Kidoniya (Mars)

Kidoniya (lat. Cydonia) — Marsda həm elmi , həm də populyar marağa səbəb olan ərazi . Əraziyə əsasən Kidoniya adı verildi. Ərazi və yüksək dağları ilə həmsərhəddir . Bu bölgədə yastı üstü masa dağlarına bənzər yerlər, kiçik təpələr, həmçinin qabarıq yerlər və bir-birinə kəsişən dərələr var. Onların hamısı bu bölgədə yerləşir və adları Cydonia Mensae, Cydonia Colles və Cydonia Labyrinthus adlanır . kimi, Kidoniya adı da qədim Yunanıstandan götürülüb. Ad, Krit adasında yerləşən tarixi polis (şəhər dövləti), şəhərinin adından götürülüb (q.yun. Κυδωνία) . İnsan üzünə bənzəyən Marsdakı üz relyefi, Kidoniyada, və kraterləri arasında yerləşir .

Kidoniya bölgəsində ki Marsdakı üz relyefi, orbiteri tərəfindən çəkilmiş və NASA/ tərəfindən 25 iyul 1976-cı ildə yayımlanmışdır.

Yer

Kidoniya, planetin şimal yarımkürəsinin cənubunda zərbə kraterli bölgələrlə, şimalda nisbətən hamar düzənlikli bölgə olan bir kəsişmə zonasında, yerləşir. Bəzi planetoloqlar hesab edirlər ki, şimal düzənlikləri bir vaxtlar okean yatağı , Kidoniya isə bir vaxtlar sahil zonası olub .

"Marsdakı üz"

 
Avropa Kosmik Agentliyinin peyki tərəfindən 2006-cı ildə çəkilmiş Kidoniya ərazisinin şəkli. "Marsdakı üz" mərkəzin bir az altındadır.
 
"Marsdakı Üz"ün orijinal toplu işlənmiş şəklinin (#035A72) kəsilmiş versiyası. Şəkilə ki qara nöqtələr verilənlərdən qaynaqlanan bir xətadır .

Kidoniya ilk dəfə və orbiterləri tərəfindən ətraflı təsvir edilib. Orbiterlər tərəfindən Kidoniya ərazisinin 18 görüntüsü çəkilib və bunlardan yeddisi, 250 m/pixel (820 ft/pixel) təsvir ölçüsündə olması səbəbilə digərlərindən daha keyfiyyətli görüntüyə malikdir. Digər 11 görüntü 550 m/pixel (1800 ft/pixel) olmaqla nisbətən bir qədər keyfiyyətsiz görüntülərdir və Kidoniyanın səth xüsusiyyətlərini öyrənmək üçün istifadə edilməsi çox da mümkün deyil. Bu 7 keyfiyyətli görüntülərdən ikisi, işıq və zamandan dolayı o qədər bənzərdir ki, bu səbəbdən əslində 5 fərqli görüntü var.

Vikinq Orbiter tərəfindən çəkilən həmən 5 görüntünün təsvir nömrələri aşağıdakı kimidir;

035A72 (VO-1010), 070A13 (VO-1011), 561A25 (VO-1021), 673B54 & 673B56 (VO-1063) və 753A33 & 753A34 (VO-1028)

25 iyul 1976-cı ildə Vikinq 1 tərəfindən çəkilmiş şəkillərdən birində, 40,75° şimal enində və 9,46° qərb uzunluğunda yerləşən Kidoniyan adında iki kilometr uzunluğunda (1,2 mil) bir təpənin, üzü görünür. Şəkil ilk əldə edildikdə, Vikinq baş alimi Gerry Soffen 035A72 nömrəli görüntüdə ki "Marsdakı üz"ü "işıq və kölgə hiyləsi" kimi dəyərləndirib görməzdən gəldi . Vikinq orbiteri tərəfindən çəkilən 070A13 nömrəli ikinci şəkildə də eyni "üz" görüntüyə düşüb tək fərq isə fərqli bucaqdan çəkilmiş olmasıdır. Bu sonuncu kəşf NASA-nın iki kompüter mühəndisi olan Vincent DiPietro və Gregory Molenaar tərəfindən müstəqil olaraq edildi. Belə ki DiPietro və Molenaar NASA arxivlərində axtarış apararkən yanlışlıqla arxivlənmiş iki görüntünü, yəni Vikinq tərəfindən çəkilən 035A72 və 070A13 nömrəli görüntüləri tapdılar . Bu son iki şəklin görüntü keyfiyyəti təxminən 50 m/pixel idi .

