Saxarov mükafatı

Andrey Saxarov adına "Düşüncə azadlığı" mükafatı (daha çox "Saxarov" mükafatı kimi tanınır) — həyatını insan hüquqları və müdafiəsinə həsr etmiş şəxsləri və ya bir qrup insanı mükafatlandırmaq üçün təqdim olunur.SSRİ vətəndaşı alim və insan hüquqları müvəkkili Andrey Saxarovun adını daşıyan bu mükafat 1988-ci ildə Avropa Parlamenti tərəfindən təsis edilmişdir. Namizədlərin son siyahısı hər il Avropa Parlamentinin Xarici İşlər Komitəsi və İnkişaf Komitəsi tərəfindən hazırlanır. Bu komitələrin tərkibindəki Avropa Parlamenti üzvləri sentyabrda son siyahını hazırlayır. Daha sonra son qərar Avropa Parlamentinin Prezidentlər Konfransı (Prezident və siyasi qrup liderləri) tərəfindən verilir və laureatın adı oktyabrın sonunda elan olunur. Mükafat dekabr ayının sonunda Parlamentin Strasburqdakı mərkəzində təşkil edilən mərasimdə verilir. Mükafata 50000 avro məbləğində pul mükafatı da daxildir.

Andrey Saxarov adına "Düşüncə azadlığı" mükafatı
ing. Sakharov Prize for Freedom of Thought
Ölkə Avropa Parlamenti
Tip Diplom
Kimə verilir Şəxslərə və təşkilatlara
Təltif edir
Status Təqdim olunur
Deviz "Dünyadakı insan hüquqları uğrunda mübarizəyə müstəsna bir töhfə"
Statistika
Parametrlər Məbləğ: €50000
Təsis tarixi 1988
İlk təltif
Son təltif
Təltif sayı 46 nəfər
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mükafat ilk dəfə Cənubi Afrikadan olan Nelson Mandela və rus eyni zamanda verilmişdir. 1990-cı ildəki mükafat isə təqdim olunmuşdur, lakin o, Birmada siyasi məhbus olduğuna görə mükafatı 2013-cü ilə qədər əldə etməyə müvəffəq olmamışdır. Mükafat, həmçinin təşkilatlara da verilə bilir. Bu hal ilk dəfə 1992-ci ildə mükafatın Argentinadakı ""na təqdim olunması ilə baş vermişdir. Saxarov laureatlarından beşi daha sonra Nobel sülh mükafatına layiq görülmüşdür: Nelson Mandela, Anq San Su Ki, Məlalə Yusəfzay, və Nadiyə Murad.

Mükafatın laureatlarından 2013-cü ildə qaçırılmışdır və hələ də axtarılır. 2013-cü ilin sentyabrında həbsdən azad edilmişdir, lakin indi də onun və onunla eyni ildə (2012) laureat olan Cəfər Pənahinin İranı tərk etməsinə qoyulan qadağa qüvvədə qalmaqdadır. 2017-ci ildə mükafat Venesueladakı demokratik müxalifətə (fr. Gauche unitaire européenne, GUE) boykotu adı altında təqdim olunmuşdur.

Laureatlar

 
Nelson Mandela (şəkildə) ilə birlikdə mükafatın ilk qalibi olmuşdur.
 
Kofi Annan — mükafatın 2003-cü ildəki laureatı
 
"" təşkilatının üzvləri (2005-ci ilin qalibləri) Kubanın paytaxtı Havanada nümayişdə
 
Mükafatın 2012-ci ildəki laureatlarından biri, əslən Cənubi Azərbaycandan olan Cəfər Pənahi
 
