Ruben Karlenoviç Vardanyan (25 may 1968, İrəvan) — Erməni əsilli oliqarx[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15], Vladimir Putinin keçmiş məsləhətçisi[16][17][18], investor, vençur xeyriyyəçisi və sahibkar. Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının keçmiş dövlət naziri[19].
| Ruben Vardanyan | |
|---|---|
| erm. Ռուբեն Վարդանյան | |
| | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 25 may 1968 (57 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | iş adamı |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasətçi, sahibkar, iqtisadçı |
|
|
|
| Təltifləri |
|
| freevardanyan.com | |
1968-ci il mayın 25-də İrəvanda anadan olub. 1985-ci ildə İrəvan 20 saylı məktəbi qızıl medalla bitirib. 1985-ci ildə Moskva Dövlət Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsinə daxil olmuş, birinci kursdan sonra SSRİ Silahlı Qüvvələrində xidmət etmiş, 1992-ci ildə isə İqtisadiyyat fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir[20][21]. Ailəlidir, dörd övlad atasıdır. Böyük oğlu David Aprel döyüşləri zamanı Qarabağda orduda xidmət edib[22].
Ruben Vardanyan 2022-ci il sentyabrın 1-də Rusiya vətəndaşlığından imtina edərək Dağlıq Qarabağa köçüb[23][24]. O, bütün Rusiya aktivlərini ailə fonduna, idarəetməni isə tərəfdaşlarına keçirmək qərarına gəlib[25].
2022-ci il oktyabrın 20-də Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının tanınmamış dövlət qurumunun hökumət başçısı vəzifəsini tutmağa razılaşıb[26]. Ruben Vardanyan 2022-ci il noyabrın 4-də vəzifəsinin icrasına başlayıb[27].
Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidməti 2023-cü il sentyabrın 27-də Vardanyanın Dağlıq Qarabağdan Ermənistana doğru hərəkət edərkən Laçın sərhəd-keçid məntəqəsində saxlanılaraq Bakıya aparıldığını bildirib. Bu faktı Vardanyanın həyat yoldaşı da təsdiqləyib[28]. Sentyabrın 28-də Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti Vardanyanın təqsirləndirilən şəxs qismində saxlanılaraq məsuliyyətə cəlb olunması barədə məlumat yayıb. Onun Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 214–1 (terrorçuluğu maliyyələşdirmə), 279.3 (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələrin və ya qrupların yaradılmasında və fəaliyyətində iştirak etmə) və 318.1-ci (Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini qanunsuz olaraq keçmə) maddələri ilə nəzərdə tutulan cinayət əməllərini törətməsinə əsaslı şübhələr müəyyən edilib. Ona qarşı irəli sürülən ittihama əsasən, müəyyən olunub ki, Ruben Vardanyan xarici ölkə vətəndaşı olduğu halda terror-təxribat əməlləri törətmək məqsədilə 2022-ci ilin sentyabr ayında Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini nəzarət-buraxılış məntəqələrindən kənar, qanunsuz keçərək, Azərbaycan Respublikasının Qarabağ iqtisadi rayonunda Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi əraziyə daxil olmuş, həmin ərazidə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələrin formalaşdırılması və fəaliyyətinin təşkilində, habelə idarələrə, təşkilatlara və ayrı-ayrı şəxslərə insanların həlak olmasına və digər ağır nəticələrə səbəb olan basqınlar etmiş sözügedən qanunsuz hərbi birliklərin silah, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr, hərbi texnika və əsgəri ləvazimatla təchiz edilməsində iştirak etmişdir. Bundan başqa o, pul vəsaitlərini həmin qanunsuz silahlı birləşmələrin terrorçuluq fəaliyyətinin təşkil olunmasına yönəltməklə terrorçuluğu maliyyələşdirmişdir.[29]
Törətdiyi qeyri-qanuni əməllərə görə Ruben Vardanyan 27 sentyabr 2023-cü ildə saxlanılaraq, ittiham elan edilməklə təqsirləndirilən şəxs qismində cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmuş, barəsində məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilmişdir.[29] 2024-cü ilin oktyabrında Səbail Rayon Məhkəməsi tərəfindən qəbul edilən qərara əsasən onun həbsdə saxlanma müddəti uzadılıb.[30]
