Janna Nikolayevna Litvina (belar. Жанна Мікалаеўна Літвіна; 30 avqust 1954, Minsk) — Belarus jurnalist və söz azadlığı fəalı. 1995-2015-ci illərdə Belarus Jurnalistlər Assosiasiyasının sədri vəzifəsində çalışıb.[1][2][3]
| Janna Litvina | |
|---|---|
| belar. Жанна Мікалаеўна Літвіна | |
| Doğum tarixi | 30 avqust 1954 (70 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ Belarus |
| Milliyyəti | belarus |
| Dini | xristianlıq |
| Fəaliyyəti | jurnalist |
| Mükafatları | |
Söz azadlığı fəalı olan Janna Litvina 30 avqust 1954-cü ildə Minsk yaxınlığındakı Vadapojda anadan olub. İlk təhsilini də burda alıb. 1971-ci ildə Belarus Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinə daxil olub. Universiteti bitirdikdən sonra 1976-1994-cü illərdə Belarus SSR Televiziya və Radio üzrə Dövlət Komitəsinin strukturlarında (1991-1994-cü illərdə - Belarus Respublikası Televiziya və Radio üzrə Dövlət Komitəsi) çalışıb. Komitədə Janna Litvina kiçik redaktorluqdan radio redaksiyasının baş redaktoru vəzifəsinə qədər yüksəlib.[4] "Belarus gəncliyi" studiyasının baş redaktoru olub. Studiya Aleksandr Lukaşenko 1994-cü il prezident seçiləndən sonda bağlanıb, Litvina isə işdən qovulub. 1994-cü ildən BM Inform şirkətinin baş direktorudur. 1995-ci ildə o və bir neçə həmkarı 1996-cı ildə hakimiyyət tərəfindən bağlanan müstəqil xəbər və musiqi stansiyası olan Radio 101.2-ni yaratmış və idarə etmişdi.[4]
Təsisçisi olduğu Radio 101.2-nin bağlanması Litvinanı ölkəni tərk etməyə vadar etdi. O, Belarus hakimiyyətinin təqiblərinə məruz qalmamaq üçün Polşadan jurnalist fəaliyyətini davam etdirməyə başladı. Janna Litvina 1994-1999-cu illərdə “Azadlıq Radiosu”nun Minsk ofisinin müxbiri və direktoru işləyib.
Litvina 1996-cı ildə jurnalistlərin hüquqlarını qorumaq, söz azadlığını, ictimaiyyətin məlumat əldə etməsini təşviq etmək və Belarusda hakimiyyət tərəfindən təzyiqlərə məruz qalan jurnalistlərə hüquqi yardım göstərmək məqsədilə yaradılmış qeyri-hökumət təşkilatı olan Belarus Jurnalistlər Assosiasiyasının həmtəsisçisi və ilk sədri kimi fəaliyyət göstərib.
2004-cü ildə Janna Litvina Avropa Parlamentində Belarus Jurnalistlər Assosiasiyasına Saxarov mükafatının verilməsi münasibətilə çıxışı zamanı fikirlərini belə ifadə edib: “Biz bu avtoritar rejimə qarşı yalnız informasiya üzərində dövlət inhisarını qırmaqla, ifadə və fikir azadlığı, müzakirələr və forumlar üçün yer olan açıq informasiya məkanı sistemi yaratmaqla mübarizə apara bilərik”.[5]
Litvina 25 aprel 2015-ci ildə Belarus Jurnalistlər Assosiasiyasının rəhbəri vəzifəsindən istefa verib. Onun yerinə məşhur jurnalist Andrey Bastunets keçib.[8][6]
"Belarusda Kim Kimdir" kitabının müəllifləri onu "nəcib bir iş üçün qurban verməyə hazır olan əvəzolunmaz bir altruist" kimi təsvir ediblər.[7]
Janna Litvina evlidir. Dindardır (Pravoslav) və partiyasızdır.[7]
- 2003-cü ildə Azadlıq Qızıl Qələmi mükafatını alıb. O, jurnalistikasına və "Prezident Aleksandr Lukaşenkonun media repressiyalarına cəsarətli müqavimətinə" görə mükafatlandırılıb;[8]
- 2004-cü ildə o, Jurnalistikada Dürüstlüyə görə Louis Lyon Mükafatına layiq görülüb;[9]
- 2008-ci ildə İnsan Hüquqları üzrə Ebert Fondunun mükafatını alıb.[4]
- Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”. Kto jest kim w Białorusi. Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy. 2000. 313. ISBN 83-913780-0-4.
- ↑ "Zhanna Litvina: Time to hand BAJ over" (ingilis). Euroradio. 2015-04-24. İstifadə tarixi: 2021-09-06.
- ↑ "Zhanna Litvina leaves her post as BAJ head" (ingilis). Charter-97. 2015-04-24. İstifadə tarixi: 2021-09-06.
- ↑ "Zhanna Litvina" (ingilis). Reporters Without Borders. January 2014. İstifadə tarixi: 2021-11-26.
- ↑ 1 2 3 "Human Rights Award 2008" (ingilis). Фонд Эберта[alm.]. 2008-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-14.
- ↑ Harvey, Odile. "Prix Sakharov" (fransız). en:LeMagazine.info. 2004-12-21. 2007-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-14.
- ↑ На старшыню БАЖ абраны Андрэй Бастунец Arxiv surəti 5 mart 2016 tarixindən Wayback Machine saytında, ru:Радыё Свабода, 25.04.2015
- ↑ 1 2 Kto jest kim w Białorusi, 2000
- ↑ "A place where journalism is silenced" (ingilis). The Irish Times. 2003-06-12. İstifadə tarixi: 2021-11-26.
- ↑ "Zhanna Litvina" (ingilis). Human Rights Foundation. İstifadə tarixi: 2021-11-26.