Oleq Vladimiroviç Penkovski (kod adı: "Agent Hero"; rus. Олег Владимирович Пеньковский; 23 aprel 1919[1][2], Vladiqafqaz – 16 may 1963[2], Moskva) — SSRİ hərbi kəşfiyyat orqanı olan QRU-da xidmət etmiş polkovnik idi. 1950-1960-cı illərdə Birləşmiş Krallıq və ABŞ-a SSRİ-nin Kubaya yerləşdirdiyi raketlər və Karib böhranı haqqında məlumatlar ötürmüşdür.
| Oleq Penkovski | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 23 aprel 1919[1][2] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 16 may 1963[2] (44 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Təhsili | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Birləşmiş Krallıq |
| Qoşun növü | artilleriya[d] |
| Rütbəsi | polkovnik |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |
             |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Penkovskinin atası Ağ orduda xidmət edən bir zabit olmuş və Rusiyada vətəndaş müharibəsi zamanı həlak olmuşdur. 1939-cu ildə Kiyev Artilleriya Akademiyasını leytenant rütbəsi ilə başa vurmuşdur. İkinci Dünya müharibəsi və Qış müharibəsi zamanı SSRİ ordusunda döyüşmüş və daha sonra polkovnik rütbəsinə layiq görülmüşdür. QRU zabiti kimi 1955-ci ildə Ankara hərbi attaşesi vəzifəsində Türkiyəyə təyin edilmişdir. Daha sonralar isə Sovet Elmi Tədqiqat Komitəsində işləmişdir. Onun QRU rəisi olan İvan Serov və sovet marşalı Sergey Varentsovla dostluq əlaqələri olmuşdur. Kuba böhranı zamanı SSRİ-nin Kubada olan raketlərini geri çəkməsinin səbəblərindən biri də, Oleq Pendovskinin ABŞ və Böyük Britaniyaya verdiyi kəşfiyyat məlumatları idi. Rusiyada həbs edilmiş Oleq Pendovski vətənə xəyanət ittihamı ilə mühakimə olunaraq edam cəzasına məhkum edilmiş və cəsədi naməlum bir yerdə basdırılmışdır. Ailəsinə isə Moskvada sakit bir formada yaşamağa icazə verilmişdir.[3]
- ↑ 1 2 Oleg Vladimirovich Penkovsky // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 Oleg Vladimirovich Penkovsky // TracesOfWar.
- ↑ Oleg Gordiyevski ve Christopher Andrew (1990). KGB: The Inside Story. Hodder & Stoughton. ISBN 0-340-48561-2; cited from Russian edition of 1999, pages 476-479
- Oleq Penkovski (ing.) Find a Grave saytında
- cia.gov The Capture and Execution of Colonel Penkovsky, 1963 Arxivləşdirilib 21 dekabr 2020 at the Wayback Machine
- Joseph J. Bulik. Oral History, Penkovsky's CIA case officer
- "Soviet Propaganda Film 14 (53234)". PeriscopeFilm. Los Angeles: Periscope Film LLC via Internet Archive. 1963. İstifadə tarixi: 23 May 2021.
Highlights: 00:09 Criminal case against Penkovski O.V. and Wynne G.M. concerning unlawful acts described by Articles 64, Article 65 of the USSR's RSFSR Criminal code. Article 64 is Treason, Article 65 is Espionage. This is 30 November 1962.
- 'Fatal Encounter' BBC TV documentary 3 May 1991, KGB, MI6 and CIA officers involved with the Penkovsky reveal their stories
- "Nonfiction Book Review: The Spy Who Saved the World: How a Soviet Colonel Changed the Course of the Cold War by Jerrold L. Schecter, Author, Peter S. Deriabin, With Scribner Book Company ISBN 978-0-684-19068-6". Publishers Weekly (ingilis). İstifadə tarixi: 22 May 2021.