Xerus[3][4] — "Sciuridae" ailəsinə aid, Şərqi Afrika ölkələrində yayılmış gəmirici cinsi. Bu cinsin ən tanınmış növü "Xerus rutilus"dur və əsasən Cibuti, Efiopiya, Keniya, Somali, Sudan, Tanzaniya və Uqanda kimi ölkələrdə yayılır. "Xerus" quru savanna, tropik və subtropik ərazilərdə yaşayır.
| Xerus | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Xerus |
||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Xerusun bədəni qəhvəyi və ya sarımtıl rəngdədir. Digər oxşar növlərdən fərqli olaraq, onun arxa tərəfində uzununa ağ zolaqlar yoxdur. Gözləri ağ tüklərlə əhatə olunmuşdur və bütün tükləri sərtdir. Xerusun bədən uzunluğu ortalama 225.8 mm, quyruğunun uzunluğu isə 172 mm-dir. Quyruğu düzdür. Bədən çəkisi yaşadığı mühitə görə 257.7 qramdan 420 qram arasında dəyişir. Ayaqlarının uzunluğu 35–49 mm, baş hissəsinin uzunluğu 24–25 mm, çənəsinin uzunluğu isə 31–34 mm-dir. "Xerus" cinsi "Xerini" tayfasının üzvü olub, "Xerus daamsi" adlı qardaş növdən fərqlənir. Bu növün "vibriss" (bığ) uzunluğu və beyin ölçüsü yerli ağacda yaşayan növlərə nisbətən kiçikdir, amma digər yerdə yaşayan növlərlə oxşardır.[5]
"Xerus" Şərqi Afrika ölkələrində, xüsusilə Efiopiya, Keniya, Somali, Sudan, Tanzaniya, Cibuti və Uqanda kimi ərazilərdə yayılmışdır. Onun təbii yaşayış mühitləri savanna, subtropik və tropik ərazilərin quru kol bitkiləri ilə zəngin hissələridir. "Xerus" həmçinin zolaqlı növlərlə eyni ərazini paylaşır. Bu növ əsasən isti və quru mühitlərdə yaşayır və qidalanma müddətindən sonra kölgəyə çəkilərək bədənlərini soyutmağa çalışır.[5]
"Xerus" əsasən tək yaşayır, amma bəzən yuvalarını paylaşdığı müşahidə edilmişdir. Təhlükə anlarında bu gəmiricilər başqasının yuvasına sığınır. "Xerus" hətta təhlükə altında olan digər gəmiricilərin öz yuvalarında gizlənməsinə icazə verir. Yuvalar əsasən yuxu və qorunma məqsədilə istifadə olunur. Onlar gündüz saatlarının çox hissəsini yuvalarından kənarda keçirirlər.[6]
"Xerus" gündüz fəaliyyətdə olan və omnivor (hər şey yeyən) qidalanma tərzinə sahib bir növdür. Əsasən yarpaqlar, meyvələr, toxumlar, digər bitki materialları və həşəratlar ilə qidalanır. Tədqiqatlar göstərir ki, "Xerus" zəhərli tərkiblərdən təsirlənmir və oksalik turşusu olan bitkiləri də yeyə bilir. Bu növ qida tapmaqda çox bacarıqlıdır və müxtəlif mühitlərdə, hətta qıt qida təminatına malik sahələrdə belə bu qabiliyyətini qoruyur.[6]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
- ↑ Richard W. Thorington Jr., Koprowski J. L., Steele M. A. Squirrels of the World. Baltimor: 2012. S. 203.
- ↑ "xerus". Dictionary.com. 2021-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-04.
- ↑ "Xerus". A-Z Animals.com. 2021-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-04.
- ↑ 1 2 Nowak, Ronald M. 1991. pp. 577–8 Walker's Mammals of the World Fifth Edition, vol. I. Johns Hopkins University Press, Baltimore.
- ↑ 1 2 Thorington, R. W. Jr. and R. S. Hoffman. 2005. Family Sciuridae. pp. 754–818 in Mammal Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference. D. E. Wilson and D. M. Reeder eds. Johns Hopkins University Press, Baltimore