Türkiyənin inzibati bölgüsü - Haqqinda Melumat

Türkiyə inzibati və məhəlli şərtlər nəzərə alınmaqla müxtəlif inzibati hissələrə ayrılmışdır. Mərkəzi idarə quruluşu baxımından (vilayət), ilçələrə (rayon), və kəndlərə bölünmüşdür. Bunlara “mülki idarə bölümlər”i deyilir.

İnzibati hissələrin müəyyən coğrafi vəziyyətləri, iqtisadi şərtləri, ictimai xidmətlərinin gərəkləri və nəqliyyat vəziyyətləri diqqətə alınmaqdadır.

Türkiyənin ən böyük inzibati vahidləri “il” olaraq adlanırlar. Bir ilin ərazisi il mərkəzi, “ilçə” mərkəzləri və ilçələrə tabe bütün kəndləri əhatə edir. İllərdə idarə etmə və icra vəzifəsini dövlətin təyin etdiyi valilər yerinə yetirir. Respublikanın ilk vaxtlarında 63 olan il sayı, dəyişən şərtlər və ehtiyaclara görə hazırda 81-ə çatmışdır. İnkişaf etmiş bir çox ilçə də il olmağı gözləyir.

İldən daha kiçik inzibati vahidlərə “ilçə” deyilir. Hər il böyüklüyünə görə müxtəlif sayda ilçələrdən ibarətdir. İlçələrdə mülki icra nümayəndəsinə “kaymakam” deyilir. Ən kiçik inzibati vahidlər isə kəndlərdir. Muxtar tərəfindən idarə olunan kənd, rəhbərlik baxımından elçə mərkəzinə bağlıdır.

Son əhali sayımına görə Türkiyənin 81 eli (30 böyükşəhər), 922 elçəsi, 387 şəhəri, 18.293 kəndi, 32.207 qonşuluq və 109.890 küçesi vardır.

Rənglər
	“Başkənd” (paytaxt) və “böyükşəhər”
	“Böyükşəhər”