2024-cü ilin dekabrın 28-də Ruben Vardanyana Azərbaycan Respublikasının Ermənistan Respublikası tərəfindən işğal olunmuş ərazilərində yaradılmış qondarma "Dağlıq Qarabağ respublikası" və qanunsuz silahlı birləşmələri əhatə edən cinayətkar birlikdə, qanunsuz silahlı birləşmələrin və qrupların yaradılmasında və fəaliyyətinin təşkilində iştirak edərək Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 100 (təcavüzkar müharibəni planlaşdırma, aparma), 107 (əhalini deportasiya etmə və ya məcburi köçürmə), 109 (təqib), 112 (beynəlxalq hüquq normalarına zidd azadlıqdan məhrum etmə), 113 (işgəncə), 114 (muzdluluq), 115 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma), 116 (silahlı münaqişə zamanı beynəlxalq humanitar hüquq normalarını pozma), 214 (terrorçuluq), 214–1 (terrorçuluğu maliyyələşdirmə), 218 (cinayətkar birlik (təşkilat) yaratma), 228 (qanunsuz olaraq silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr və qurğular əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və gəzdirmə), 270–1 (aviasiya təhlükəsizliyinə təhdid yaradan əməllər), 278 (hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və onu zorla saxlama, dövlətin konstitusiya quruluşunu zorla dəyişdirmə), 279 (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələri və qrupları yaratma), 318-ci (Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini qanunsuz olaraq keçmə) və digər maddələrində nəzərdə tutulan əməllərin törədilməsi ilə bağlı yekun ittiham elan olunub. Cinayət işi üzrə ittiham aktı Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru tərəfindən 28 dekabr 2024-cü ildə təsdiq edilərək baxılması üçün aidiyyəti üzrə Bakı Hərbi Məhkəməsinə göndərilib.[31]
2011-ci ildə Ermənistan Prezidenti tərəfindən "Müqəddəs Mesrop Maştots", 2013-cü ildə isə Erməni apostol kilsəsinin ali mükafatı olan "Müqəddəs Qriqori İşıqlandırıcı" ordeni ilə təltif edilib.[mənbə göstərilməlidir]
Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən sonra Vardanyan Rusiya hərbi hava nəqliyyatında böyük rol oynayan hava yükdaşıma şirkəti "Volqa Dnepr"in idarə heyətinin üzvü roluna görə Ukrayna hökumətinin sanksiya tətbiq etdiyi şəxslər siyahısına salınıb.[32][33][34] O, Ukrayna Xüsusi Xidmət orqanları tərəfindən axtarışdadır.[35]
4 mart 2019-cu ildə Mütəşəkkil Cinayətkarlıq və Korrupsiya Reportajı Layihəsi (OCCRP) Troyka laundromatı ilə bağlı araşdırma dərc edərək, onun 76 ofşor şirkətdən ibarət şəbəkəsi və təxminən 4.6 milyard ABŞ dollarının yuyulması haqqında məlumat verib.[36][37] Həmin vaxt Ruben Vardanyan "Troyka dialoqun" başında idi.[38][39] Onun imzası olan bir sənədə görə, o, planın bir hissəsi olan biznesə kredit vermiş, lakin OCCRP onun saxtakarlıqdan xəbərdar olduğuna dair heç bir "qəti sübut" olmadığını iddia etmişdir.[40]
OCCRP tərəfindən adı çəkilən Vardanyanın sözlərinə görə, onun bankı heç bir qeyri-münasib iş görməmiş və o zaman digər investisiya bankları kimi işləyirdi. Bununla belə, o, bankının müştərilərin adından həyata keçirdiyi hər əməliyyatdan "bilməyəcəyini" söyləmişdir.[41] Bununla belə, Litvada dövlət prokurorları tərəfindən diqqətlə yoxlanılan məlumatlar bankın köçürmələrinin yalnız yüngül şəkildə yoxlanılması ilə bağlı narahatlıq doğurur. Məlumatlar göstərir ki, Quantus adlı şell şirkəti Vardanyanın kredit kartı borclarını ödəmək üçün təxminən 500 min dollar göndərmişdir. Bundan başqa, onun həyat yoldaşı və qayınanası müvafiq olaraq 935 min avro və 900 min avro almışdır.[42]
2022-ci ildə Ruben Vardanyana ABŞ Konqresi tərəfindən H. R.6422 — Putin Hesabatlılığı Aktı əsasında sanksiya tətbiq edilməsi təklif edilib.[43] Daha sonra o, Rusiya vətəndaşlığından imtina edərək Azərbaycanın separatçı Dağlıq Qarabağ bölgəsinə köçüb. Bəziləri bunun sanksiyalardan yayınma hərəkəti olduğunu desə də, Vardanyan müsahibələrində bunu təkzib edib.[44] Digər mənbələr onun Kreml tərəfindən sülh danışıqlarını pozmaq[45][46][47][48] və Rusiyanın regionda təsirini saxlamaq üçün göndərildiyini iddia edirdilər.[49][50][51][52][53][54] Onun Vladimir Putin ilə yaxın əlaqələri var və ona "Putinin pul kisəsi" ləqəbl verilib.[55][56][57][58][59][60][61][62][63]
Vardanyanın Ermənistana Tatarıstan kimi Rusiya Federasiyasının tərkibində yaşamasını təklif etdiyi də iddia edilib. Buna görə onu Ermənistanda tənqid edirdilər.[64][65][66][67][68][69]
