərdə keçirilən etiraz aksiyalarında iştirak etdiyi üçün Kiyevdəki Lukyanivska həbsxanasında saxlanılıb.[6] 1899-cu ildə tələbə tətilində iştirak etdiyi üçün polisin gizli nəzarəti altında universitetdən qovulmuş və Poltava qubernatorluğuna sürgün edilmişdir.[7] 1903-cü ildə diplomunu aldıqdan sonra Lubnı dairə Məhkəməsində xidmət etmiş,[8] sonra 1905-ci ildən Xarkov Məhkəmə Palatasının vəkili, 1913-1917-ci illərdə Poltava qubernatorluğunda Zolotonoşa uezdinin seçilmiş hakimi olmuşdur.[9] Tələbəlik illərində təşkilatının Kiyevdəki bazalarından birinə rəhbərlik edərək Ukraynanın müstəqillik hərəkatında iştirak edib.
O, 1901-ci ildən İnqilabçı Ukrayna Partiyasının üzvü idi və partiyanın Lubnıdakı regional qərargahına rəhbərlik edirdi.[10] O, 1906-cı il inqilabi fəaliyyətləri ilə əlaqədar olaraq yenidən həbs edilmiş və həbsdən qaçdıqdan sonra 1907-ci ildə yenidən həbs edilmişdir.[11] Livitski 1917-ci ildən Mərkəzi Radanın və Kəndli İttifaqının (Ukrayna) üzvü olub. İkinci Getmanlıq dövründə (1918) Pavel Skoropadski hökumətində müxalifətçi Ukrayna Milli Birliyinin üzvü idi. Sonralar Ukrayna Xalq Respublikası Müdirliyi dövründə o, Ukraynanın ali idarəetmə orqanı olan Ukrayna Əmək Şurasının təsisçilərindən biri olub. Livitski həm də 1919-cu ildə Ukrayna Xalq Respublikasının Ədliyyə naziri və Milli Nazirlər Radasının müavini, 1919-cu ildə İsak Mazepa hökumətində Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri vəzifələrində də çalışmışdır. 1920-ci il oktyabrın 14-dən noyabrın 18-dək Ukrayna Xalq Respublikasının Baş naziri vəzifəsində çalışıb.
Livitski 1919-cu ilin oktyabrından Varşavadakı Ukrayna nümayəndə heyətinin tərkibində idi və burada 1920-ci ildə imzalanmış Ukrayna-Polşa müqaviləsi üzərində işləyənlərdən biri olub. Ukraynanın müstəqillik uğrunda milli hərəkatının məğlubiyyətindən sonra o, mühacirətə getməyə məcbur olub. 1920-1948-ci illərdə mühacirətdə Ukrayna Xalq Respublikası (UXR) hökumətinin başçısı vəzifəsində çalışıb. Semyon Petlyuranın öldürülməsindən sonra o, Ukrayna Xalq Respublikası Müdirliyinin rəhbəri oldu və 1926-cı ildə sürgündə olan Ukrayna Xalq Respublikası Ordusunun Baş Atamanı vəzifəsini icra etdi.
O vaxtdan ölənə qədər Livitski Ukrayna Xalq Respublikası hökumətinin dövlət başçısı vəzifəsində çalışıb. Polşa polisinin daimi nəzarəti altında Varşavada yaşayıb. İkinci Dünya müharibəsi illərində Livitski 1945-ci ildə Ukrayna Milli Komitəsinə daxil olaraq almanlarla əməkdaşlıq edib. Müharibədən sonra o, siyasi fəaliyyətini gücləndirməyə və sürgündə olan UXR hökumətini yenidən təşkil etməyə çalışdı. İlk sessiya isə 16 iyul 1948-ci ildə Almaniyanın Auqsburq şəhərində açılmışdır. İsak Mazepa ilə əməkdaşlıq edərək 1948-ci ildə mühacirətdə Ukrayna Milli Radasını yaratdı və sürgündə olan Ukrayna Xalq Respublikasının Birinci prezidenti oldu.
O, 1954-cü il yanvarın 17-də Qərbi Almaniyanın Karlsrue şəhərində vəfat etmiş, daha sonra Münhendəki Valdfryedhof qəbiristanlığında dəfn edilmiş və daha sonra külləri ABŞ-nin Nyu-York şəhəri yaxınlığındakı Bound Brukdakı Ukrayna Memorial qəbiristanlığına köçürülmüşdür.[12]
-
Livitski ailəsi ilə, 1920 -
Saut-Baund-Brukdakı məzarı -
Yubiley sikkəsində
- ↑ 1 2 https://uinp.gov.ua/elektronni-vydannya/andriy-livyckyy-lystuvannya-1919-1953-roky/andriy-livyckyy-lystuvannya-1919-1953-roky/andriy-livyckyy-lystuvannya-1919-1953-roky.
- ↑ 1 2 Енциклопедія історії України (ukr.). Київ: Наукова думка, 2003. ISBN 966-00-0632-2
- ↑ 1 2 Andrij Liwyckyj // Munzinger Personen (alm.).
- ↑ "On the occasion of the 125th anniversary of the birth of the President of the Ukrainian People's Republic Andriy Livytskyi". nbuv.gov.ua. 2006-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2024.
- ↑ "LIVYTSKY Andriy Mykolayovych". kmu.gov.ua. 2007-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2024.
- ↑ Historical calendar (ukrayna). Kyiv: The Club. 2004. səh. 216. İstifadə tarixi: 10 March 2024.
- ↑ Кінах, А. К. Уряди України у ХХ ст: науково-документальне видання (ukrayna). Наукова думка. 2001. səh. 185. ISBN 978-966-00-0681-2. İstifadə tarixi: 10 March 2024.
- ↑ Poltavsʹka petli͡uriana: materialy II Petli͡urivsʹkykh chytanʹ, provedenykh u Poltavi 15 serpni͡a 1993 r (ukrayna). Poltavsʹkyĭ literator. 1993. səh. 89. ISBN 978-5-7707-5460-5. İstifadə tarixi: 10 March 2024.
- ↑ Ukraïnoznavstvo: kalendar-shchorichnyk (ukrayna). Ukraïnska vydavnycha spilka. 2006. səh. 221. İstifadə tarixi: 10 March 2024.
- ↑ Державний центр Української народньої республіки в екзилі: статті і матеріяли (ukrayna). Вид-во "Веселка". 1993. səh. 405. ISBN 978-5-301-01684-4. İstifadə tarixi: 10 March 2024.
- ↑ "President of the Ukrainian People's Republic Andriy Livytskyi. The "Zubr" Target of Recruitment Cultivation by MGB of the Ukrainian SSR". szru.gov.ua (ingilis). İstifadə tarixi: 10 March 2024.
- ↑ Matvii͡enko, Viktor; Holovchenko, Volodymyr Ivanovych. Історія української дипломатії XX століття у постатях: монографія (ukrayna). Видавничо-поліграфічний центр Київський універсиет. 2001. səh. 97. ISBN 978-966-594-252-8. İstifadə tarixi: 10 March 2024.