Ejeni Qoldstern (1 (13) mart 1884[1][2], Odessa, Xerson quberniyası[2] – güm. 17 iyun 1942[1], Sobibor həbs düşərgəsi, Lyublin voyevodluğu[d]) İsveçrədə Alp xalq mədəniyyəti üzərində tədqiqatlar aparmış Avstriyalı antropoloq, folklorşünas.
| Ejeni Qoldstern | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Odessa, Odessa qəzası, Xerson quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (58 yaşında) |
| Vəfat yeri | Sobibor həbs düşərgəsi, Lyublin voyevodluğu, Polşa |
| Vəfat səbəbi | qətl. |
| Fəaliyyəti | coğrafiyaşünas, antropoloq, folklorşünas. |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ejeni Qoldstern 1884-cü ildə Odessa şəhərində yəhudi ailəsində doğulub. O, 14 uşaqdan ən kiçiyi idi.[3] 1905-ci ildə Avstriyaya köçüb və beş il sonra Vyana Universitetində antropologiya üzrə təhsil almağa başlayıb. Burada o, o dövrün aparıcı xalq sənəti tədqiqatçılarından biri olan Maykl Haberlandtın tələbəsi olub. Lakin sonralar Haberlandt və onun oğlu Artur Haberlandt Üçüncü Reyxin tərəfdarları olmuş və yəhudi həmkarları ilə əlaqələrini kəsmişdilər.[4]
Qoldsternin tədqiqat maraqları Qərbi Alp dağları mədəniyyətinə yönəlmişdi. O, Bessans icmasını araşdıraraq ilk etnoqrafik monoqrafiyalardan birini yaratmış və Avropa dağ kəndində həyat və iqtisadiyyat barədə yazmışdı.[5] Onun tədqiqatları 1912-ci ildə başlamış və o, 1913–1914-cü ilin qışını Bessansda yaşayaraq keçirmişdi.[6] O, İsveçrədə olarkən etnoqraf Arnold van Gennep tərəfindən dəstəklənmişdi. Qoldsternin araşdırmaları o dövrdə Alp mədəniyyətini dəyişməz və idealizə olunmuş hesab edən akademik yanaşmalardan fərqlənirdi.[7][8] Xüsusilə əllə hazırlanmış kiçik oyuncaqlar onun araşdırmalarının mərkəzi olmuşdu. Vyana Folklor jurnalında dərc olunan ilk və son məqalələri də məhz oyuncaqlara həsr olunmuşdu.[9] O, tədqiqatları zamanı topladığı bir çox əşyanı Vyana Etnoqrafiya Muzeyinə bağışlamışdı.[6]
Birinci Dünya müharibəsinin başlaması Qoldsternin tədqiqatlarını yarımçıq qoymuşdu.[3] O, Nevşatel Universitetində təhsilini davam etdirmiş və 1920-ci ildə Friburq Universitetində professor Pol Jirardinin rəhbərliyi altında doktorluq dissertasiyasını tamamlamışdı.
Qadın olduğu üçün və Avstriyada artan antisemitizm şəraitində akademik sahədə daimi vəzifə tapmaqda çətinlik çəkmişdi.[3] 1920-ci illərin sonunda Qoldstern nəşr fəaliyyətini dayandırmış və sahə araşdırmalarından geri çəkilmişdi. 1937-ci ildə onun və Van Gennepin işləri Parisdə keçirilən beynəlxalq sərgidə Savoyya bölgəsinə həsr olunmuş nümayişdə yer almışdı.[10] Lakin 1938-ci ildə Avstriyanın Almaniya tərəfindən işğalından sonra yəhudilər rəsmi olaraq ictimai həyatdan kənarlaşdırılmış və antisemit qanunlara tabe tutulmuşdular. Qoldsternin ailəsinin çoxu Vyanadan qaçmışdı, lakin o, şəhərdə qalmışdı. 14 iyun 1942-ci ildə Qoldstern Polşadakı Sobibor ölüm düşərgəsinə deportasiya olunmuş və orada qətlə yetirilmişdi.[5]
2004–2005-ci illərdə Vyana Etnoqrafiya Muzeyi Qoldsternin İsveçrə xalq sənəti kolleksiyasını "Ur-Ethnographie" adlı sərgidə nümayiş etdirmişdir.[11] 2007-ci ildə Musée dauphinois və Musée savoisien onun və işləri haqqında sərgi təşkil etmişdir.[12]
- Alpine Spielzeugtiere. Ein Beitrag zur Erforschung des primitiven Spielzeuges, in: Wiener Zeitschrift für Volkskunde, 29. Jg., Heft 3–4, Wien 1924
