Maksim Veyqand (21 yanvar 1867[1][2][…], Brüssel[d][3] – 28 yanvar 1965[3][1][…], Paris[3]; fr ) — fransız general.
| Maksim Veyqand | |
|---|---|
| fr. Maxime Weygand | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 21 yanvar 1867[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 yanvar 1965[3][1][…] (98 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Üçüncü Fransa Respublikası, Vişi rejimi |
| Xidmət illəri | 1887-ci ildən |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |
                      |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Naməlum olan valideynlərin övladı kimi Brüsseldə anadan olmuşdur. "Maksim de Nimal" adı ilə əcnəbi hərbi tələbə (Belçika) kimi Saint-Cyr Ecole Spéciale Militaire-ə qəbul edilmişdir. 1887-ci ildə oranı bitirdikdən sonra süvari alayına göndərilmişdir. O, soyadını Veyqand olaraq dəyişdirmiş və Fransa vətəndaşı olmuş, daha sonra isə Samurda müəllim olmuşdur. O, 1909-cu ilin yazında yaradılmış Centre des Hautes Etudes Militaires-ə qoşulan az sayda əsgərdən biri olmuş və burada onu qərargah rəisi təyin etmişdirlər. 1910-cu ildə Coffr və Foş ilə bərabər rus manevrlərində iştirak etmişdir. O, 1913-cü ildə polkovnik-leytenant rütbəsinə yüksəlmişdir.
O, 1916-cı ildə briqada generalı rütbəsinə yüksəldilmişdir. 1918-ci ildə, marşal Ferdinand Foş Müttəfiqlərin Ali Baş Komandanı təyin edildikdən sonra o, Foşun qərargah rəisi təyin edilmişdir. 1920-ci ildə Sovet–Polşa müharibəsi zamanı hərbi məsləhətçi kimi Polşaya göndərilmişdir. 1923-cü ildə Fransa müstəmləkəsi olan Levantın (Suriya və Livan) ali komissarı təyin edilmişdir.
1925-ci ildə Fransaya geri qayıtmış və beş il ərzində Ali Hərbi Tədqiqatlar Mərkəzinin direktoru vəzifəsində işləmişdir. 1931-ci ildə isə Fransa Ordusunun Baş Qərargah rəisi, Ali Hərbi Şuranın müavini (vitse-prezident) və Ordu Müfəttişi təyin edilmişdir. O, həmçinin Fransa Akademiyasının (35 nömrəli yer) üzvü seçilmişdir. 1935-ci ildə 68 yaşı olarkən Ordu Müfəttişliyindən başqa bütün vəzifələrindən təqaüdə çıxmışdır. 1939-cu ilin avqust ayında o, Baş nazir Edvard Daladye tərəfindən aktiv xidmətə geri çağırılmış və Beyrutda Suriya Şərq Cəbhəsinin komandanı vəzifəsinə təyin edilmişdir.
İkinci Dünya müharibəsi zamanı Fransa kampaniyası başlayandan sonra Moris Qamelin vəzifəsindən azad edilmiş və onun yerinə Suriyadan geri çağırılmış Veyqand Fransa Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı vəzifəsinə təyin edilmişdir. Almanların irəliləyişinin qarşısını kəsə bilmədikdən sonra, atəşkəs təklif etmişdir. 1940-1941-ci illər arasında o, Filipp Petenin başçılığı etdiyi Vişi hökumətinin müdafiə naziri kimi Əlcəzairə göndərilmiş və Nasist Almaniyasının müttəfiqi kimi buradakı silahlı qüvvələri müharibəyə hazırlamağa başlamışdır. O, Ervin Rommelin rəhbərlik etdiyi qüvvələri sursat və avadanlıqla təmin etmişdir. 1941-ci ilin noyabr ayında Adolf Hitlerin istəyi əsasında geri çağırıldıqdan sonra 1942-ci ildə Gestapo tərəfindən həbs edilərək müharibənin sonuna qədər Almaniyada həbsdə saxlanılmışdır. 1945-ci ilin may ayında Fransaya qayıtdıqdan sonra o, nasistlərlə əməkdaşlıqda təqsirli bilinərək Ali Ədalət Məhkəməsinə gətirilmiş və 1946-cı ilin may ayına qədər həbsdə qalmışdır. 1948-ci ildə isə ona qarşı irəli sürülmüş olan bütün ittihamların ləğv edilməsi barədə qərar qəbul edilmişdir.
O, 1965-ci il yanvar ayının 28-də 98 yaşında olarkən Parisdə vəfat etmişdir.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Maxime Weygand // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Вейган Максим // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Atkin, Nicholas. Pétain. Profiles in Power (1st). London: Longman. 1997. ISBN 978-0-582-07037-0.
