Quduri (ərəb. القدوري) və ya Əbu Hüseyn Əhməd ibn Əbi Bəkr Məhəmməd ibn Əhməd əl-Quduri əl-Hənəfi (973, Bağdad, Abbasilər - 1037, Bağdad, Abbasilər) — Hənəfi məzhəbi fəqihlərindən. Müctəhid.[2] Abbasi xəlifəsinin istəyi ilə "əl-Müxtəsər" əsərini yazmış və xəlifəyə təqdim etmişdir.[2]
| Quduri | |
|---|---|
| ərəb. القدوري | |
 | |
| Doğum tarixi | 973 və ya 972[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1037[1] |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | fiqh |
Quduri 973-cü ildə Bağdadda düyaya gəlmişdir. Nisbəsinin mənşəyi məlum deyildir. Güman edirlir ki, nisbəsi dulusçuluqla və ya Bağdadın kəndlərindən biri olan Qudurə ilə bağlıdır.[2] Bəzi mənbələrdə və əsərlərində künyəsi Əbu Həsən olaraq qeyd edilib. O, Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Yəhya Cürcanidən fiqh və Məhəmməd ibn Əli Süveyd Müəddibdən hədis təhsili almışdır. İraqda Hənəfi məzhəbinin rəhbəri dərəcəsinə yüksəlmişdir. O, Hənəfi məzhəbi ilə yanaşı Şafii məzhəbini də kitab yazacaq qədər dərindən bilirdi. Hədis elmində "saduq" adlanan Quduri, cədəldə (red - debat) də mahir idi. 5 (və ya 15) Rəcəb 1037-ci ildə Bağdadda vəfat etmişdir.[3] Əvvəlcə Dərbu-əbixələfdəki evinin zirzəmisində dəfn edilsə də sonradan nəşi Əbu Bəkr əl-Xarəzminin məzarının yanındakı türbəyə nəql edilmişdir.[2]
Qudurinin əsərləri bunlardır:[3]
- əl-Müxtəsər. Fiqh sahəsində əsrlər boyu dərs kitabı olaraq istifadə olunan əhəmiyyətli bir əsər olub, türkcəyə, farscaya və bəzi qərb dillərinə tərcümə edilmişdir.
- ət-Təqrib. Quduri əvvəlcə Əbu Hənifə ilə tələbələri arasındakı məzhəb içi ixtilafları və məsələlərin dəlillərinə yer vermədən ələ alan tək cildlik bir nüsxə hazırlamış daha sonra bunu dəlillərlə zənginləşdirərək genişləndirmişdir. Əsərin bir nüsxəsi Bəyazid Dövlət Kitabxanasında saxlanılır.
- ət-Təcrid. Elmi xilafa dair yeddi hissəlik bir əsər olub, İmam Şafii ilə Əbu Hənifə və tələbələri arasındakı ixtilaflı məsələləri araşdırmış və məzhəb imamını müdafiə etmişdir. Əsərin Bəyazid Dövlət, Nuruosmaniyə, Süleymaniyə və Topqapı Sarayı muzeyi kitabxanalarında qeydli nüsxələri vardır. Cəmaləddin Konyəvi tərəfindən buna "ət-Təfrid" adıyla dörd cildlik bir çalışma edilmişdir.
- Şərhi Müxtəsarul-Kərxi.
- Nübzə min mənaqibi Əbi Hənifə.
- ↑ 1 2 CERL Thesaurus (ing.). Consortium of European Research Libraries.
- ↑ 1 2 3 4 TDV. İslam Ansiklopedisi (az.). Ankara. 2002. 321–322.
- ↑ 1 2 Mikail, Rəfail. Dəlilləri ilə İslam fiqhi (az.). Bakı: Şərq-Qərb. 2014. 212. ISBN 978-9952-489-89-7.