- ↑ Seddon, Max; Stognei, Anastasia. "Oligarch defends role in disputed enclave as Russia struggles to retain influence". Financial Times. 18 yanvar 2023. 19 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ "VARDANYAN Ruben Karlenovich". OpenSanctions.org (ingilis). 25 may 1968. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ AsiaNews.it. "Karabakh: Russian-Armenian oligarch Vardanyan defends Moscow's 'peacemaking' role". www.asianews.it (ingilis). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ "Russia Refuses Support for Detained Oligarch Ruben Vardanyan". caspiannews.com (ingilis). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ "Azerbaijan Grows Wary of Russian Oligarch Vardanyan's True Intentions in Karabakh". Jamestown (ingilis). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ "Former Nagorno-Karabakh Armenian leader arrested amid mass exodus". POLITICO (ingilis). 27 sentyabr 2023. 29 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 oktyabr 2023.
- ↑ "Oligarch Vardanyan, Putin's associate in the Caucasus, has been blacklisted by the Ukrainian "Myrotvorets" database". newshub.ge. 18 iyun 2023. 29 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 oktyabr 2023.
- ↑ Whatley, Mat. "Lasting Peace Between Armenia and Azerbaijan Will Reduce Russia's Influence". Foreign Policy (ingilis). 12 may 2023. 1 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- ↑ "Prince Charles charity link to Russian offshore network". BBC News (ingilis). 4 mart 2019. 18 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 oktyabr 2023.
- ↑ Ebel, Francesca. "Exodus from Nagorno-Karabakh: 'I never imagined we would ever leave'". The Washington Post. 27 sentyabr 2023. 27 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2023.
- ↑ Górecki, Wojciech. "No special status, no Armenians? The prospects for Nagorno-Karabakh in a unitary Azerbaijan". 30 avqust 2023. 29 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2023.
- ↑ "Ruben Vardanyan: Was will der Oligarch in Berg-Karabach? - Echo der Zeit - SRF". Schweizer Radio und Fernsehen (SRF) (alman). 29 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 oktyabr 2023.
- ↑ Cutler, Robert M. "How Armenia Could Help Russia Break Sanctions". Geopolitical Monitor (ingilis). 31 mart 2022. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Martin, Wes. "Is Putin Preparing to Replace Armenia's Pro-Democracy Prime Minister With His Own, Un-Elected Oligarch?". townhall.com (ingilis). 8 yanvar 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Свиридович, Роман. "Друг Путіна Варданян закликав вірменів взятися за зброю в Карабаху". Цензор.НЕТ (ukrayna). 3 iyun 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ "All Putin's Men: Secret Records Reveal Money Network Tied to Russian Leader - ICIJ" (ingilis). 3 aprel 2016. 29 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 oktyabr 2023.
- ↑ "Panama Papers: Secret records reveal money network tied to Vladimir Putin". The Irish Times (ingilis). 29 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 oktyabr 2023.
- ↑ Rapoza, Kenneth. "EU Worries Russia Will Try Thwarting Lucrative Gas Deal With Azerbaijan". Forbes (ingilis). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- ↑ "Варданян возглавил кабмин Нагорного Карабаха". 4 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2022.
- ↑ "Официально". Коммерсантъ—Огонёк. 25 noyabr 2013. 15 dekabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2019.
- ↑ "«Мне в жизни невероятно повезло с менторами»". Коммерсантъ—Огонёк. 25 noyabr 2013. 15 dekabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2019.
- ↑ "Сын российского миллионера служит в карабахской армии". Голос Армении. 20 aprel 2016. 13 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2020.
- ↑ "Варданян сообщил о решении отказаться от российского гражданства | Forbes.ru". 1 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 sentyabr 2022.
