Veronika Aleksandrovna Marçenko (rus. Верони́ка Алекса́ндровна Ма́рченко; 27 noyabr 1969, Moskva) — Rusiyalı hüquq müdafiəçisi və jurnalist. O, hüquq müdafiəsi saghəsində göstərdiyi xidmətlərinə görə 2009-cu ildə ABŞ Dövlət Departamenti tərəfindən Cəsarətə görə Beynəlxalq Qadınlar Mükafatına layiq görülüb. Mükafat ona Ağ Evdə Mişel Obama və Hillari Klinton tərəfindən təqdim olunub.
Veronika Marçenko | |
---|---|
Doğum tarixi | 27 noyabr 1969 (54 yaş) |
Doğum yeri | |
Vətəndaşlığı | SSRİ Rusiya |
Milliyyəti | rus |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | jurnalist, insan hüquqları fəalı |
Həyatı
Veronika Marçenko 27 noyabr 1969-cu ildə Moskvada anadan olub. İlk təhsilini doğma şəhərində alıb. M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirib. Tələbəlik illərindən aktiv ictimai fəaliyyətlə məşğul olub. O, SSRİ Mərkəzi Televiziyasının “12-ci mərtəbə” (1986) gənclər televiziya proqramının iştirakçısı olub. Marçenko “Next Stop Sovjet” beynəlxalq gənclər hərəkatının iştirakçılarından biri (1987-1990) idi.Yenidənqurma illərində “Gənclik” (“20-ci otaq”) jurnalında çalışmışdır.
Veronika Marçenko 1989-cu ildən həlak olan əsgərlərin valideynlərinin hüquqlarını müdafiə edən regional “Ana Hüququ” xeyriyyə ictimai fondunun idarə heyətinin sədridir. Marçenkonun təşəbbüsü ilə fond bir çox səs-küylü işlərə imza atıb. Belə ki, ölkə daxilində keçirilən məhkəmə işlərində vəfat etmiş hərbçilərin hüquqları qorunmaqla yanaşı, Avropa Məhkəməsinə də bir neçə dəfə müraciət edilib. 2012-ci ildə fondun müraciəti ilə Strasburq məhkəməsi ilk dəfə olaraq çağırışçının ölümündə Rusiya dövlətinin günahı olduğu qərarını çıxarıb. Fond xeyriyyə marafonları da təşkil edir. 2000-ci ilin dekabr ayının sonunda Moskvanın "Metelitsa" klubunda keçirilən marafonda toplanmış və ümumi məbləğ 500.000 rublu keçən "Ana Hüququ" fondunun hesabına köçürülüb. Pul fonddan kömək üçün müraciət edən Çeçenistanda öldürülənlərin valideynləri arasında bərabər bölünüb. 2006-cı ildə isə fond 127 249 rubl toplayıb. Marçenkonun iştirakı ilə maliyyə vəsaiti ordu zorakılığının qurbanı olan Andrey Sıçevin anasına verilib.
O, həmçinin Rusiya İnsan Hüquqları Araşdırma Mərkəzinin İdarə Heyətinin üzvüdür. Marçenko Rusiya Federasiyası Baş Prokurorluğu yanında Elmi Məsləhət Şurasının üzvlərindən biridir.
Qərb mətbuatı və təşkilatları Marçenkonun insan haqları sahəsində gördüyü işlərə yüksək qiymət verirlər. "Times" jurnalı, 03 iyun 2009-cu il nömrəsində onun haqda bunarı yazıb: “Yüksək səs-küylü qalmaqallar, sarsıdıcı şok xəbərlər, ona populyarlıq qazandıracaq hərəkətlər yoxdur. Ehtimal etmək olar ki, jurnalist Veronika Marçenko 1989-cu ildə, yumşaq desək, sovet cəmiyyəti üçün qeyri-adi olan, ordudakı vəhşiliklərdən bəhs edən məqalə dərc olunan zaman fürsətdən istifadə etsəydi, bu gün o, yüksək maaşlı media kapitanına çevriləcəkdi. Amma bunun əvəzinə başqa bir yol seçdi”.
Vaşinqtonda yerləşən "Office of the Spokesman" təşklatının saytında 5 mart 2009-cu il tarixində dərc edilən məqalədə Veronika Marçenkonun insan hüquqlarının qorunması yolunda mübrizəsi belə təsvir olunub: “Veronika Marçenko “Ana Hüququ” qeyri hökumət təşkilatının rəhbəridir və Rusiya silahlı qüvvələri daxilində dinc vaxtlarda baş verən narahatedici ölümlərlə bağlı həqiqəti ifşa etməkdə müstəsna cəsarət və liderlik nümayiş etdirib. Xanım Marçenko qəddar və qeyri-insani şərait nəticəsində həlak olmuş hərbçilərin yaxınlarını itirmiş ailələri adından uğurla ədalət axtarır”.
Mükafatları
1998-ci ilin noyabrında Marçenko İctimai Tanınma Milli Fondu, Vətəndaş Cəmiyyətinə Dəstək Müstəqil Assosiasiyası və Moskva İngilis Klubu tərəfindən təsis edilmiş "İctimai tanınma" fəxri nişanını alıb.
Veronika Marçenko 2002-ci ilin dekabrında Açıq Cəmiyyət İnstitutunun (Soros-Rusiya Fondu) “Asketizmə görə” mükafatı ilə təltif edilib.
2009-cu ilin mart ayında Veronika Marçenko Hillari Klinton və Mişel Obamanın təqdim etdiyi Beynəlxalq Cəsarətli Qadın Mükafatına layiq görülüb.
2020-ci ildə Veronika Marçenko Moskva Helsinki Qrupunun insan hüquqlarının müdafiəsi üzrə mükafatının laureatı olub.
Nəşrləri
- Вероника Марченко. . Радиостанция "Эхо Москвы" /Блоги/. 2012-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Вероника Марченко. . журнал "ru:Индекс/Досье на цензуру" №19/2003. İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Вероника Марченко. . ru:Правозащитник (журнал) №29 (2001/3). İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Вероника Марченко. (книга). Благотворит. фонд "Право матери", СПб. Норма, М. Фридом Хаус. İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Вероника Марченко. . Радиостанция "Эхо Москвы"/Блоги/. 2012-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-10.
İstinadlar
- Ольна Кравец. Новые Известия. 2012-07-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- . Аргументы и Факты. 2010-11-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- . Новая Газета. 2010-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Новости NEWSru.com. . NEWSru.com. 2012-06-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-08-08.
- Лариса Ларина. . «Труд» (rus). 2001-02-17. 2012-05-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-07.
- . ru:ИА REGNUM (rus). 2006-02-21. 2012-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-12-15.
- . Фонд «Право Матери» (rus). 2006-12-31. 2013-07-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-07.
- (rus). ru:Lenta.ru. 2012-03-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- . Музеи России. 2015-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Мария Табак. . РИА "Новости" 14:44 12/03/2009. 2012-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- . www.mhg.ru. 2021-02-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-29.
Xarici keçidlər
- . Яндекс.Новости. 2012-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Адреса милосердия. . Радио "Маяк". İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Лидия Митина. . Ридерз Дайджест, ноябрь-декабрь 2009 г. 2012-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Полина Иванушкина. . Аргументы и Факты (№26) (24 июня 2009 г.). İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Людмила Оробец. . Журнал "CloudWatcher-Times". İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Марьяна Торочешникова. . Радио "Свобода". 2012-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- . Аргументы и факты. 2010-11-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.
- Алексей Чеботарев. . Солидарность №36 (29/09/2004). 2013-07-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-09.