Viqdis Finboqadouttir (isl. Vigdís Finnbogadóttir; 15 aprel 1930[…], Reykyavik, İslandiya krallığı) — 1 avqust 1980-ci ildən 1 avqust 1996-cı ilədək İslandiyanın dördüncü prezidenti, dünyanın demokratik yolla seçilmiş ilk qadın prezidenti. Düz on altı il bir prezidentliyi ilə, o, bugünə qədər bir ölkənin ən uzun müddətli seçilmiş qadın dövlət başçısı olub. Hal-hazırda YUNESKO-nun xoşməramlı səfiriMadrid klubunun üzvüdür.

Viqdis Finboqadouttir
Vigdís Finnbogadóttir
4-cü İslandiya Prezidenti
4-cü İslandiya Prezidenti
1 avqust 1980 – 31 iyul 1996
Əvvəlki Kristiyaun Eldyaudn
Sonrakı Oulavyur Raqnar Qrimsson
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi (94 yaş)
Doğum yeri
Partiya İstiqlal Partiyası
Təhsili Kopenhagen Universiteti,İslandiya Universiteti,Qrenobl Universiteti,Paris İncəsənət Fakültəsi
Fəaliyyəti siyasətçi
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi siyasət

Təltifləri
İtaliya Respublikasına xidmətinə görə ordeni
İtaliya Respublikasına xidmətinə görə ordeni
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Erkən həyatı

Viqdis Finboqadouttir 15 aprel 1930-cu ildə Reykyavikdə anadan olmuşdur. Atası Finnboqi Rutur Valorvaldsson, inşaat mühəndisi, eyni zamanda İslandiya Universitetinin professoru idi. Anası Sigríður Eiríksdóttir, tibb bacısıİslandiya Tibb bacıları Birliyinin sədri idi. Onların iki övladı vardı; Viqdis, oğlu,bir il sonra Volarvaldur adlı daha bir oğlu. 1949-cu ildə matrisasiya imtahanından keçdikdən sonra Viqdis 1949-cu ildən 1953-cü ilə qədər Parisdəki Qrenobl UniversitetindəSorbonna Universitetində fransız dilifransız ədəbiyyatını, sonra Kopenhagen Universitetində teatr tarixini öyrəndi. Daha sonra İslandiya Universitetində fransızingilis dillərində bir bakalavr dərəcəsinə yiyələnmiş, habelə Təhsil üzrə Peşə Məzun Sertifikatı almışdı. 1954-cü ildə bir həkimlə evlənən Viqdis 1963-cü ildə boşanır və 41 yaşında bir uşağı övladlığa götürməyə icazə verilən ilk subay qadın olaraq bir qızı övladlığa götrürür.

Viqdis 1960-1970-ci illərdə ABŞ-nin İslandiyada (və xüsusilə Keflavikdə) hərbi iştirakına etiraz olaraq keçirilən çoxsaylı mitinqlərdə iştirak etmişdir. Hər il yüzlərlə, bəzən minlərlə adam Keflavikə gedən 50 km yolu gəzərək "Ísland úr NATO, herinn burt" (sözün əsl mənasında: İslandiya NATO-dan kənarda, hərbdən uzaqda) deyə qışqırırdı.

Bədii və akademik karyera

Məzun olduqdan sonra Viqdis Universitetdə fransız dilifransız dramlarından dərs keçdi və eksperimental teatrla işlədi. Reykyavik Teatr Şirkətində 1954-1957-ci illərdə və 1961-1964-cü illərdə yenidən işləmişdir. Yaz fəsillərində o, həm də bələdçi olaraq çalışmışdır. Viqdis 19621967-ci illərdə Reykyavik Gimnaziyasında1967-1972-ci illər arası Hamrahlird Gimnaziyasındafransız dilindən dərs demişdir. Bir müddət İslandiya Universitetində dərs demiş, eyni zamanda İslandiya dövlət televiziyası olan RÚV-da fransız dili kurslarında fransız dilindən dərs .

Reykyavik Teatr Şirkətinin,daha sonra 1972-1980-ci illərdə şəhər teatrı (Leikfélag Reykjavíkur) bədii rəhbəri idi. 1976-1980-ci illərdə Şimal ölkələrində Mədəni İşlər üzrə Məşvərət Komitəsinin üzvü oldu.

1996-cı ildə, Harvard Universitetindəki Con F.Kennedi Hökumət Məktəbində Qadın Dünya Liderləri Şurasının oldu. İki il sonra o, BMT-nin Təhsil, ElmMədəniyyət Təşkilatı Elmi biliktexnologiya etikası üzrə Dünya Komissiyasının prezidenti təyin edildi.

