Mirzəzadə Mehmed Səlim Əfəndi (aprel 1688, İstanbul, Osmanlı imperiyası1743, İstanbul, Osmanlı imperiyası) — Osmanlı alimi, din xadimi, xəttatışairi.

Mirzəzadə Səlim Əfəndi
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi aprel 1688
Doğum yeri
Vəfat tarixi 1743
Vəfat yeri
Fəaliyyəti Qazəsgər, şair
Atası Mirzə Mustafa Əfəndi

Həyatı

1688-ci ilin aprelində İstanbulda dünyaya gəldi. Atası Lalə dövrünün şeyxülislamlarından Mirzə Mustafa Əfəndidir. İlk təhsilini Yenibağçalı Çələbi Əfəndidən aldı. Ardından atasından və digər məşhur alimlərdən dərslər aldı. 1704-cü ildə Siyavuş Paşa mədrəsəsinə müdərris təyin olundu və 1713-cü ilədək İstanbulun müxtəlif mədrəsələrində xidmət etdi. Həmin ilin dekabrında Saloniki qazısı oldu. Ancaq vəzifəsindən sui-istifadə etməsiylə bağlı yazılan şikayətlərin ardından 1714-cü ilin mayında vəzifədən alındı və Serezə sürgün olundu. Burada 2 ay qaldıqdan sonra İstanbula gəldi və atasının şeyxülislam olmasıyla 1714-cü ilin dekabrında Qalata qazılığına yüksəldi. Ancaq haqqında yazılan yeni şikayətlərin ardından sədrəzəm Şəhid Əli Paşanın əmriylə 1715-ci ilin iyununda vəzifədən alındı. Eyni günlərdə atasının da vəzifədən alınmasıyla hər ikisi Trabzona sürgün olundu. 1716-cı ilin sonlarında İstanbula qayıtmasına icazə verildi. 1722-ci ildə yazdığı bir əsəri Lalə dövrünün məşhur sədrəzəmi Nevşəhərli İbrahim Paşaya təqdim etməsi və bəyənilməsinin ardından həmin ilin avqustunda İstanbul qazılığına yüksəldi. 1730-cu ilin noyabrında Anadolu, 1735-ci ildə isə Rumeli qazəsgərliyinə təyin edildi. Bir il sonra vəzifədən alındı və qalan illərini yaşadığı köşkdə sakit şəkildə keçirdi. 1743-cü ildə İstanbulda vəfat etdi.

İlk evliliyi Rami Mehmed Paşanın qızıyla, ikinci evliliyi isə şeyxülislam Feyzullah Əfəndinin qızıyla baş tutmuşdur. Ancaq övladı olub-olmadığı barədə məlumat yoxdur.

Əsərləri

  • Tezkire-i Sâlim
  • Divan
  • Neylü’r-reşâd fî emri’l-cihâd
  • İkdü’l-cümân fî târîhi ehli’z-zamân Tercümesi
  • Selâmetü’l-insân fî muḥâfaẓati’l-lisân
  • Mâhiyyetü’l-âşık
  • Lugat-i Vassâf
  • Türkçe-Arapça-Farsça Lugat
  • Akāid-i İmâm Tahâvî Tercümesi

Mənbə

  • Safâyî, Tezkire, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2549, vr. 131a.
  • İsmâil Belîğ, Nuhbetü’l-âsâr, İÜ Ktp., TY, nr. 1182, vr. 32b.
  • Râmiz, Tezkire, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3873, vr. 52a-b.
  • Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, I, 166; II, 136.
  • Müstakimzâde, Tuhfe, s. 454.
  • a.mlf., Mecelletü’n-niṣâb, Süleymaniye Ktp., Hâlet Efendi, nr. 628, vr. 247a.
  • Sahaflar Şeyhizâde Esad Efendi, Bağçe-i Safâ-endûz, İÜ Ktp., TY, nr. 2095, s. 151.
  • Fatîn, Tezkire, s. 177-178.
  • Mehmed Tevfik, Mecmûatü’t-terâcim, İÜ Ktp., TY, nr. 192, vr. 94b.
  • Devhatü’l-meşâyih, s. 84.
  • Mehmed Şem‘î, İlâveli Esmârü’t-tevârih, İstanbul 1295, s. 199.
  • Muallim Nâci, Esâmî, İstanbul 1333, s. 160.
  • Osmanlı Müellifleri, II, 355-356.
  • Bursalı Mehmed Tâhir, Menâkıb-ı Harb, İstanbul 1333, s. 21.
  • Gibb, HOP, III, 202.
  • Ahmed Refik [Altınay], Hicrî On İkinci Asırda İstanbul Hayatı (1100-1200), İstanbul 1930, s. 47-50.
  • İbnülemin, Son Asır Türk Şairleri, s. 6.
  • Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî (haz. Cemâl Kurnaz – Mustafa Tatcı), Ankara 2001, s. 405.
  • Karatay, Türkçe Yazmalar, II, 192.
  • Kocatürk, Türk Edebiyatı Tarihi, s. 571-572.
  • Babinger (Üçok), s. 285-286, 298-299.
  • “Sâlim”, Büyük Türk Klâsikleri, İstanbul 1987, VI, 341-342.
  • Kāmûsü’l-a‘lâm, IV, 2494.
  • Ömer Faruk Akün, “Sâlim”, İA, X, 130-133.
  • “Sâlim Mehmed Emin Efendi”, TDEA, VII, 443.
  • Mehmet İpşirli, “Mirza Mustafa Efendi”, DİA, XXX, 167-168.

İstinadlar

  1. Agâh Sırrı Levend, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara 1973, s. 331-332.
  2. Sicill-i Osmânî, III, 3.
  3. Nihad Sâmi Banarlı, Resimli Türk Edebiyâtı Târihi, İstanbul 1976, II, 788-789.
  4. Sâlim, Tezkiretü’ş-şu‘arâ (haz. Adnan İnce), Ankara 2005.
  5. Hüseyin Güfta, Sâlim (Mirzâzâde): Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanının Karşılaştırmalı Metni (doktora tezi, 1995), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  6. Yusuf Altınışık, Mirzazâde Mehmed Sâlim Efendi Divânı’ndan Seçmeler ve Tahlil Denemesi (yüksek lisans tezi, 1995), Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 9-11.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023