- Beiträge zur Volkskunde des Lammertales mit besonderer Berücksichtigung von Abtenau (Tännengau), in: Zeitschrift für österreichische Volkskunde, Wien 1918
- Bessans, Vie d'un village de haute Maurienne, Traduction Francis Tracq et Melle Schaeffer, Challes-les-Eaux 1987
- Eine volkskundliche Erkundungsreise im Aostatale (Piemont). (Vorläufige Mitteilung), in: Wiener Zeitschrift für Volkskunde, 28. Jg., Heft 1, Wien 1923
- Hochgebirgsvolk in Savoyen und Graubünden. Ein Beitrag zur romanischen Volkskunde. I. Bessans, Volkskundliche monographische Studie über eine savoyische Hochgebirgsgemeinde (Frankreich). II. Beiträge zur Volkskunde des bündnerischen Münstertales (Schweiz), Wien 1922
- 'Eugénie Goldstern (1884–1942), Ethnologue de l'arc alpin: Oeuvres complètes', (Trans: Gansel, Mireille) 2008 (ISBN 9782355670053)
- Albert Ottenbacher, Eugenie Qoldstern. Eine Biographie, Wien 1999 (in German)
- Eugénie Qoldstern (1884–1942): être ethnologue et juive dans l'Europe alpine des deux guerres : [exposition, Musée savoisien, 31 mai-5 novembre 2007, Musée dauphinois, Grenoble, 23 novembre 2007–30 juin 2008] (in French)
- Isac Chiva, Laboratoire d'anthropologie sociale, L'affaire Eugénie Qoldstern, L'histoire d'une non-histoire, École des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris, Décembre 2002 (in French)
- ↑ 1 2 Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950 (alm.). ÖAW.
- ↑ 1 2 /w/index.php?title=File%3A%D0%94%D0%90%D0%9E%D0%9E_39-5-3._1884._%D0%9C%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0_%D0%9E%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%83._%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F.pdf&page=117. 1884. C. 3.
- ↑ 1 2 3 Nöbauer, Herta. Racialised Gender, Gendered Race and Gendered-Racialised Academia: Female-Jewish Anthropologists in Vienna // Hertzog, Esther (redaktor). Life, Death and Sacrifice. Women and Family in the Holocaust. Gefen Publishing House. 2008. 129–159. İstifadə tarixi: 17 March 2019.
- ↑ Dow, James R. The Study of European Ethnology in Austria. Taylor and Francis. 2017. ISBN 978-1351881456.
- ↑ 1 2 Ottenbacher, Albert. "Biographien - Eugenie Goldstern (1884 - 1942)". Documentation Center of Austrian Resistance (DÖW). İstifadə tarixi: 18 March 2019.
- ↑ 1 2 Hochadel, Oliver. "The Elementary in Culture". Jewish News From Austria. Die Presse. 2004. 27 March 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 March 2019.
- ↑ Engel, Karen. "Should a Jewish Girl Wear a Dirndl? (And Other Questions About Jews And Tracht)". Lilith Magazine. Winter 2013–2014. İstifadə tarixi: 18 March 2019.
- ↑ Paver, Chloe. Exhibiting the Nazi past: museum objects between the material and the immaterial. Springer. 2018. ISBN 978-3319770840.
- ↑ Le Bouar, Françoise. "Collecter ou collectionner des jouets par de sombres temps : Eugénie Goldstern et Walter Benjamin". Strenæ. 8. 2015. İstifadə tarixi: 20 March 2019.
- ↑ Luquet, Jean. "L'action culturelle est-elle l'avenir des archives ?". La Gazette des Archives. 226 (2). 2012: 278. doi:10.3406/gazar.2012.4921. İstifadə tarixi: 25 March 2019.
- ↑ "UR-ETHNOGRAPHIE Auf der Suche nach dem Elementaren in der Kultur". Volkskundemuseum Wien. İstifadə tarixi: 20 March 2019.