Alim Əzəmət oğlu Aydamaq (krımtat. Alim Azamat oğlu; 1816ən tezi 1849) — Krım-Tatar milli qəhrəmanı. Ədəbiyyatda qənimətləri kasıblara paylayan nəcib quldur kimi tanınır.

Alim Aydamaq
krımtat. Alim Azamat oğlu
Doğum tarixi 1816
Vəfat tarixi ən tezi 1849
Fəaliyyəti soyğunçu

Həyatı

1816-cı ildə Kopırlıköy kəndində kəndli ailəsində anadan olub. Qarasuvbazar şəhərində yaşamışdır. Alimin obrazı romantik hal almış, həyatı isə əfsanələrə bölünmüşdür. Ədəbiyyatda qənimətləri kasıblara paylayan nəcib quldur kimi tanınır. Krım Dövlət Arxivində polis tərəfindən toplanan məhkəmə şikayətləri, raport, Alimin yaxalanması üçün istəklər vəsatətlərindən ibarət 127 vərəq var.

1847-ci ildə Alimin ağ-qara portreti rəssam Leone Lelorren tərəfindən çəkildi. Hal-hazırda, şəkil saxlanılır.

Müxtəlif mənbələrdə Aydamağın ölüm tarixi 1849-cu il kimi olaraq qeyd olunub.

Mədəniyyətdə

Alim Aydamağa çoxlu əsərlər həsr olunub, onlar arasında N. A. Popovun "Alim Krım soyğunçusu" (1895) (rus. "Алим — крымский разбойник") romanı, Aleksey Kozlovun "Alim Krım soyğunçusu" (1897) pyesi, Vladimir Karpov-Krımskinin "Tatar cigiti Alim Əzəmət oğlu" (rus. "Татарский джигит Алим Азамат-оглу") pyesi, "Krımın fəxri soyğunçu Alim" (1912) (rus. "Гордость Крыма — розбойник Алим") əsəri, Ömər İpçinin "Alim" (1925) pyesi, Feodosi Ferents-Sokolovskinin "Əks – səda vadisi: Krım əfsanəsi" (1928) (rus. "Долина эха: Крымская легенда") poeması, "Alim" və "Alim ata mindi" (1940 və 1980) (rus. Алим сел на коня) romanları, Riza Fazılın "Alim Krım cigiti" (2005) (rus. "Алим — крымский джигит") romanı kimi ədəbiyyat işləri yer alır.

"Men Qarasuvqa toyga da bardım", "Alim", "Hey ağalar, men Alimnin …" kimi bir sıra xalq mahnıları Alimə həsr olunmuşdur.

haqqında əfsanənin ilk film adaptasiyası "Alim Krım soyğunçusu" 1916-cı ildə rejissor tərəfindən lentə alındı. Alim rolunu oynadı. 10 il sonra tərəfindən "" adlı filmi çəkildi, bu dəfə əsas rolu Xeyri Əmirzadə oynadı.

2015-ci ildə filologiya elmləri namizədi Tamila Seyitgyayeva "Krım tatar ədəbiyyatında Alim obrazı" mövzusunda dissertasiya işini müdafiə etdi.

Xatirəsi

Əfsanəyə görə səlahiyyətlilərdən gizləndiyi və mağaraya Alimin adı verilmişdir. Alim Aydamağın adı Evpatoriya şəhərinin İsmayil-Bəy mikrorayonunun və Teplovka kəndinin küçələrinə verilmişdir.

Alimin doğulduğu Çeremisovka kəndində (əvvəlki adı Kopırlıköy) 22 yanvar 2005-ci ildə Aydamağa abidə ucaldıldı.

İstinadlar

  1. Сеитягьяева Т.Р. // Ученые записки Крымского федерального университета имени В. И. Вернадского. Филологические науки. № 2—2. 2012.
  2. Усеинова Гульнара. . Голос Крыма. 2015-01-23. 2021-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-09.
  3. В. О. Грушецька. // Записки історичного факультету . 0(ukrayna) (27). 2016. doi:. ISSN .
  4. Іваневич Тетяна. . QHA media (ukrayna). 2019-03-25. 2020-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-09.
  5. Волошенюк О. (PDF) // Студії мистецтвознавчі. 2017. 51—64.
  6. Военный Ибраим. . avdet.org. 2016-08-22. 2020-06-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-09.
  7. . Республиканская крымскотатарская библиотека им. И. Гаспринского. 2016-03-01. 2021-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-09.

Ədəbiyyat

  • Колли Л. Подлинный портрет Алима: портрет Алима Азамат оглу, нарисованный с натуры и "маленькая заметка" // ИТУАК. — Симферополь, 1905. — № 38. — С. 48-57
  • Сеитягьяева Т.Р. // Ученые записки Крымского федерального университета имени В. И. Вернадского. Филологические науки. № 2—2. 2012.
  • Сеитягьяева Т.Р. // Ученые записки Крымского федерального университета имени В. И. Вернадского. Филологические науки. № 3—1. 2012.
  • Сеитягьяева Т.Р. // Ученые записки Крымского федерального университета имени В. И. Вернадского. Филологические науки. № 2. 2013.
  • Сеитягьяева Т.Р. // Ученые записки Крымского федерального университета имени В. И. Вернадского. Филологические науки. № 3. 2014.
  • Сеитягьяева Т.Р. // Вопросы русской литературы. № 28 (85). 2014.
  • Сеитягьяева Т.Р. // Вопросы крымскотатарской филологии, истории и культуры. № 3. 2016.
  • Сеитягьяева Т.Р. // Вопросы крымскотатарской филологии, истории и культуры. № 2. 2016.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023