Ortaq Türkcə — Şaz türkçəsi və ya Şərq türkçəsi

XIX yüzilliyin rus qaynaqlarında Çağatay türkcəsi Kazan tatarlarının, noqayların, qırğızların, Krım tatarlarının, Kiçik Asiyanın və Türkiyə türklərinin danışdığı ortaq dil kimi təsvir edilirdi.

Ortaq türkcə, yaxud ümumtürk ədəbi dili, türk xalqları üçün vahid dil ideyası XIX yüzilin sonlarından başlayaraq XX yüzilin 20–30-cu illərinə qədər mürəkkəb, ziddiyyətli bir inkişaf yolu keçmişdir. Bu cərəyan türk millətinin milli özünüdərk, milli oyanış prosesinin təbii nəticəsi olaraq meydana gəlmişdi.

Türk soyları arasında vahid ortaq ədəbi dilin zəruriliyi ideyasi ilk dəfə XIX yüzilin 80-ci illərində İsmayıl Qaspıralı tərəfindən irəli sürülmüşdü.