Yuval Noy Harari - Haqqinda Melumat

Yuval Noy Harari
Yuval Noy Harari
	ivr. ‏יובל נח הררי‏‎
Doğum adı	יובל נח הררי
Doğum tarixi	24 fevral 1976[…](48 yaş)
Elm sahəsi	tarix
Elmi dərəcəsi	doktorluq dərəcəsi[d];
İş yeri	Yerusəlim Yəhudi Universiteti;
Təhsili	Yerusəlim Yəhudi Universiteti;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yuval Noah Harari (ivr. ‏יובל נח הררי‏‎; 24 fevral 1976^[…]) – İsrail tarixçisi. Yerusəlim Yəhudi Universitetində tarix professoru kimi fəaliyyət göstərir. "Sapiens: Bəşəriyyətin qısa tarixi" (2014) və "" (2015) əsərlərinə görə tanınır. Onun əsərləri iradə azadlığı, şüurlanma və intellekt kimi mövzulara toxunur.

Yuvalın ilkin nəşrlərində adını qeyd etdiyi məqamlardan biri 70.000 il əvvəl baş vermiş "təfəkkür inqilabı"dır. Belə ki, bu inqilab sayəsində Homo sapiens rəqibləri neandertalları üstələmiş, idrak edilən dil formalaşdırmış, mürəkkəb cəmiyyətlər yaratmış, digər yırtıcı heyvanları keçmişdirlər.

Alimin son kitabları daha çox öyrədici xarakter daşıyır. Harariyə görə Homo sapiens növü yaxın gələcəkdə yox olacaq və yerini daha inkişaf etmiş insan irqi alacaq.

Arxaplan

Yuval Noah Harari 26 fevral 1976-cı ildə İsrailin şəhərində anadan olub. Hayfa şəhərində Şərqi Avropa yəhudisi mənşəli sekulyar ailədə böyüyüb.

Karyerası

Hararri 2013-cü ildə.

Yuval Harari əvvəlcə 1993–1998-ci illərdə oxuduğu Yerusəlim Yəhudi Universitetində orta əsrlər tarixi və hərb tarixi ixtisaları üzrə ixtisaslaşmışdır. O, fəlsəfə üzrə doktorantura dərəcəsini 2002-ci ildə Oksford İsa Kollecində tamamlamışdır. Daha sonra 2003–2005-ci illərdə Yad Hanadiv-in başçılığı ilə tarix təhsilini davam etdirmişdir.

Harari bir çox kitab və məqalə nəşr etdirmişdir: "Cəngavərlik dövründə xüsusi əməliyyatlar, 1100–1550"; "Ən yüksək təcrübə: Döyüş meydanı kəşfləri və müasir müharibə mədəniyyətini formalaşdırmaq, 1450–2000"; "Dünya tarixində həlledici döyüşlər konsepsiyası" və "Kreslolar, qəhvə və hakimiyyət: Göz şahidləri və ətdən şahidlər müharibə haqqında danışır, 1100–2000". O, hazırda dünya tarixi və makrotarix proseslər sahələrində ixtisaslaşır.

Ən məşhur əsəri "Sapiens: Bəşəriyyətin qısa tarixi" kitabı 2011-ci ildə ivrit dilində, 2014-cü ildə ingilis dilində nəşr olunmuşdur. Hazırda isə Azərbaycan dili də daxil olmaqla, 30-dan çox dilə tərcümə olunub. Kitab bəşəriyyətin çox geniş inkişaf tarixindən (Homo sapiensin Daş dövründəki təkamülündən XXI əsrdəki siyasi və texnoloji inqilablara qədər) bəhs edir. İvrit versiyası İsraildə bestseller olmuş, akademik cəmiyyətdə və ümumi ictimaiyyətdə böyük marağa səbəb olmuşdur. Hararinin ivrit dilindəki dünya tarixindən bəhs edən mühazirələrinin YouTube videoları on minlərlə israilli tərəfindən izlənib.

Harari həmçinin ingilis dilində "Bəşəriyyətin qısa tarixi" adlı onlayn kurslar verir. Dünyada 100 mindən çox şəxs bu kursa yazılıb.