Mükafatın 2018-ci ildəki laureatı kinorejissor Oleq Sentsov
 
Mükafatın 2019-cu ildəki laureatı, uyğur professor İlham Tohti
İl Qəbul edən Milliyyəti Qeydlər İstinadlar
1988 Nelson Mandela   CAR İrqi ayrı-seçkiliyə qarşı mübarizə aparmış aktivist və Cənubi Afrika Respublikasının keçmiş prezidentlərindən biri
(ölümündən sonra)   SSRİ Sovet dissidenti, müəllifi və insan haqları aktivisti
1989 Aleksandr Dubçek   Çexoslovakiya dövründə kommunist rejimini islah etməyə çalışmış slovak siyasətçi
1990   Birma Müxalif siyasətçi və Demokratiya üçzrə Milli Liqanın Baş Katibi
1991   Kosovo Kosovo albanı siyasətçi və uzunmüddətli siyasi məhbus
1992   Argentina Çirkli müharibə dövründə Argentinada yoxa çıxmış uşaqların analarının qurduğu təşkilat
1993   Bosniya və Herseqovina Bosniya və Herseqovinanı fərqli etnik qrupların olduğu ölkə kimi müdafiə edən qəzet
1994 Təslimə Nəsrin   Banqladeş Keçmiş həkim, feminist müəllif
1995 Leyla Zana   Türkiyə Kürd mənşəli siyasətçi
1996   ÇXR Çin demokratiya hərəkatının aktivistlərindən biri
1997   Əlcəzair Əlcəzairdə qadın haqları, insan hüquqları və demokratiya aktivisti, jurnalist və yazıçı
1998   Kosovo Kosovo albanı siyasətçi, Kosovonun ilk prezidenti
1999   Şərqi Timor Şərqi Timorun ilk prezidenti
2000   İspaniya Terrozimə qarşı müxtəlif siyasi mövqelərə sahib insanları birləşdirən təşkilat
2001   İsrail Sülh aktivisti
  Fələstin Dövləti Yazıçı, professor
  Anqola Baş yepiskop və sülh aktivisti
2002   Kuba Siyasi aktivist və dissident
2003 Kofi Annan   Qana Nobel sülh mükafatı laureatı və Birməşmiş Millətlər Təşkilatının yeddinci baş katibi
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (Beynəlxalq)
2004   Belarus "Söz azadlığı, informasiyanın qəbulu və bölüşdürülməsi və jurnalistikanın professional standartlarının önə çəkilməsi haqlarını təmin etmək məqsədi güdən" qeyri-hökumət təşkilatı
2005   Kuba Müxalif hərəkat, həbs olunmuş dissidentlərin yaxınları
Sərhədsiz reportyorlar (Beynəlxalq) Fransanın Paris şəhərində yerləşən və mətbuat azadlığını əsas prinsip tutan beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatı
  Nigeriya İnsan haqları hüquqşünası
2006   Belarus 2006-cı il prezident seçkilərində müxalifətin ortaq namizədi olaraq tərəfindən seçilən siyasətçi
2007   Sudan İnsan haqları hüquqşünası
2008   ÇXR Aktivist və dissident
2009   Rusiya Beynəlxalq vətəndaş hüquqları cəmiyyəti
2010   Kuba Həkim, jurnalist və siyasi dissident
2011   Misir Ərəb xalqının beş nümayəndəsi, azadlıq və insan hüquqları uğrunda mübarizələrini tanıtmaq və dəstək əldə etmək cəhdləri
  Liviya
  Suriya
Məhəmməd Buəzizi (ölümündən sonra)   Tunis
2012 Cəfər Pənahi   İran İrandakı aktivistlər. Sotudə hüquqşünas, Cənubi Azərbaycanda doğulan Cəfər Pənahi isə kinorejissordur.
2013 Məlalə Yusəfzay   Pakistan Qadın hüquqları və onların təhsil alması uğrunda mübarizə aparan aktivist
2014   KDR Təcavüz qurbanlarının müalicəsi ilə məşğul olan ginekoloq
2015   Səudiyyə Ərəbistanı Səudiyyə Ərəbistanından olan yazıçı, aktivist və "Səudiyyə liberallarını azad et" veb-saytının yaradıcısı
2016 Nadiyə Murad   İraq İraq Şam İslam Dövləti tərəfindən qaçırılan yezidi insan haqları aktivistləri
Lamiyə Hacı Bəşər
2017   Venesuela "Foro Penal" təşkilatı tərəfindən adları sadalananan Milli Məclisin üzvləri və bütün siyasi məhbuslar
2018 Oleq Sentsov   Ukrayna Kinorejissor, Rusiyada və dünyada siyasi məhbusların hüquqları uğrunda mübarizənin simvolu
2019 İlham Tohti   ÇXR Uyğur iqtisadçı, elm xadimi və insan haqları aktivisti
2020   Belarus
2021 Aleksey Navalnı   Rusiya Rusiya müxalifət lideri.
2022 Ukraynalılar   Ukrayna 2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra "demokratiya, azadlıq və qanunun aliliyini qoruyan" ukraynalılara verilmişdir.

