Ermənistan mədəniyyətinə həm müasir Ermənistan ərazisi, həm də tarixi Ermənistanda erməni xalqının yaratdığı maddi və qeyri-maddi mədəni irs nümunələri daxildir.

Soldan sağa: Erməni paqanizminin baş tanrıçası Anahit, Erməni xalqının əcdadı Hayk, Ermənistanın personifikasiyası – Ana Ermənistan

Erməni xalqının mədəniyyət tarixi eramızdan əvvəl VI–V əsrlərdən başlayır və daha da qədim Urartu mədəniyyətinin davamıdır. Britannica ensiklopediyasında qeyd olunduğu kimi, Ermənistan dünya sivilizasiyasının ən qədim mərkəzlərindən biridir. Xristianlığın IV əsrin ilk illərində Ermənistanın dövlət dini olaraq qəbul edilməsi erməni xalqının tarixinin və mədəniyyətinin inkişafında böyük rol oynamışdır. IV əsrdən etibarən erməni mədəniyyəti tarixində yeni bir mərhələ — orta əsrlər dövrü başlayır. Erməni mədəniyyətinin ümumi yüksəlişi VII əsrə qədər olan dövrü əhatə edir. Sonrakı nəzərəçarpan inkişaf dövrü X əsrin sonlarında başlayır və 885-ci ildə Ermənistan tarixində yeni bir qızıl dövrün başlanğıcı olan müstəqil Ani krallığının bərpası ilə əlaqələndirilir. Mədəni yüksəliş dövrü XIII əsrə qədər davam edir və bəzi müəlliflər tərəfindən "Erməni İntibahı" kimi xarakterizə olunur. XV–XVI əsrlərdə təxminən iki əsr böhrandan sonra XVII əsrdən etibarən mədəni həyat canlanır. 1918-ci ildə müstəqil Ermənistan dövləti yaradılır.

Tarixi

Urartu

Sünik

Erməni dili

Şriftlər

Yerkataqir erməni yazısının ən qədim şriftidir. "Dəmir yazı" deməkdir, V əsrdən bəri istifadə edilir. Bu şriftdə bütün sözlər hərflərin böyük forması ilə yazılır. İki növü var: yuvarlaq və düz. Yerkataqir yazısı ilə yazmaq əlavə vaxt və kağız apardığına görə katiblər kiçik hərflərin istifadə olunduğu bolorqirdən istifadə etməyə başladılar. XIII-XVI əsrlərdə bolorqir ən geniş istifadə edilən yazı idi. Onun Kilikiya forması daha rəsmi və zərifdir, şərq forması isə düz yerkataqirə yaxındır. X-XI əsrlərdən istifadə olunmağa başlayan Şxaqir yazısı həm düz, həm də sağa əyilərək yazılır. XVII—XVIII əsrlərdə şxaqir geniş istifadəyə keçmiş, əsasən memorial mətnlərdə müşahidə edilmişdir. Notrqir yazısı "notarial yazı" kimi tərcümə edilir. Bolorgirdən daha kiçik ölçüdə, düz, dairəvi və dalğalı elementlərin kombinasiyasından ibarətdir. XVI—XVIII əsrlərdə geniş yayılmış, qeyri-rəsmi mətnlər (əlyazmaların kolofonları, kargüzarlıq sənədləri) üçün istifadə edilmişdir.

Ümumdünya irsi

İran

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Армянская Советская Социалистическая Республика // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969–1978.
  2. Дьяконов И. М. Предыстория армянского народа. История Армянского нагорья с 1500 по 500 г. до н.э. Хурриты, лувийцы, протоармяне / Еремян С. Т. — Ереван: Издательство АН Армянской ССР, 1968. — С. 242. — 266 с. — 1000 экз.
  3. Armenia — статья из Британской энциклопедии
  4. Всемирная история. Энциклопедия / Ред. А. Белявский, Л. Лазаревич, А. Монгайт. — М., 1956. — Т. 2.
  5. Bagratid Dynasty — статья из Британской энциклопедии
  6. Ачарян Р. А. Армянская рукопись V века // Вестник общественных наук. — 1952. — № 11. — С. 69—77.
  7. Stone M. E. Apocrypha, Pseudepigrapha, and Armenian Studies. — Peeters Publishers, 2006. — Vol. II.
  8. Юзбашян К. Н. Армянские рукописи в петербургских собраниях. Каталог // Православный Палестинский сборник. — СПб.: Дмитрий Буланин, 2005. — Вып. 41 (104). — С. 3—16.
  9. Kouymjian D. Armenian paleography: a reassessment // Scribes et manuscrits du Moyen-Orient. — Paris, 1997. — С. 177—188.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023