Harari "Yaradıcılığına və orijinallığına" görə iki dəfə (2009 və 2012) qazanmışdır. 2011-ci ildə hərb tarixi sahəsindəki görkəmli məqalələrinə görə Hərb Tarixi Cəmiyyətinin Monkado mükafatına layiq görülmüşdür. 2012-ci ildə Gənc İsrail Elmlər Akademiyasına seçilmişdir.

Hararinin növbəti kitabı "XXI əsr üçün 21 dərs" adlanacaq və müasir dünyadakı problemlərdən bəhs edəcək. 2018-ci ilin avqustunda nəşr olunması gözlənilir.

Homo sapiens marağı

Yuval Hararinin əsas maraq dairəsi Homo sapiens indiki vəziyyətinə necə çatmışdır və gələcəyi necə olacaq suallarına cavab tapmaqdır. Əsas diqqət mərkəzində saxladığı suallar makrotarixi suallardır: Tarixlə biologiya arasında nə əlaqə var? Homo sapiens ilə digər heyvanlar arasındakı əsas fərq nədir? Tarixdə ədalət var? Tarixin bir istiqaməti var? Tarix irəlilədikcə insanlar daha xoşbəxt oldular?

2017-ci ildə yazdığı məqalədə Harari qeyd edir ki, texnoloji prosesin inkişafı və süni intellekt sahəsindəki irəliləyişlərə görə 2050-ci ilə qədər yeni insan sinfi – istifadəsiz insan sinfi ortaya çıxa bilər. Sadəcə işsiz olan deyil, işləməyi bacarmayan insan. O bildirir ki, bu məsələ gələcək illərlərdə bəşəriyyətin əsas məsələlərindən biri olacaq.

Heyvanların qorunması

Harari həmçinin kənd təsərrüfatı inqilabından bəri heyvanların əhliləşdirilməsi məsələsi barədə də fikir bildirmişdir. Harari veqandır. 2015-ci ildə "Guardian" jurnalında nəşr olunmuş "Sənayeləşdirilmiş fermalar tarixin ən pis cinayətlərindən biridir" adlı məqaləsində yazır: "Sənayeləşdirilmiş ferma heyvanlarının taleyi (…) dövrümüzün ən aktual etik suallarından biridir".

Şəxsi həyatı

Harari homoseksual olduğunu açıqlamışdır. 2002-ci ildə əri İtzik Yahav ilə tanış olmuşdur. Yahav həmçinin Hararinin şəxsi meneceridir. Onlar Kanadanın Toronto şəhərində evləniblər. Cütlük hazırda Yerusəlim yaxınlığındakı yaşayır.

Harari qeyd edir ki, 2000-ci ildə Oksfordda ikən başladığı Vipassana meditasiyası onun həyatını dəyişib. O, gündə iki saat bunla məşğul olur, bu isə ildə 30 gün deməkdir. Meditasiya zamanı səssizliyə qapılır, kitablar və sosial şəbəkələrdən uzaq durur və köməkçi meditasiya müəllimidir. O, "Homo Deus" əsərini "vacib şeyləri ona öyrədən müəllimi" həsr etmişdir.

Harari veqandır. 2017-ci ilin sentyabrından bəri smartfondan istifadə etməkdən imtina edib.

Kitabları

(2016), ISBN 978-1910701881
Sapiens: Bəşəriyyətin qısa tarixi (Azərbaycan: Samir Bulut, 2011) ISBN 978-006-231-609-7
Ən yüksək təcrübə: Döyüş meydanı kəşfləri və müasir müharibə mədəniyyətini formalaşdırmaq, 1450–2000ISBN 978-023-058-388-7
Cəngavərlik dövründə xüsusi əməliyyatlar, 1100–1550 ISBN 978-184-383-292-8
İntibah hərb memuarları: Müharibə, tarix və bənzərlik, 1450–1600 ISBN 978-184-383-064-1