Sonrakı görüntülər

Vikinq 1 şəkillərinin çəkilməsindən 20 ildən çox vaxt keçdikdən sonra bir sıra orbiterlər Marsa göndərildi və Kidoniya ərazisində yeni müşahidələr aparıldı. Göndərilən orbiterlər arasında NASA-nın (1997–2006), (2006–) və Avropa Kosmik Agentliyinin orbiterləri (2003–) var . Kidoniyanın Vikinq görüntülərindən fərqli olaraq, sonradan göndərilmiş orbiterlər tərəfindən çəkilən görüntülər yüksək keyfiyyətlə çəkilib. Belə ki Mars Ekspress tərəfindən çəkilən görüntülər 14 m/pixel (46 ft/piksel) və ya daha yüksək keyfiyyətdədir. orbiterində yüksək keyfiyyətə malik Stereo Kameradan (ing. High Resolution Stereo Camera — ) və NASA-nın orbiterində ki Mars Orbiter Kamerasından (ing. Mars Orbiter Camera — MOC) gələn verilənlər birləşdirilərək "Marsdakı Üz"ün üçölçülü təsvirini yaratmaq mümkün olub .

İlk görüntüdən sonra alimlər, Üzün, , yəni pareidoliya psixoloji fenomeni olduğunu hesab etdilər. Daha yüksək görüntü keyfiyyətinə malik verilənlərinin təhlilindən sonra NASA, "Təpənin çoxsaylı şəkillərinin ətraflı təhlilinə əsasən, bu təpədəki xəyali üz görünüşü, baxış bucağına və işıqlandırma bucağına bağlı olaraq sadəcə təbii görünüşlü adi bir Mars təpəsidir" deyə açıqlama yayımladı. Oxşar optik illüziyalara Yerin geologiyasında da rast gəlmək olar; nümunələr arasında , , , , , , və kimi yerlər daxildir.

 
kamerası ilə çəkilmiş "Marsdakı üz" (2007) şəkli. Aşağı sağ küncdəki şəkil isə Vikinq Orbiteri tərəfindən 1976-cı ildə çəkilib.
 
Eyni görüntü orbiterinin subyektivində (MOC kamera) (2001).

Spekulyasiya

Kidoniyadakı üz pareidoliyası, və ilə maraqlanan şəxsləri və təşkilatları ilhamlandırdı və şəkillər 1977-ci ildə bu kontekstdə nəşr olundu . Bəzi şərhçilər, xüsusən də Richard C. Hoagland, "Marsdakı üz"ün piramidalar kimi çevrilmiş bir şəhərin bir hissəsi olduğunu iddia etdi və buranın itmiş sübutu olduğunu irəli sürdü .

Astronom Karl Saqan üzü elmi tədqiqat mövzusu kimi qəbul edərkən, 1995-ci ildə yazdığı İblislərlə dolu dünya kitabının Aydakı adam və Marsdakı üz fəslində bununla bağlı fərziyyələrin çoxunu tənqid etdi . Dr. Mark J. Carlottonun üzlə bağlı forma-kölgələmə işi Saqan tərəfindən məşhur Kosmos serialının bir bölümündə istifadə edildi . 1998-ci ildə Kosmik Üz haqqında bir xəbər məqaləsində bir alim, təbiətdəki ağıllı dizaynı deşifrə etməsindən yazdı. Charles Thaxton isə bunu Prinstonda bir konfransda ilk dəfə "yaradılış elmi" əvəzinə "ağıllı dizayn" terminindən istifadə edərək bir təqdimat üçün vizual olaraq istifadə etdi .