Türkiyə Cümhuriyyətinin ellərinin sıralanmış siyahısı
Plaka nömrəsi (avtomobillərin bölgələrə görə olan nəqliyyat vasitəsi kodları)	İl (El) adı	Ərazi (km²)	Əhali sayı	Əhali sıxlığı	Telefon kodu	Qubernator
01	Adana	14.125	2.165.595	156	322
02	Adıyaman	7.644	597.835	85	416
03	Afyonqarahisar	14.772	706.371	49	272
04	Ağrı	11.520	549.435	48	472
05	Amasya	5.702	321.913	57	358
06	Ankara	25.437	5.150.072	210	312
07	Antalya	20.909	2.222.562	107	242
08	Artvin	7.359	169.674	23	466
09	Aydın	7.943	1.041.979	133	256
10	Balıqəsir	14.272	1.189.057	83	266
11	Biləcik	4.310	209.925	49	228
12	Bingöl	8.277	266.019	32	426
13	Bitlis	8.885	338.023	48	434
14	Bolu	8.341	284.789	34	374
15	Burdur	7.174	256.898	38	248
16	Bursa	10.882	2.787.539	267	224
17	Çanaqqala	9.995	511.790	52	286
18	Çanqırı	7.490	183.550	25	376
19	Çorum	12.797	527.220	41	364
20	Dənizli	11.861	978.700	84	258
21	Diyarbəkir	15.272	1.635.048	109	412
22	Ədirnə	6.119	400.280	66	284
23	Elazığ	9.313	568.753	67	424
24	Ərzincan	11.903	223.633	19	446
25	Ərzurum	25.355	763.320	30	442
26		13.925	812.320	59	222
27	Qaziantəb	6.887	1.889.466	277	342	Ali Yerlikaya
28	Girəsun	6.831	429.984	63	454
29	Gümüşxana	6.440	146.353	23	456
30	Hakkari	7.228	276.287	38	438
31	Hatay	5.867	1.519.836	261	326
32	İsparta	8.913	418.780	51	246
33	Mərsin	15.620	1.727.255	112	324
34	İstanbul	5.313	14.377.018	2.767	212,216
35	İzmir	12.007	4.113.072	342	232
36	Qars	9.939	296.466	29	474
37	Kastamonu	13.136	368.907	28	366
38	Kayseri	17.170	1.322.376	78	352
39	Qırxlareli	6.304	343.723	55	288
40	Qırşəhər	6.544	222.707	35	386
41	Qocaeli	3.623	1.722.795	477	262
42	Konya	41.001	2.108.808	54	332
43	Kütahya	12.043	571.554	48	274
44	Malatya	12.146	769.544	65	422
45	Manisa	13.269	1.367.905	104	236
46	Qəhrəmanmərəş	14.525	1.089.038	76	344
47	Mardin	8.858	788.996	90	482
48	Muğla	12.974	894.509	70	252
49	Muş	8.090	411.216	51	436
50	Nevşəhər	5.407	286.250	53	384
51	Niğdə	7.400	343.898	47	388
52	Ordu	5.952	724.268	122	452
53	Rizə	3.919	329.779	84	464
54	Sakarya	4.878	932.706	193	264
55	Samsun	9.352	1.269.989	140	362
56	Siirt	5.499	318.366	58	484
57	Sinop	5.805	204.526	35	368
58	Sivas	28.619	623.116	22	346
59	Təkirdağ	6.339	906.732	144	282
60	Tokat	10.073	597.920	60	356
61	Trabzon	4.662	766.782	164	462
62	Tunceli	7.705	86.527	12	428
63	Şanlıurfa	19.451	1.845.667	98	414
64	Uşaq	5.382	349.459	65	276
65	Van	21.334	1.085.542	56	432
66	Yozğad	14.097	432.560	31	354
67	Zonquldaq	3.306	598.796	181	372
68	Ağsaray	7.997	384.252	51	382
69	Bayburt	3.741	80.607	22	458
70	Qaraman	8.924	240.362	27	338
71	Qırıqqala	4.575	271.092	60	318
72	Batman	4.680	557.593	120	488
73	Şırnaq	7.203	488.966	68	486
74	Bartın	2.079	189.405	91	378
75	Ərdəhan	5.156	100.809	21	478
76	İğdır	3.546	192.056	54	476
77	Yalova	850	226.514	267	226
78	Qarabük	4.103	231.333	56	370
79	Kilis	1.444	128.781	90	348
80	Osmaniyə	3.215	506.807	162	328
81	Düzcə	2.574	355.549	139	380

¹ Əhali statistikası 2000-ci ildə edilən son sayıma görə düzənlənmişdir.
^* Afyon elinin adı 5285 sayılı qanunla (11/01/2005 tarihli r.g.) dəyişdirilmişdir.

El və el mərkəzlərinin adları

Türkiyənin əksər ilinin mərkəz ilçəsi ümumən illə eyni ada sahib olmasına baxmayaraq bu hər zaman etibarlı deyil. 2005 etibarilə, Türkiyənin 81 ilinin üçünün adı il mərkəzinin adından fərqlidir: Hatay, Qocaeli və Sakarya. Bu illərin il mərkəzlərinin adı uyğun olaraq Antakya, İzmit və Adabazarıdır. Əvvəllər Hakkari ilinin mərkəzi Çöləmərik, Tunceli ilinin mərkəzi isə Kalan idi. Artvin 1956-ya qədər Çorux elinin mərkəzi idi. Bu tarixdən sonra isə ilin adı Artvin olaraq dəyişdirildi. Bənzər şəkildə Mərsin ilinin adı da 2002-yə qədər İçel idi. İlin adının 2002-ci ildə Mərsinə çevrilməsinə baxmayaraq il dövlət qeydiyyat nişanı sırası 33 olaraq qaldı. Türkiyənin mərkəzinin adı fərqli olan ilçələr də var. Məsələn: Afyonqarahisarın Sincanlı ilçəsinin mərkəzinin adı Sinanpaşadır.

Həmçinin bax

İstinadlar

. 2022-01-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-23.

Xarici keçidlər

[1] . 2022-01-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-23.