İslandiya Prezidenti

İslandiya qadın hərəkatının uzun tarixi var. 1975-ci ildə Beynəlxalq Qadınlar İlində İslandiyalı qadınlar qadınların dəyərsiz işlərinin nə qədər əhəmiyyətli olduğunu göstərmək üçün ümumi tətil təşkil edərkən böyük diqqət çəkdi. İslandiyalı qadınların yüzdə 90-ı tətilə getdi və 1980-ci ildə keçirilən prezident seçkilərində qadın hərəkatı əsas diqqəti qadın prezident seçməyə yönəltdi. Çox inandırıcılıqdan sonra Viqdis üç kişi namizədi əleyhinə çıxmağa razı oldu. Dünyada boşanan tək ana olmasına baxmayaraq, demokratik bir seçkidə dövlət başçısı seçilən ilk qadın idi. O, az səslə, 33.6 faiz səslə, ən yaxın rəqibinə qalib gələrək seçildi. Çox populyarlaşdı və sonradan üç dəfə seçildi, 1984-cü ildə rəqibsiz, 1988-ci ildə başqa bir qadına qarşı səslərin 94,6 faizini toplayaraq və 1992-ci ildə də rəqibsiz olaraq prezident seçildi. 1996-cı ildə yenidən seçilməməyə qərar verdi[mənbə göstərin].

İslandiya prezidentliyi kimi təntənəli bir mövqe tutsa da, Viqdis ətraf mühit fəalı kimi fəal rol aldı və İslandiya dilimədəniyyəti uğrunda mübarizə apardı, ölkənin tanıdılmasında bir mədəniyyət səfiri kimi çıxış etdi. Kiçik dövlətlərin rolunu vurğuladı və ABŞ prezidenti Ronald ReyqanSovet lideri Mixail Qorbaçov arasında vacib bir zirvə görüşünə ev sahibliyi etdi. Onun şüarı belə idi: "Qadınları heç vaxt əzməyin" və O, qızların təhsilini təbliğ etmək üçün xüsusi çalışdı. Gənc qadınlar üçün bir model rolunu oynadı.

1993-cü ildə İngiltərə hökumətinin bəstəkarı Oliver Kentiş tərəfindən Mitt Folk adlı əsər, İngiltərədən İslandiya Respublikasının 50 illiyini qeyd edən İslandiyaya hədiyyə olaraq ona həsr edildi.

Təqaüdü

1998-ci ildən etibarən Viqdis Finboqadouttir UNESCO-nun dillər üzrə xoşməramlı səfiridir.

Ayrıca təməli 2008-ci ildə Fransanın keçmiş prezidenti Jak Şirak tərəfindən qoyulmuş, dünya sülhünü təşviq etmək üçün başladılan Jak Şirak Fondunun şərəf komitəsinin üzvüdür.

Mükafatları

Milli ordenləri

  : Şahin Sifarişinin Yaxası ilə Böyük Xaç  (1 Avqust 1980)

Xarici ordenlər

 
Serafim Kral Sərəncamının üzvü olaraq silahlar (İsveç)

Fəxri dərəcələr

O,aşağıdakı universitetlərdən fəxri dərəcə alıb:

Viqdis müstəqil qeyri-kommersiya təşkilatı,57 fərqli ölkədən 81 demokratik keçmiş prezidentbaş nazirdən ibarət Madrid klubunun üzvüdür.

İstinadlar

  1. .
  2. Vigdis Finnbogadottir //  (ing.).
  3. Vigdis Finnbogadóttir //  (alm.).
  4. . Club of Madrid. 2003. 12 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 July 2010.
  5. . Club of Madrid. 10 October 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 30 March 2008.
  6. . geni_family_tree (ingilis). 2019-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-09.
  7. . Iceland Magazine. 2015-06-29. 2017-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-26.
  8. Torild Skard (2014) 'Vigdís Finnbogadóttir' 'Women of power - half a century of female presidents and prime ministers worldwide. Bristol: Policy Press ISBN 978-1-44731-578-0
  9. . 13 May 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 2 December 2008.
  10. . 1 December 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 22 May 2018.
  11. [�s+Finnbogad�ttir&sub=Leita "Icelandic Presidency Website"]. 27 August 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 May 2018.
  12. (PDF). 2021-11-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-09-24.
  13. State visit, 1994, 3 iyun 2013 tarixindən Wayback Machine saytında 3 iyun 2013 at the Wayback Machine of Beatrix, Claus and Icelandese President
  14. . 24 September 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 22 May 2018.
  15. . Aftenposten. 1993. 15 August 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 2 August 2010.
  16. 2017-11-14 at the Wayback Machine The Club of Madrid

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  •  (ing.)
  •  (ing.)
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023