Marsdakı pareidolialarla bağlı məsələ, skeptik qruplar arasında qızğın müzakirə mövzusudur və onlar bu mövzunu, digər insanların asanlıqla inanclı hərəkət edərək doğruluğunu sorğulamadan qəbul etdikləri nümunə kimi istifadə edirlər . Marsda müxtəlif üz formaları var, lakin bu üzlərin bəziləri digərlərinə nisbətən daha az nəzərə çarpır və bu hal skeptik qruplar tərəfindən də tez-tez gündəmə gətirilir. Məsələn adlanan ərazidə emotikon, başqa yerlərdə isə (Kukla) və ya digər məşhur simalara bənzəyən üz formaları müşahidə olunub . Bu son oxşarlıqda Skeptik Göz (Skeptical Eye) rubrikasında Hoqlandın iddiaları ilə lağ edildi və ondan, yadplanetlilərin (Uşaqlara aid ABŞ istehsalı TV serial) pərəstişkarı olub-olmadığı soruşuldu

Marsın interaktiv xəritəsi

Acheron Fossae Acidalia Planitia Alba Mons Amazonis Planitia Aonia Planitia Arabia Terra Arcadia Planitia Argentea Planum Argyre Planitia Chryse Planitia Claritas Fossae Kidoniya Daedalia Planum Elysium Mons Elysium Planitia Gale crater Hadriaca Patera Hellas Montes Hellas Planitia Hesperia Planum Holden crater Icaria Planum Isidis Planitia Jezero crater Lomonosov crater Lucus Planum Lycus Sulci Lyot crater Lunae Planum Malea Planum Maraldi crater Mareotis Fossae Mareotis Tempe Margaritifer Terra Mie crater Milankovič crater Nepenthes Mensae Nereidum Montes Nilosyrtis Mensae Noachis Terra Olympica Fossae Olimp dağı Planum Australe Promethei Terra Protonilus Mensae Sirenum Sisyphi Planum Solis Planum Syria Planum Tantalus Fossae Tempe Terra Terra Cimmeria Terra Sabaea Terra Sirenum Tharsis Montes Tractus Catena Tyrrhen Terra Ulysses Patera Uranius Patera Utopia Planitia Valles Marineris Vastitas Borealis Xanthe Terra
  interaktiv təsvir xəritəsi. Şəklin üzərinə siçanı sürüşdürsəniz, şəkildə göstərilən 60-dan çox mühüm coğrafi xüsusiyyətin adı görünəcək. İstəsəniz, bu xüsusiyyətlərə keçid etmək üçün onların üzərinə keçid edə bilərsiniz. Bu xəritə NASA-nın orbiterində ki tərəfindən verilən məlumatlara əsaslanaraq müxtəlif rənglərdə göstərir. Başqa sözlə, xəritədə fərqli rənglər fərqli yüksəklikləri göstərir. Ağ və qəhvəyi rənglər ən yüksək yerləri göstərir (+12 to +8 km); çəhrayı və qırmızı rənglər bir qədər aşağı yerləri göstərir (+8 to +3 km); sarı rəng isə dəniz səviyyəsində, 0 km;-də olan yerləri göstərir; yaşıl və mavi rənglər də daha aşağı yerləri göstərir (−8 km-dək). Xəritə enlik və uzunluq xətləri istifadə olunmaqla çəkilib. Xəritədə bölgələri də göstərilib.
(Həmçinin baxın: və


