Mariya Kirbasova (rusca:Мария Ивановна Кирбасова, 1941, SSRİ – 2011) — əsasını qoyan insan haqları aktivisti. Rusiyada anadan olan Mariya Kirbasova Kalmık əsillidir. 1955-ci ildə Mariya Kirbasova Thorolf Rafto Memorial Mükafatı və Sean MakBrayd Sülh Mükafatı ilə təltif edilmişdir. O, həmçinin 1996-cı ildə Right Livelihood Mükafatı ilə təltif edilmişdir.
Mariya Kirbasova | |
---|---|
Doğum tarixi | 1941 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 2011 |
Fəaliyyəti | mühəndis, insan hüquqları fəalı |
Həyatı
Mariya Kirbasova İkinci Dünya müharibəsi zamanı Sibirə sürgün edilmiş Kalmık ailəsində anadan olmuşdur. Ona və onun ailəsinə 1950-ci illərdə — Xruşşovun hakimiyyəti illərində ata-baba yurdlarına geri dönmələrinə icazə verildi. O, düşüncə baxımından pasifist buddist olmuşdur. Onun oğlu Petia 1988-ci ildə hərbi xidmətə çağırılmışdır. Kirbasova oğlunun hərbi xidmətə çağırılmasına hərarətli formada qarşı çıxmış və Sovet Ordusunda xidmət edən əsgərlərin yaşadıqları şərtlərə qarşı etirazlar təşkil etmişdir. O, katib seçilmişdir. Bu hadisə 1991-ci ilin aprel ayında komitənin SSRİ Ali Sovetinin deputatları ilə birlikdə keçirilmiş konfrans zamanı baş vermişdi. Kirbasova həmçinin, Çeçen müharibəsi zamanı da insan haqlarının pozulmasına qarşı etirazlar etmiş və 1995-ci ildən etibarən Gənc Hərbi Mükəlləfiyyətli Rusların Hüquqları üçün çalışmağa başlamışdır. Mariya Kirbasova Moskva-Qroznı Ana Şəfqəti Yürüşünə qatılmışdır.
2008-ci ildə Kirbasova qızı Kerman Soitu ilə birlikdə Finlandiya köçmüşdür. Finlandiyaya köçən Kirbasova fin hökumətindən ona qalmağa icazə verilməsini istədi. Bu istək səsləndirilən zaman Kirbasova insult keçirmiş və rematizması ağırlaşmışdı, buna görə də, hökumətdən tək yaşaya bilməsinin mümkünsüz olmasını bildirmişdi. Bu zaman qızı Kerman Soitu ailə həyatı qurmuş və həyat yoldaşı ilə Finlandiyada yaşayırdı, lakin başlanğıcda onun istəyi fin hökuməti tərəfindən rədd edildi və Mariya Kirbasovanın dövlət ərazisindən uzaqlaşdırılması barədə qərar verildi. Onun keçmiş SSRİ-dəki və Rusiyadakı dissident fəaliyyəti, Çeçen müharibəsinə qarşı olmasına görə fin hökumətinin bu qərarına ictimai qınaq artdı. İctimai etirazlar hökumətə təsir etdi. 2009-cu ildə apelyasiya məhkəməsi keçirildi və Mariya Kirbasovanın Finlandiyada qalmasına icazə verildi.
Mariya Kirbasova 2011-ci ildə Finlandiyanın Sipoo şəhərində həyatını itirdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- . IPB - International Peace Bureau. 2017-02-01. 2020-05-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- . Комитет солдатских матерей России, солдатские матери, помощь призывникам. 1990-11-15. 2019-12-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- . AP Archive. 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- . Yle Uutiset. 2021-06-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- Solnick, S.L.; American Council of Learned Societies. . Russian Research Center Cambridge, Mass: Russian Research Center studies. Harvard University Press. 1998. səh. 195. ISBN 978-0-674-83680-8. 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- Sundstrom, L.M.I. . Stanford University Press. 2006. səh. 69. ISBN 978-0-8047-5443-9. 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- . Global Nonviolent Action Database. 2022-07-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- Young, Katherine E.; Young, Katherine E. . Online Research Library: Questia. 2020-06-03. 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- Spencer, M. . Lexington Books. 2012. səh. 212. ISBN 978-0-7391-4474-9. 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- . Yle Uutiset. 2021-06-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- . Yle Uutiset. 2018-06-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-23.