- Bryant, F Russell. "Lord D'Abernon, the Anglo-French Mission, and the Battle of Warsaw, 1920". Jahrbücher für Geschichte Osteuropas. 38 (4). 1990: 526–547. ISSN 0021-4019. JSTOR 41052701.
- Clayton, Anthony. General Maxime Weygand, 1867–1965: Fortune and Misfortune. Indiana University Press. 2015. ISBN 978-0-253-01585-3.
- Davies, Norman. White eagle, red star (New). London: Pimlico. 2003 [1972]. ISBN 978-0-7126-0694-3.
- Greenhalgh, Elizabeth. Victory Through Coalition. Cambridge University Press. 2005. ISBN 978-0-521-09629-4.
- Greenhalgh, Elizabeth. The French Army and the First World War. Cambridge University Press. 2014. ISBN 978-1-107-60568-8.
- Jeffery, Keith. Field Marshal Sir Henry Wilson: A Political Soldier. Oxford University Press. 2006. ISBN 978-0-19-820358-2.
- Lacouture, Jean. De Gaulle: the rebel ; 1890-1944. New York: W W Norton. 1991. ISBN 978-0-393-02699-3.
- Marrus, Michael Robert; Paxton, Robert O. Vichy France and the Jews [Vichy et les juifs] (2nd). Stanford University Press. 2019 [1981]. ISBN 978-1-5036-0982-2.
- Paxton, Robert O. Vichy France: old guard and new order, 1940–1944 (2001). Columbia University Press. 2001 [1972]. ISBN 978-0-231-12469-0.
- Singer, Barnett. Maxime Weygand: A Biography of the French General in Two World Wars (ingilis). McFarland. 2008. ISBN 978-0-7864-3571-5.
- Williams, Charles. Pétain. London: Little, Brown and Company. 2005. ISBN 978-0-316-86127-4.
- Weygand, Maxime. Idéal vécu. Mémoires (fransız). 1. Paris: Flammarion. 1953.
- Weygand, Maxime. Mirages et réalites. Mémoires (fransız). 2. Paris: Flammarion. 1957.
- Weygand, Maxime. Rappellé au service. Mémoires (fransız). 3. Paris: Flammarion. 1950.
- Weygand, Maxime. Recalled to service: the memoirs of Maxime Weygand. Dickes, E W tərəfindən tərcümə olunub. London: Heinemann. 1952. LCCN 52028115.
- Vincent, Edgar. The eighteenth decisive battle of the world: Warsaw, 1920. Westport, CT: Hyperion Press. 1977 [1931]. ISBN 978-0-88355-429-6.
- Wandycz, Piotr S. "France and the Polish-Soviet War, 1919–1920". The Polish Review. 62 (3). 2017-10-01: 3–15. doi:10.5406/polishreview.62.3.0003. ISSN 0032-2970.
- Wandycz, Piotr S. "General Weygand and the Battle of Warsaw of 1920". Journal of Central European Affairs. 19 (4). 1960.
- Bankwitz, Philip C F. "Maxime Weygand and the Army-Nation Concept in the Modern French Army". French Historical Studies. 2 (2). 1961: 157–188. doi:10.2307/286093. ISSN 0016-1071. JSTOR 286093.
- Bankwitz, Philip C. F. "Maxime Weygand and the Fall of France: A Study in Civil-Military Relations". Journal of Modern History. 31 (3). 1959: 225–242. doi:10.1086/238342. ISSN 0022-2801. JSTOR 1875584.
- Barber, Noel. The week France fell. New York: Stein and Day. 1976. ISBN 978-0-8128-1921-2.
- Danan, Yves Maxime. La vie politique à Alger de 1940 à 1944. Bibliothèque de droit public (fransız). 52. Paris: Librairie générale de Droit et de Jurisprudence. 1963. ASIN B08ZJFRQ22.
- Destremau, Bernard. Weygand (fransız). Paris: Perrin. 1989. ISBN 978-2-262-00690-7.
- Kitson, Simon. Vichy et la chasse aux espions nazis, 1940-1942: complexités de la politique de collaboration. Collection Mémoires (fransız). Paris: Autrement. 2005. ISBN 978-2-7467-0588-3.
- Langer, William. Our Vichy Gample. New York: Alfred Knopf. 1947.
- Merglen, Albert. Novembre 1942, la grande honte. Collection Chemins de la mémoire (fransız). Paris: Éd. l'Harmattan. 1993. ISBN 978-2-7384-2036-7.
- Michel, Henri. Vichy: année 40. L'histoire que nous vivons. Paris: Robert Laffont. 1966.
- ZBW-nin XX əsrin mətbuat arxivində Maksim Veyqand haqqında qəzet parçaları
- Generals of World War II