Zülfüqar bəy Əbdülhüseyn bəy oğlu Hacıbəyov (17 aprel 1884, Şuşa – 30 sentyabr 1950, Bakı) — Azərbaycan-sovet bəstəkarı, Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının banilərindən biri, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1943). O, Üzeyir Hacıbəyovun qardaşı və Niyazi Tağızadənin atasıdır.
| Zülfüqar Hacıbəyov | |
|---|---|
| Zülfüqar bəy Əbdülhüseyn bəy oğlu Hacıbəyov | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Zülfüqar Hacıbəyli |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Şuşa, Şuşa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Qafqaz canişinliyi, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (66 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ
|
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Uşaqları | |
| Atası | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | bəstəkar |
| Fəaliyyət illəri | 1910–1950 |
| Janr | opera |
| Mükafatları |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Zülfüqar Hacıbəyov 17 aprel 1884-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olub. Zülfüqar kiçik qardaşları Üzeyir Hacıbəyov və Ceyhun Hacıbəylinin incəsənətdə formalaşmasında çox böyük rolu olmuşdur. Zülfüqar Hacıbəyovun təsir göstərdiyi digər sənətkarlar arasında Müslüm Maqomayev, Hüseynqulu Sarabski, Hüseyn Ərəblinski var. O, 30 sentyabr 1950-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
Zülfüqar Hacıbəyov ilk Azərbaycan operettası – "50 yaşında cavan" (1910) əsərinin müəllifidir. Operetta Azərbaycan səhnəsində komediya janrının ilk nümunəsi sayılır. Həm mətni, həm də musiqisi Zülfüqar Hacıbəyov tərəfindən yazılan əsər sadə və əyləncəli məzmuna malik üçpərdəli və dördşəkillidir. Əsərin ilk tamaşası 1911-ci ilin aprel ayında Tiflis şəhərinə Gürcü Zadəganları Teatrında olmuşdur. Sonralar operetta Bakıda, Naxçıvanda, İrəvanda və Şuşada göstərilmişdir. Zülfüqar Hacıbəyovun əsərləri Azərbaycanın musiqi sənətində mühüm rol oynamışdır. Azərbaycan bəstəkarlarının yaradıcılığına yeni bir cərəyan gətirən "Aşıq Qərib" operasında xalq rəvayətindən istifadə olunmuşdur. O, 1917-ci ildə "" adlı fantastik süjetə malik bir operanın səhnəyə qoyulması üçün xüsusi geyimlər də hazırlatmışdır. Buna baxmayaraq, sovet hökumətinin təzyiqi nəticəsində əsər tamaşaya qoyulmamışdır.
XX əsrin birinci rübündə məşhurlaşan "Kənd qızı", "Çoban qız" və "Əsgər nəğməsi" bəstəkarın ilk mahnıları sayılır.Azərbaycan klassik musiqisinin formalaşmasında da Zülfüqar Hacıbəyovun rolu böyükdür.
Zülfüqar Hacıbəyov 1932-ci ildə "Kölə qadınların rəqsi" adlı simfonik pyes bəstələmişdir. Bundan başqa, Zülfüqar Hacıbəyov bir sıra kantatalar da yaratmışdır. 1935-ci ildə oğlu – Niyazi ilə birlikdə Cəfər Cabbarlının əsasında çəkilən ilk səsli Azərbaycan filminə – "Almaz"a musiqi yazmışdır. Zülfüqar Hacıbəyovun son əsəri 1950-ci ildə Zakir Bağırovla birlikdə yazdığı kantata olub.
Əsərləri
Musiqili komediyalar
- "Əlli yaşında cavan" (1909)
- "On bir yaşlı arvad" (1911)
- "Evliykən subay" (1911)
Operalar
- "Aşıq Qərib" (1915) – eyniadlı dastan əsasında. Librettosu Üzeyir Hacıbəyovundur.
- "" – Nizaminin "İskəndərnamə" poeması və Abdulla Şaiqin librettosu əsasında. Yarımçıq qalıb.
- "" – yarımçıq qalıb.
Vokal əsərlər
- "Kəndçi qızı"
- "Çoban qızı"
- "Əsgər nəğməsi"
- "Azərbaycan" kantatası
Digər əsərlər
- "Kölə qadınların rəqsi" (1932) – simfonik əsər
- "Cəngi" – Xalq Çalğı Alətləri Orkestri üçün. Fikrət Əmirovla birgə hazırlanıb.
Filmoqrafiya
- Almaz (1936) – tammetrajlı bədii film. Niyazi ilə birgə film bəstəkarı.
- Üzeyir ömrü (1981) – bioqrafik sənədli film. Zülfüqar Hacıbəyov rolunu Yaşar Nuri canlandırmışdır.
- (2007)
Genealogiya
| Hacıbəy Hacıbəyov |
Əbdülhüseyn bəy Hacıbəyov (1842–1901) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İsmayıl bəy Hacıbəyov (1879–1921) |
Sayad Hacıbəyova (1872–1954) |
Abuhəyat Hacıbəyova (1880–1951) |
(1884–1950) |
Üzeyir Hacıbəyov (1885–1948) |
Ceyhun Hacıbəyov (1891–1962) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Soltan Hacıbəyov (1919–1974) |
Osman Hacıbəyov (1924–1979) |
Camal Paşayev (1895–1953) |
Niyazi Tağızadə- Hacıbəyov (1912–1984) |
Çingiz Hacıbəyov (1913–1971) |
Ceyhun Hacıbəyov (1919–1941) |
Timuçin Hacıbəyov (1921–1993) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
İsmayıl Hacıbəyov (1949–2006) |
Cəmil Paşayev (1926–1978) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İstinadlar
- . azertag.az. 17 sentyabr 2009. 20 iyun 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 20 iyun 2018.
- . anl.az. 1 avqust 2012. 20 iyun 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 20 iyun 2018.
- Real TV. (az.). . 17.04.2024. 2024-04-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-17.
- Bayramov, Rza. . musigi-dunya.az. 20 yanvar 2013. 20 yanvar 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 20 iyun 2018.
- . . 30 sentyabr 2015. 2018-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 iyun 2018.