Panfilo de Narvaez (isp. Francisco de Montejo y Alverez, Navalmanzano, Kastiliya krallığı, təxminən 1470 — Qərbi Florida sahilləri, Missisipi deltası yaxınlığında, İspaniya İmperiyası, 1528) ispan hərbiçisi, adelantado və Florida qubernatoru təyin edilmiş konkistador
| Panfilo de Narvaez | |
|---|---|
| isp. Pánfilo de Narváez | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Navalmanzano, Kastiliya və Leon krallığı |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Missisipi, Yeni İspaniya |
| Vəfat səbəbi | boğulma |
| Vətəndaşlığı |
 İspaniya imperiyası |
| Dini | Katolik |
| Fəaliyyəti | konkistador, səyyah-tədqiqatçı |
.png) |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1509-cu ildə Amerikaya gəldi və Yamayka yürüşündə iştirak etdi. O, Kuba baş qubernatoru Dieqo Velaskes de Kuelyarın leytenantı təyin olundu və onunla birlikdə ada fəthində fəal əməkdaşlıq etdi. 1511–1512-ci illərdə Dieqo Velaskes de Kuelyarın rəhbərliyi altında Kubanın fəthində iştirak etdi. Bartolome de las Kasas və Xuan de Qrixalva ilə birlikdə Narvaez ekspedisiyalar həyata keçirdi və 1514-cü ildə adanın ən qərb ucuna çatdı.[1]
1518-ci ildə qubernator Velaskesın əmrinə tabe olmayaraq, Ernan Kortes Meksikaya yollandı və buna görə də Velaskes qəzəblənərək Narvaeza təlimat verdi ki, Kortesi diri və ya ölü şəkildə ələ keçirsin.[2]
1520-ci ildə, Velaskes tərəfindən Kortesin fəthlərini dayandırmaq məqsədilə Meksikaya göndərilən 800 nəfərlik heyət və 18 gəmi ilə başçılıq edən Narvaezın ekspedisiyası başladı; Velaskes Kontinentaldakı Kortesin uğurlarına qısqanırdı. Narvaez Verakruzda enəndən sonra döyüşlər başladı, bu müddətdə onun tərəfdarlarının bir çoxu Ernan Kortesin sıralarına qoşuldu, o cümlədən Sanço de Barahona "El Viejo", Manuel Xose Arse-nin Estremadura əcdadı. Nəticədə Narvaez 24 may 1520-ci ildə Verakruz ştatının Kempoale şəhərində məğlub oldu; orada Kortesin əsgəri Pedro Sançez Farfan tərəfindən zərbə ilə gözündən yaralandı, bir gözü görməz hala gəldikdən sonra əsir götürüldü və Villa Rika de la Vera-Kruz-a aparıldı, orada təxminən iki il qaldı.
Kortesin özü tərəfindən verilən məlumata görə, 1520-ci ilin iyun ayında Narvaez yaralananda, onun ekspedisiyasının 550 nəfərlik karvanı — ispanlar, qaradərililər və metislər — Teskoko krallığının əsgərlərinin əlinə keçdi. Bütün kişilər, qadınlar və uşaqlar rituallara uyğun qurban verildi.
Azadlıq qazandıqdan sonra İspaniyaya qayıtdı və İspaniya kralı V Karl tərəfindən Floridanı fəth etmək üçün adelantado titulu ilə və kəşf etdiyi bütün torpaqların qubernatoru vəzifəsi ilə səlahiyyətləndirildi. O, 17 iyun 1527-ci ildə Sanlukar-de-Barremeda (Kadis) limanından beş gəmidən və altı yüz nəfərlik heyətlə dənizə çıxdı. Kubadakı ekspedisiyanı tərk etmələr və fırtınalar zəiflətdi. Ekspedisiya 1528-ci ilin aprelində Floridaya çatdı.
Narvaez üç yüz nəfərlik qoşunla eniş etdi, gəmilərini öz adamlarının tanıdığı Las Palmas çayının yaxınlığındakı limana göndərdi və qızıl axtarışı üçün düşmən yerli tayfaların ərazilərinə daxil oldu. Tampa körfəzində ispan kapitanı Hirrihiqua adlı kasiklə dostluq etdi. Daha sonra Florida sahillərinin şimalına üzərək dənizə çıxdı.
Narvaez böyük sərvətlər tapa bilmədi və yerli sakinlərlə mübarizədən yorulduqdan sonra, inşa etdikləri beş kanoe ilə daxili bölgələrdən dənizə eniş etdi. Qərbə doğru sahil boyunca hərəkət edərək Meksikaya çatmağa çalışdı. Missisipi çayının deltasına yaxın bir yerdə Narvaez və onun dəstəsinin demək olar ki, hamısı fırtına zamanı həyatını itirdi; fırtına çaydan okeana axarkən onların qayıqlarını dağıtmışdı. Yalnız dörd yoldaşı Meksikaya çata bildi; onlardan biri də Kabesa de Vaka idi, sonradan Panfilo de Narvaezin bütün səfərini təsvir etmişdi (kitabında «Naufragios de Álvar Núñez Cabeza de Vaca» — «Alvar Nunez Kabesa de Vaka-nın Gəmi Qəzaları»).
- ↑ Хью, Томас. Подъем Испанской империи. Реки золота (rus) (АСТ). 2016. 720. ISBN 978-5-17-099983-5.
- ↑ Джон, Перри. Завоевания в Центральной и Южной Америке XV-XIX веков. Под властью испанской короны (rus). Moskva: Центрполиграф. 2018. 79. ISBN 978-5-952-45320-3.