Heyvan dili — Heyvanların ünsiyyət üsulları, onların növünə və yaşadıqları mühitə görə müxtəliflik göstərir. Bəzi heyvanlar səs siqnalları vasitəsilə məlumat ötürürlər. Məsələn, quşlar müxtəlif cür ötmələri ilə əraziyə sahib olduqlarını və ya cütləşmə istəyini bildirirlər. Bəzi məməlilər isə nərildəmə və ya ulama kimi səslərlə təhlükə siqnalları verirlər. Bundan əlavə, bəzi heyvanlar səssiz siqnallar da istifadə edirlər. Məsələn, Afrika antilopları otlayarkən davamlı olaraq xırıldayır, yırtıcı heyvan yaxınlaşdıqda isə xırıldamağı dayandırırlar ki, bu da sürüyə təhlükə olduğuna dair xəbərdarlıq deməkdir.[1]
Heyvanların "dil"i insan dili ilə müqayisədə daha sadədir və məhdud mənalar ifadə edir. Onların dilini daha çox instinktiv siqnallar və spesifik vəziyyətlərdə yaranan reaksiyalar kimi qəbul etmək olar. Hər növün özünəməxsus ünsiyyət üsulu olsa da, bu üsullar bir çox hallarda qarşılıqlı əlaqənin əsas məqsədinə xidmət edir: yaşamaq, çoxalmaq və təhlükələrdən qorunmaq.[2] Heyvanların ünsiyyət formaları onların sosial həyatında mühüm yer tutur. Məsələn, bəzi heyvanlar toxunma vasitəsilə bir-birinə bağlılığını göstərir və sosial əlaqələrini gücləndirirlər. Digərləri isə rəng və forma dəyişiklikləri ilə mesajlar ötürürlər. Bu cür ünsiyyət formaları, heyvanların qrup daxilində harmoniyanı təmin etməsinə və birgə fəaliyyətlərini koordinasiya etməsinə kömək edir.[3] Son illərdə texnologiyanın inkişafı ilə alimlər heyvanların ünsiyyətini daha dərindən öyrənməyə çalışırlar.[4][5] Süni intellekt vasitəsilə heyvanların çıxardığı səslərin mənalarını deşifrə etmək və onların "danışdığı dili" anlamaq istiqamətində tədqiqatlar aparılır. Bu sahədə əldə edilən nailiyyətlər, heyvanların davranışlarını və ünsiyyət formalarını daha yaxşı başa düşməyimizə imkan yaradır.[6][7] Nəticə etibarilə, heyvanların ünsiyyət formaları çoxşaxəlidir və onların həyatında mühüm rol oynayır. Bu ünsiyyət formaları, növlərin sağ qalması, çoxalması və sosial strukturlarının qorunması üçün əhəmiyyətlidir. Heyvanların ünsiyyətini öyrənmək, onların davranışlarını və ekosistemlərdəki rollarını daha yaxşı anlamağımıza kömək edir.[8]
- ↑ Crockford, Catherine; Wittig, Roman M.; Mundry, Roger; Zuberbühler, Klaus. "Wild Chimpanzees Inform Ignorant Group Members of Danger". Current Biology. 22 (2). January 2012: 142–146. Bibcode:2012CBio...22..142C. doi:10.1016/j.cub.2011.11.053. hdl:10023/4314. ISSN 0960-9822. PMID 22209531.
- ↑ Cobra Master. "Introduction". Cobras.org. 2003-12-12. İstifadə tarixi: 2013-05-19.
- ↑ Liao, Diana A.; Brecht, Katharina F.; Johnston, Melissa; Nieder, Andreas. "Recursive sequence generation in crows". Science Advances (ingilis). 8 (44). 2022-11-04: eabq3356. Bibcode:2022SciA....8.3356L. doi:10.1126/sciadv.abq3356. ISSN 2375-2548. PMC 9629703 (#bad_pmc). PMID 36322648 (#bad_pmid).
- ↑ Fitch, W. T.; de Boer, B.; Mathur, N.; Ghazanfar, A. A. "Monkey vocal tracts are speech-ready". Science Advances. 2 (12). December 2016: e1600723. Bibcode:2016SciA....2E0723F. doi:10.1126/sciadv.1600723. PMC 5148209. PMID 27957536.
- ↑ "Why can't monkeys talk? Their anatomy is 'speech-ready' but their brains aren't wired for it: neuroscientist". National Post. İstifadə tarixi: 10 December 2016.
- ↑ "Skunks, Skunk Pictures, Skunk Facts – National Geographic". Animals.nationalgeographic.com. 2013-05-15. January 14, 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-19.
- ↑ Almaas, Torj.; Christensen, Thomasa.; Mustaparta, Hanna. "Chemical communication in heliothine moths". Journal of Comparative Physiology A. 169 (3). 1991-09-01. doi:10.1007/BF00206989.
- ↑ Haghighat, Leila. "Baboons Can Learn to Recognize Words". Nature News. 2012. doi:10.1038/nature.2012.10432. İstifadə tarixi: 15 April 2013.