- ↑ "Заявление Рубена Варданяна о переезде в Арцах и о создании фронта безопасности и развития — YouTube". 1 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 sentyabr 2022.
- ↑ "Миллиардер Рубен Варданян переехал в Нагорный Карабах. Он отказался от гражданства России". 1 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 sentyabr 2022.
- ↑ "Миллиардер Рубен Варданян согласился возглавить правительство Нагорного Карабаха". www.kommersant.ru (rus). 20 oktyabr 2022. İstifadə tarixi: 20 oktyabr 2022.
- ↑ Российские миротворцы в Арцахе уже не внушают сторонам ни страха, ни уважения Arxivləşdirilib 2023-01-20 at the Wayback Machine // ИА Реалист, 29 декабря 2022
- ↑ "Экс-премьер непризнанной НКР Рубен Варданян задержан на выезде из Нагорного Карабаха". 27 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 sentyabr 2023.
- ↑ 1 2 "Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin Mətbuat xidmətinin məlumatı". Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti. 28 Sentyabr 2023. 2024-09-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-18.
- ↑ "Ruben Vardanyan barədə qərar verilib". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 18 oktyabr 2024. İstifadə tarixi: 18 oktyabr 2024.
- ↑ "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti və Baş Prokurorluğunun birgə məlumatı". Azərbaycan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti. 28 Dekabr 2024. 2024-12-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-28.
- ↑ "VARDANYAN Ruben Karlenovich". War & Sanctions. 8 yanvar 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 yanvar 2023.
- ↑ "Under blockade, Armenians of Karabakh reopen issue of air travel". Eurasianet. 14 mart 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 yanvar 2023.
- ↑ Pop, Radu. "Oligarhul Vardanyan, aliatul lui Putin în Caucaz, care este inclus în lista neagră de baza ucraineană „ Myrotvorets"". Stiri pe surse (rumın). 17 iyun 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ i24NEWS. "Russia's Vladimir Putin's wallet: Who is Ruben Vardanyan? - analysis". I24news (ingilis). 30 sentyabr 2023. 1 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ OCCRP Investigation. "Кошелек российской элиты: Как устроена офшорная империя "Тройки Диалог"" [Russian Elite Finances: ‘Troika Dialog’ Offshore Empire] (Russian). Meduza. 4 mart 2019. 5 iyun 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 iyun 2019.
- ↑ Organized Crime and Corruption Reporting Project. "The Troika Laundromat" (ingilis). OCCRP. 27 may 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 iyun 2019.
- ↑ Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 4 mart 2019. ISSN 0261-3077. 29 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2023.
- ↑ Fitzgibbon, Will. "Troika Laundromat reveals Russian bank's $8.8b offshore scheme - ICIJ" (ingilis). 4 mart 2019. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2023.
- ↑ Crosby, Alan. "'Troika Laundromat' Accusations Cast Millionaire Vardanyan In New Light". Radio Free Europe/Radio Liberty (ingilis). 5 mart 2019. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2023.
- ↑ Crosby, Alan. "'Troika Laundromat' Accusations Cast Millionaire Vardanyan In New Light". Radio Free Europe/Radio Liberty (ingilis). 5 mart 2019. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2023.
- ↑ Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 4 mart 2019. ISSN 0261-3077. 29 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2023.
- ↑ "H.R.6422 - Putin Accountability Act". Congress GOV. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ Review, Eurasia. "Russian Billionaire Renounces Citizenship, Will Move To Disputed Nagorno-Karabakh". Radio Free Europe Radio Liberty (ingilis). 1 sentyabr 2022. 27 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 sentyabr 2022.
