Adi birgöz

Adi birgöz
Adi birgöz
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Zeytunkimilər Triba: Oleeae Yarımtriba: Ligustrinae Cins: Birgöz Növ: Adi birgöz
Beynəlxalq elmi adı
	Ligustrum vulgare L., 1753;
ITIS	32980
NCBI	13597
EOL	579174

Adi birgöz (lat. Ligustrum vulgare) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin zeytunkimilər fəsiləsinin birgöz cinsinə aid bitki növü.

Sinonimləri

Ligustrum album Gueldenst. ex Ledeb.
Ligustrum angustifolium Gilib. [Invalid]
Ligustrum decipiens Gand.
Ligustrum insulare Decne.
Ligustrum insulense Decne.
Ligustrum italicum Mill.
Ligustrum lodense Glogau
Ligustrum oviforme Gand.
Ligustrum sempervirens Mazziari [Invalid]
Ligustrum vicinum Gand.
- Ligustrum vulgare var. atrovirens Hoefker
- Ligustrum vulgare var. aureum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. auriflorum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. chlorocarpum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. coombei P.D.Sell
- Ligustrum vulgare var. glaucum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. insulense (Decne.) Hoefker
- Ligustrum vulgare subsp. italicum (Mill.) Fukarek
- Ligustrum vulgare var. italicum (Mill.) Vahl
- Ligustrum vulgare var. laurifolium Hoefker
- Ligustrum vulgare var. macrophyllum Murr
- Ligustrum vulgare var. pendulum (Carrière) Hoefker
- Ligustrum vulgare f. pendulum (Carrière) Dippel
- Ligustrum vulgare var. pyramidale Hoefker
- Ligustrum vulgare var. variegatum Hoefker
- Ligustrum vulgare var. xanthocarpum Loudon
- Ligustrum vulgare f. xanthocarpum (Loudon) P.D.Sell
Olea humilis Salisb. [Illegitimate]^[2]

Təbii yayılması

Təbii halda Mərkəzi və Cənubi Avropa, Rusiya, Qafqaz, İran, Şimali Afrika, Kiçik Asiyada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü və çətirinin diametri 2-5 m, çətiri seyrək, şaxələnmişdir. Yarpaqları həmişəyaşıl və ya tökülən, yumurtavaridən neştərvariyədək dəyişir, uzunluğu 4-6 sm, eni 2 sm, tünd yaşıldır. İyun-iyulda çiçəkləyir, ağ, xırda çiçəkləri çox ətirli, uzunluğu 8 sm-dək olan süpürgələrə yığılmışdır. Meyvələri yumru, qara, parlaq, diametri 0,8 sm, zəhərlidir. Cavan yaşda illik boy artımı 25 sm-ə çatır, budanmanı yaxşı keçirir. 50 ilədək yaşayır.

Ekologiyası

İşıqsevəndir, yüngül kölgələnməyə dözür. Məhsuldar torpaqlara üstünlük verir, az şoranlığa və əhəngli torpaqlara dözür. Quraqlığa, küləyə davamlıdır. İstisevəndir, qışda dona bilər, ancaq asanlıqla bərpa olur. Şəhər şəraitinə, tüstüyə, qaza davamlıdır.

Azərbaycanda yayılması

Böyuk və Kicik Qafqazda təbii halda yayılmışdır.

İstifadəsi

Dekorativdir. Budanmış formaları çiçəkləmə dövründə şəhər yaşıllaşdırılması üçün yararlıdır. Tək bitki kimi istifadə edilə bilər.

İstinadlar

↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 7.
↑ Adi birgöz:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)

Həmçinin bax

[_416bfc6b6e5fa0e1-1] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 7.

[2] Adi birgöz:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)

[1]

[2]