LibriVox — dünya üzrə könüllülərdən ibarət qrupdur ki, ictimai mülkiyyətdə olan mətnləri oxuyur və qeyd edir, beləliklə onların audio kitablarını pulsuz olaraq vebsaytdan və digər rəqəmsal kitabxana hostinq saytlarından endirmək mümkündür. Layihə 2005-ci ildə Hyu MakQayer (Hugh McGuire) tərəfindən yaradılıb və məqsədi “ictimai mülkiyyətdə olan bütün kitabları internetdə pulsuz, audio formatda əlçatan etmək” idi.[1][2]
| LibriVox | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Yaradılıb | avqust 2005 |
| Sayt | librivox.org |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
2016-cı il 6 avqust tarixində tamamlanmış layihələrin sayı 10,000 olmuşdur; 14 fevral 2021-ci ildə bu rəqəm 15,000-ə çatmış, 17 dekabr 2024-cü ildə isə kataloq 20,000 qeydiyyata çatmışdır.[3][4] Çıxışların əksəriyyəti ingilis dilindədir, lakin bir çox qeyri-ingilis əsərləri də mövcuddur. Layihənin əlavə məzmun təmin edən bir neçə əlaqəli layihəsi vardır. LibriVox Project Gutenberg ilə əlaqəlidir, hansı ki, layihə bəzi mətnləri oradan əldə edir, həmçinin Internet Archive rəqəmsal qeydiyyatları hostinq edir.[5]
|
İnternet könüllülərdən ibarət bir qrupu cəlb edərək ictimai mülkiyyətdəki kitabları podcasting vasitəsilə həyata keçirməyə kömək edə bilərmi? | 
|
LibriVox 2005-ci ilin avqust ayında Montrialda (Kanada) yaşayan yazıçı Hyu MakQayer tərəfindən yaradılıb. O, bir bloq açaraq bu sualı qoymuşdur.[6][7] İlk qeydə alınmış kitab isə Cozef Konradın Gizli Agent (The Secret Agent) əsəri olmuşdur.[2]
LibriVox sözü, Latın dilində lat. liber (kitab) sözünün lat. genitive forması lat. libri və lat. vox (səs) sözlərindən yaranmışdır, mənası KitabSəsi (və ya kitabın səsi) deməkdir. Bu söz həmçinin digər mənalar daşıyır: lat. liber həm də uşaq və pulsuz, müstəqil, sərbəst mənalarını verir. LibriVox forumunda deyilir: "LibriVox-u həm 'səsin uşağı', həm də 'pulsuz səs' kimi şərh etmək olar. Nəhayət, digər bir bağlantı isə 'kitabxana'dır, yəni bunu Səs Kitabxanası kimi də təsəvvür etmək olar".[8]
LibriVox-un qurucuları və ya könüllü icması tərəfindən tək bir tələffüz üçün qərar və ya konsensus yoxdur. Hər hansı bir tələffüz doğru sayılır.[9]
LibriVox könüllülər tərəfindən idarə olunan, pulsuz məzmunlu, ictimai mülkiyyət layihəsidir. Onun büdcəsi və ya hüquqi şəxsiyyəti yoxdur. Layihələrin inkişafı Internet forum vasitəsilə idarə olunur, admin komandası tərəfindən dəstəklənir və tamamlanmış əsərlərin axtarıla bilən kataloqu verilənlər bazası saxlanılır.[2][10]
2010-cu ilin əvvəllərində LibriVox vebsaytın illik təxminən $5,000-lıq hosting xərclərini qarşılamaq və ön- və arxa plan istifadəsini yaxşılaşdırmaq üçün $20,000 toplamaq məqsədilə fond yığımı kampaniyası keçirdi.[11] Hədəf 13 gün ərzində çatdırıldı və kampaniya başa çatdı; LibriVox tərəfdarlarını əlaqəli təşkilatlara, Project Gutenberg[12] və Internet Archive-ə[13] ianə etməyə təşviq etdi.
Könüllülər yeni layihələri başlamaq üçün seçə bilərlər: ya özləri qeyd edirlər, ya da başqalarını da qoşulmağa dəvət edirlər, ya da artıq başlanan layihələrə töhfə verirlər. Qeydiyyatı tamamlandıqdan sonra səs faylı sayta yüklənir və LibriVox icması tərəfindən yoxlanılır.[10]
Tamamlanmış audio kitablar LibriVox vebsaytından əlçatandır, MP3 faylları isə ayrıca Internet Archive tərəfindən host edilir. Qeydlər həmçinin digər vasitələrlə, məsələn YouTube və iTunes vasitəsilə də əlçatandır və müəllif hüquqlarından azad olduğu üçün internetdə LibriVox-dan müstəqil olaraq da yayılır.[10][10]
- ↑ McGuire, Hugh. "Objective LibriVox". LibriVox. İstifadə tarixi: 2 may 2025.
- ↑ 1 2 3 Chesley, Amelia. "A Brief History of Crowdsourced Digital Publishing at LibriVox.org" (PDF). Computers and Writing Proceedings. 2016–2017.
- ↑ "Another LibriVox Milestone: 10,000 projects!" (ingilis). İstifadə tarixi: 4 may 2025.
- ↑ "LibriVox Celebrates 15,000 Audiobooks!". LibriVox.org. 14 fevral 2021. İstifadə tarixi: 14 fevral 2021.
- ↑ "The LibriVox Free Audiobook Collection", The Internet Archive. Retrieved 31 December 2023. (The LibriVox Free Audiobook Collection, 18,900 "audio" items)
- ↑ McGuire, Hugh. "Welcome to LibriVox". LibriVox. 9 avqust 2005. İstifadə tarixi: 20 avqust 2010.
- ↑ McGuire, Hugh. "from TextoSolvo: Clarity (Why It Worked #1)". HughMcGuire.net. 12 fevral 2007. İstifadə tarixi: 9 yanvar 2009.
- ↑ hugh. "General Information - What does LibriVox mean?". LibriVox forum. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2013.
- ↑ "English Pronunciation Guides - Pronunciation of "LibriVox"", LibriVox wiki. 21 noyabr 2011 tarixində əldə olunub.
- ↑ 1 2 3 4 Chesley, Amelia. "The In/Visible, In/Audible Labor of Digitizing the Public Domain". Digital Humanities Quarterly. 13 (2). 2019. 14 iyun 2025 tarixində arxivləşdirilib.
This data current as of February 1, 2019. Out of 12,535 total LibriVox audiobooks, 1,617 (12.9%) are in languages other than English, including Hindi, Hungarian, Korean, Kurdish, Sudanese, Swedish, and even Esperanto.
- ↑ "LibriVox Needs Your Help", LibriVox, 24 February 2010. Retrieved 24 August 2011.
- ↑ ":Partners%2C_Affiliates_and_Resources Gutenberg:Partners, Affiliates and Resources", Gutenberg, retrieved 19 April 2015.
- ↑ "Archive.org partners", Archive.org, Retrieved 19 April 2015.[ölü keçid]
- librivox.org — rəsmi saytı