Meri Uiton Kalkins (ing. Mary Whiton Calkins; 30 mart 1863[1][2][…], Hartford[1] – 26 fevral 1930[1][2][…], Nyuton[d], Massaçusets[1]) — ABŞ psixoloqu və filosofu. O, psixologiya sahəsindəki ilk qadın professorlarından biri olaraq tanınır. Kalkins Amerikan Psixoloqlar Birliyi və Amerika Fəlsəfə Assosiasiyasının ilk qadın prezidenti olub.
| Meri Uiton Kalkins | |
|---|---|
| ing. Mary Whiton Calkins | |
 | |
| Doğum tarixi | 30 mart 1863[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 fevral 1930[1][2][…] (66 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
| Elm sahələri | psixologiya, fəlsəfə |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Meri Uiton Kalkins 1863-cü ildə Hartfordda anadan olub. O, 1882-ci ildə Vellesli Kollecindən məzun oldu. Vellesli Kolleci o dövrdə qadınların ali təhsil alması üçün nüfuzlu bir məktəb idi. Kalkinsin kollecdə fəlsəfə və psixologiya sahələrinə olan marağı daha da artdı.[3][4]
Meri Uiton Kalkinsin ən tanınmış və təsirli işlərindən biri yaddaş və şüurla əlaqəli tədqiqatlarıdır. O, insan yaddaşının psixologiyasını və yaddaşın necə işlədiyini anlamaq üçün çoxsaylı eksperimentlər aparmışdır. Onun ən məşhur təcrübələrindən biri, "asosiasiya qanunları"nı araşdırmaq üçün etdiyi təcrübələrdir. Kalkins yaddaşın təbii olaraq bir-birinə əlaqəli elementlərə əsaslandığını müşahidə etmişdir.[5]
Meri Uiton Kalkins 1891-ci ildə Harvard Universitetində doktorluq təhsilini başa vurdu, lakin o zamanlar Harvardda qadınlara doktorluq dərəcəsi verilmirdi. Bununla belə Kalkins psixologiya üzrə ilk qadın professor olaraq, Vellesli Kollecdə uzun müddət müəllimlik etmiş və tələbələrinə dərslər vermişdir. Kollecdə 40 il çalışdıqdan sonra o, 1929-cu ildə təqaüdə çıxmışdır. 1905-ci ildə o, Amerikan Psixoloqlar Birliyinin prezidenti seçildi və bu ona psixologiya sahəsindəki böyük nüfuzunu təmin etdi.[6]
Meri Kalkins 1930-cu ildə Nyuton şəhərində vəfat edib.[6]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science (ing.): Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century. Routledge, 2003. Vol. 1. P. 221–222. 798 p. ISBN 978-1-135-96342-2
- ↑ 1 2 3 4 Mary Whiton Calkins // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ Furumoto, Laurel. "Mary Whiton Calkins". Psychology of Women Quarterly. 5. 1980: 55–68. doi:10.1111/j.1471-6402.1980.tb01033.x.
- ↑ Bumb, Jenn. "Mary Whiton Calkins". Women's Intellectual Contribution to the Study of Mind and Society. n.d. İstifadə tarixi: 3 noyabr 2012.
- ↑ "APA PsycNet". doi.apa.org. 11 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 avqust 2021.
- ↑ 1 2 "Mary Calkins". faculty.webster.edu. 12 avqust 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 iyul 2021.
- DiFebo, H. "Mary Whiton Calkins". Psyography. n.d. 23 oktyabr 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 noyabr 2012.
- Furumoto, L. (1979). Mary Whiton Calkins (1863-1930) fourteenth president of the American Psychological Association. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 15, 346–356. DOI:10.1002/1520-6696(197910)15:4<346::AID-JHBS2300150408>3.0.CO;2-Z
- Furumoto, L. (1980). Mary Whiton Calkins (1863-1930). Psychology of Women Quarterly, 5, 55–68. DOI:10.1111/j.1471-6402.1980.tb01033.x
- Furumoto, L. (1991). From "Paired Associates" to a Psychology of Self: The Intellectual Odyssey of Mary Whiton Calkins. In A. Kimble, M. Wertheimer & C. White (Ed.), Portraits of Pioneers in Psychology (pp. 57–72). Washington, DC: American Psychological Association.
- Scarborough, E. & Furumoto, L. (1987). Untold lives: The first generation of American women psychologists. New York: Columbia University Press. Scarborough, Elizabeth; Furumoto, Laurel. 1987 pbk edition. Columbia University Press. 1987. ISBN 0-231-05155-7.
- Strunk Jr., Orlo (1972). The self-psychology of Mary Whiton Calkins. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 8, 196–203. DOI:10.1002/1520-6696(197204)8:2<196::AID-JHBS2300080205>3.0.CO;2-L abstract
- Wentworth, Phyllis A. (1999). The moral of her story: Exploring the philosophical and religious commitments in Mary Whiton Calkins' self-psychology. History of Psychology, 2, 119–131. DOI:10.1037/1093-4510.2.2.119
- The Wellesley Psychology Laboratory Video by Jennifer L. Bazar
- Podcast Interview on Mary Whiton Calkins with Kathy Milar
- Finding Aid for Mary Whiton Calkins at en:Wellesley College Archives
- Mary Whiton Calkins Profile Arxivləşdirilib 2019-12-25 at the Wayback Machine at en:Psychology's Feminist Voices
- Works by or about Mary Whiton Calkins at en:Internet Archive
- Meri Uiton Kalkins tərəfindən əsərlər LibriVox-da (açıq audi-kitablar)
- Meri Uiton Kalkins (ing.) Find a Grave saytında