- ↑ Rapoza, Kenneth. "EU Worries Russia Will Try Thwarting Lucrative Gas Deal With Azerbaijan". Forbes (ingilis). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- ↑ Whatley, Mat. "Lasting Peace Between Armenia and Azerbaijan Will Reduce Russia's Influence". Foreign Policy (ingilis). 12 may 2023. 1 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- ↑ Bugajski, Janusz. "Russia threatens the peace in the Caucasus". The Washington Times (ingilis). 29 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Pop, Radu. "Oligarhul Vardanyan, aliatul lui Putin în Caucaz, care este inclus în lista neagră de baza ucraineană „ Myrotvorets"". Stiri pe surse (rumın). 17 iyun 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Dyulgerova, Nina. "Ruben Vardanyan – Moscow's new tool for disruption the peace talks between Armenia and Azerbaijan | ССBS - Самые важные новости Кавказа и каспийско-черноморского региона". ccbs.news (ingilis). 1 oktyabr 2023. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ Seddon, Max; Stognei, Anastasia. "Oligarch defends role in disputed enclave as Russia struggles to retain influence". Financial Times. 18 yanvar 2023. 19 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ Kuzio, Taras. "The Kremlin's Unorthodox Sway over South Caucasus Politics". Geopolitical Monitor (ingilis). 21 dekabr 2022. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Martin, Wes. "Is Putin Preparing to Replace Armenia's Pro-Democracy Prime Minister With His Own, Un-Elected Oligarch?". townhall.com (ingilis). 8 yanvar 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Свиридович, Роман. "Друг Путіна Варданян закликав вірменів взятися за зброю в Карабаху". Цензор.НЕТ (ukrayna). 3 iyun 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ "Ρώσος ολιγάρχης, στενός συνεργάτης του Πούτιν, στη λίστα των personae non gratae ουκρανικής ΜΚΟ". iefimerida.gr (yunan). 19 iyun 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 4 mart 2019. ISSN 0261-3077. 29 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2023.
- ↑ Whatley, Mat. "Lasting Peace Between Armenia and Azerbaijan Will Reduce Russia's Influence". Foreign Policy (ingilis). 12 may 2023. 1 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- ↑ i24NEWS. "Russia's Vladimir Putin's wallet: Who is Ruben Vardanyan? - analysis". I24news (ingilis). 30 sentyabr 2023. 1 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 4 mart 2019. ISSN 0261-3077. 29 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2023.
- ↑ Martin, Wes. "Is Putin Preparing to Replace Armenia's Pro-Democracy Prime Minister With His Own, Un-Elected Oligarch?". townhall.com (ingilis). 8 yanvar 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Rapoza, Kenneth. "EU Worries Russia Will Try Thwarting Lucrative Gas Deal With Azerbaijan". Forbes (ingilis). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- ↑ Свиридович, Роман. "Друг Путіна Варданян закликав вірменів взятися за зброю в Карабаху". Цензор.НЕТ (ukrayna). 3 iyun 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ Pop, Radu. "Oligarhul Vardanyan, aliatul lui Putin în Caucaz, care este inclus în lista neagră de baza ucraineană „ Myrotvorets"". Stiri pe surse (rumın). 17 iyun 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ "Ρώσος ολιγάρχης, στενός συνεργάτης του Πούτιν, στη λίστα των personae non gratae ουκρανικής ΜΚΟ". iefimerida.gr (yunan). 19 iyun 2023. 4 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2023.
- ↑ "Արցախում չհաջողած ու հրաժարական տված Վարդանյանն ու Թանդիլյանը այժմ էլ ուզում են «փոխել Երևանի ապագան»․ գուցե Թաթարստանի մայրաքաղաք Կազանի օրինակո՞վ". www.araratnews.am (ingilis). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ Nelly, Babayan. ""Turning Armenia into Tatarstan was not my plan. I said that Pashinyan is doing so that RA can become a part of Russia. If it's going to happen, we must do everything to make it the lowest price:" Ruben Vardanyan". Aravot. 14 sentyabr 2023. 10 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2023.
- ↑ "Մոգոյի Մեսրոպի և Թաթար Ռուբոյի «Ապրելու երկիրը» ադրբեջանական սադրանքին զուգահեռ հայտարարությամբ է հանդես եկել". Civic (amhar). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ "Արցախում չհաջողած ու հրաժարական տված Վարդանյանն ու Թանդիլյանը այժմ էլ ուզում են «փոխել Երևանի ապագան»․ գուցե Թաթարստանի մայրաքաղաք Կազանի օրինակո՞վ". Civic (amhar). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ "«Նա նույնքան բարերար է, որքան Գագիկ Ծառուկյանն էր բարերար». Հովսեփ Խուրշուդյան". ARTSAKH.news (amhar). 9 sentyabr 2022. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.
- ↑ "Լայն շրջանակներին «Թաթար Ռուբո» մականունով հայտնի Ռուբեն Վարդանյանը վարչապետի տիկնոջը մեղադրում է Ստեփանակերտի բունկերից դուրս չգալու մեջ, թեև պատերազմի 44 օրերին հենց ինքը՝ «Թաթար Ռուբոն» նույնիսկ Ստեփանակերտի բունկեր չի մտել". Civic (amhar). 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2023.