İstinadlar

  1. Carlotto, Mark J. (PDF). . 27 (10). May 15, 1988: 1926–1933. Bibcode:. CiteSeerX . doi:. ISSN . PMID . May 16, 2013 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: April 19, 2013.
  2. ↑ Whitehouse, David. . BBC News. London. May 25, 2001. May 18, 2014 tarixində . İstifadə tarixi: November 9, 2007.
  3. ↑ Britt, Robert Roy. . CNN.com. . September 22, 2006. September 15, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: November 9, 2007.
  4. ↑ . . September 21, 2006. September 23, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: April 19, 2013.
  5. . Gazetteer of Planetary Nomenclature. . October 21, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: April 19, 2013.
  6. . Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology Research Program. September 24, 2014 tarixində . İstifadə tarixi: April 19, 2013.
  7. MacDonald, T. L. "The origins of Martian nomenclature". . 15 (2). October 1971: 233–240. Bibcode:. doi:.
  8. . NASA. 2 April 1998. 3 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 12 February 2011.
  9. . PDS Imaging Node. NASA//USGS. İstifadə tarixi: April 19, 2013. Raw data in the IMQ (ImageQ) format can be downloaded from these links: , , , , , , .
  10. JPL; NASA; Viking Mars Program (U.S.). Mission to Mars: Viking Orbiter Images of Mars (CD-ROM). Pasadena, CA: JPL. 1990. OCLC .
  11. Rayl, A.J.S. . . March 16, 2007. March 4, 2012 tarixində . İstifadə tarixi: April 19, 2013.
  12. . Viking News Center (Press-reliz). Pasadena, CA: NASA/JPL. July 31, 1976. August 24, 2018 tarixində . İstifadə tarixi: April 19, 2013. Caption of JPL Viking Press Release P-17384.
  13. (4th). Berkeley: . 1996. səh. . ISBN 978-1-883319-30-4.
  14. Paranormal News Staff. . Paranormal News. Jeff Behnke. August 25, 1999. June 12, 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 29, 2008.
  15. ↑ Gardner, Martin. (PDF). . 10 (2). Winter 1985–1986: 14–18. January 23, 2023 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: April 22, 2021.
  16. . Mars Image Explorer. 23 January 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 3 July 2019. Line Resolution 0.048049 km
  17. . website. January 25, 2023 tarixində . İstifadə tarixi: April 22, 2021.
  18. . ESA. September 21, 2006. September 23, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2007.
  19. . ESA. October 23, 2006. August 18, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2007.
  20. Britt, Robert Roy. . CNN. SPACE.com. March 18, 2004. September 15, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: October 12, 2007.
  21. Normand Baillargeon, A Short Course in Intellectual Self Defense: Find Your Inner Chomsky, p. 177 (Seven Stories Press, 2007). ISBN 978-1-58322-765-7
  22. Charles M. Wynn, Arthur W. Wiggins, Quantum Leaps in the Wrong Direction: Where Real Science Ends… and Pseudoscience begins (Joseph Henry Press, 2001). ISBN 0-309-17135-0
  23. . Image of the Day Gallery. NASA. July 19, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2007.
  24. Danninq, Brayan. . . 22 April 2008.
  25. . Google Maps. July 24, 2023 tarixində . İstifadə tarixi: April 26, 2007.
  26. Smukler, H. "Dramatic Photos of Mars: the Home of the Gods". Ancient Astronauts (January). 1977: 26.
  27. Grossinger, Richard, redaktor. Berkeley: North Atlantic Books. 1986. səh. 11. ISBN 978-0-938190-90-5. İstifadə tarixi: August 12, 2008.
  28. Hoagland, Richard. The Monuments of Mars: A City on the Edge of Forever (5). North Atlantic Books, U.S. 2002. ISBN 978-1-58394-054-9.
  29. . . New York: . 1995. ISBN 978-0-394-53512-8.
  30. McDaniel, Stanley; Paxson, Monica Rix, redaktorlar (1st). . 1998. ISBN 978-0-932813-59-6.
  31. . YouTube. 2021-11-17 tarixində .
  32. Witham, Larry. Where Darwin Meets the Bible: Creationists and Evolutionists in America. Oxford University Press. 2005. səh. . ISBN 978-0-19-518281-1.
  33. Posner, Gary P. . Skeptical Inquirer. 24 (6). November–December 2000: 20–26. October 7, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: April 28, 2013.
  34. . Tampa Bay Skeptics. October 2, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: April 20, 2013.
  35. Golden, Fred. "Skeptical Eye". . April 1985.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023