Qeydlər

  1. Kosovo ərazisi Serbiya Respublikası ilə Kosovo Respublikası arasında mübahisə mövzusudur. Kosovo Respublikası birtərəfli qaydada müstəqilliyini 17 fevral 2008-ci ildə elan etdi, lakin Serbiya buranı öz suveren ərazisinin bir hissəsi kimi iddia etməyə davam edir. İki hökumət 2013-cü ildə sonra münasibətlərini normallaşdırmağa başladılar. Kosovo hazırda Birləşmiş Millətlər Təşkilatına üzv olan 193 dövlətdən 97-si tərəfindən müstəqil dövlət kimi tanınır.

İstinadlar

  1. ↑ . Avropa Parlamenti. 15 sentyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 29 oktyabr 2017.
  2. ↑ . BBC News. 23 dekabr 1986. 26 dekabr 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2010.
  3. ↑ 2019-05-10 at the Wayback Machine.
  4. Cook, Annabel. . Financial Times. 22 oktyabr 2013. 28 oktyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2017.
  5. Boshnaq, Mona; Chan, Sewell; Dremeaux, Lillie; Karasz, Palko; Kruhly, Madeleine. . The New York Times. 13 oktyabr 2017 tarixində .
  6. . Avropa Parlamenti. 28 oktyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2017.
  7. . Avropa Parlamenti. 28 oktyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2017.
  8. . 28 oktyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2017.
  9. Schreuer, Milan. . The New York Times (ingilis). 26 oktyabr 2017. ISSN . 26 oktyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2017.
  10. . www.guengl.eu (ingilis). 1 fevral 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 yanvar 2018.
  11. ↑ . Avropa Parlamenti. 28 oktyabr 2008. 12 dekabr 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2010.
  12. ↑ . Reporters Without Borders. 15 may 2009. 16 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 oktyabr 2010.
  13. . BBC News. 15 dekabr 1999. 2018-12-25 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2010.
  14. . BBC News. 26 oktyabr 2000. 1 aprel 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2010.
  15. . BBC News. 17 deakbr 2002. 7 may 2004 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2010.
  16. . Avropa Parlamenti. 9 noyabr 2004. 18 fevral 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 fevral 2015.
  17. ↑ Gibbs, Stephen. . BBC News. 14 dekabr 2005. 17 noyabr 2006 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktaybr 2010.
  18. . BBC News. 26 oktyabr 2006. 2019-01-06 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2010.
  19. . BBC News. 17 dekabr 2008. 30 dekabr 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2010.
  20. . BBC News. 22 oktyabr 2009. 2018-12-25 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2010.
  21. . BBC News. 21 oktyabr 2010. 22 oktyabr 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2010.
  22. . Avropa Parlamenti. 23 oktyabr 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2011.
  23. Dehghan, Saeed Kamali. . The Guardian. 26 oktyabr 2012. 26 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2012.
  24. (PDF). Avropa Parlamenti. 22 dekabr 2015 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2012.
  25. Jordan, Carol. . CNN. 10 oktyabr 2013. 15 oktyabr 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2013.
  26. . BBC News. 21 oktyabr 2014. 22 oktyabr 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2014.
  27. . The Guardian. Brussels. Associated Press in. 29 oktyabr 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 29 oktyabr 2015.
  28. . BBC News. 27 oktyabr 2016. 27 oktyabr 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2016.
  29. . The Independent. 26 oktyabr 2017. 28 oktyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 28 oktyabr 2017.
  30. . Avropa Parlamenti. 26 oktyabr 2017. 28 oktyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2017.
  31. . Avropa Parlamenti. 4 mart 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 25 oktyabr 2018.
  32. . Avropa Parlamenti. 24 oktyabr 2019. 30 dekabr 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 24 oktyabr 2019.
  33. . europarl.europa.eu. October 22, 2020. February 5, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: November 15, 2020.
  34. . the Guardian. 19 oktyabr 2022. 2022-10-31 tarixində . İstifadə tarixi: 19 oktyabr 2022.
  35. . the Guardian. 2022-10-19. 2022-10-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-10-19.
  36. . europarl.europa.eu. 19 October 2022. 19 November 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 19 October 2022.

Xarici keçidlər

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023