İstinadlar

↑ . 2005.
↑ Yuval Noah Harari // (alm.).
2018-11-03 at the Wayback Machine, Yerusəlim Yəhudi Universiteti saytında
Prebble, Lucy. " 2019-04-01 at the Wayback Machine". The Guardian, 19 March 2017. Retrieved 23 September 2017.
Anthony, Andrew. . The Observer (ingilis). 2017-03-19. ISSN . 2019-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-20.
↑ Cadwalladr, Carole. . The Guardian. 5 July 2015. 3 September 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 2 November 2016.
. 2008. 2017-03-23 tarixində .
Yuval Noah Harari, Special Operations in the Age of Chivalry, 1100–1550 (Woodbridge: , 2007)
Yuval Noah Harari, The Ultimate Experience: Battlefield Revelations and the Making of Modern War Culture, 1450–2000 (Houndmills: , 2008)
Yuval Noah Harari, The Concept of 'Decisive Battles' in World History, in 18:3 (2007), 251–266.
Yuval Noah Harari, Armchairs, Coffee and Authority: Eye-witnesses and Flesh-witnesses Speak about War, 1100–2000, 74:1 (January 2010), pp. 53–78.
Payne, Tom. . The Telegraph. 26 September 2014. 2 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 29 October 2014.
2015-09-24 at the Wayback Machine, in Haaretz, 25 April 2012
2022-10-17 at the Wayback Machine, in the Hebrew University of Jerusalem channel in YouTube (in )
↑ Flood, Alison. . The Guardian (ingilis). 2017-10-06. ISSN . 2022-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-20.
↑ . 25 April 2017. 16 September 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 18 November 2017 – Haaretz vasitəsilə.
Harari, Yuval Noah. . The Guardian (ingilis). 2017-05-08. ISSN . 2020-04-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-10.
iqsquared, , 2016-09-15, 2017-04-16 tarixində , İstifadə tarixi: 2017-06-01
Harari, Yuval Noah. . The Guardian (ingilis). 2015-09-25. ISSN . 2016-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-05.
. 2018-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.
. 2017-09-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.
. 2017-09-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.
. 2018-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-18.
. 25 April 2017. 24 September 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 18 November 2017 – Haaretz vasitəsilə.
. . . 31 August 2014. 6 August 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 July 2015.
Reed, John. . ft.com. 5 September 2014. 25 July 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 25 July 2015.
. 2017-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-18.
Adams, Tim. . 27 August 2016. 22 May 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 18 November 2017 – The Guardian vasitəsilə.
. 2018-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.
(PDF). 2017-12-12 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-18.
. 2016-11-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.
. 2018-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.
. 2017-03-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-18.
3/17 2017-05-14 at the Wayback Machine
. 2018-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.

Xarici keçidlər

— Rəsmi saytı

[_6a75183da97604a1-1] . 2005.

[_6cf1b6930c13986e-2] Yuval Noah Harari // (alm.).

[3] 2018-11-03 at the Wayback Machine, Yerusəlim Yəhudi Universiteti saytında

[4] Prebble, Lucy. " 2019-04-01 at the Wayback Machine". The Guardian, 19 March 2017. Retrieved 23 September 2017.

[5] Anthony, Andrew. . The Observer (ingilis). 2017-03-19. ISSN . 2019-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-20.

[guardian0705-6] Cadwalladr, Carole. . The Guardian. 5 July 2015. 3 September 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 2 November 2016.

[7] . 2008. 2017-03-23 tarixində .

[8] Yuval Noah Harari, Special Operations in the Age of Chivalry, 1100–1550 (Woodbridge: , 2007)

[9] Yuval Noah Harari, The Ultimate Experience: Battlefield Revelations and the Making of Modern War Culture, 1450–2000 (Houndmills: , 2008)

[10] Yuval Noah Harari, The Concept of 'Decisive Battles' in World History, in 18:3 (2007), 251–266.

[11] Yuval Noah Harari, Armchairs, Coffee and Authority: Eye-witnesses and Flesh-witnesses Speak about War, 1100–2000, 74:1 (January 2010), pp. 53–78.

[Telegraph_Payne-12] Payne, Tom. . The Telegraph. 26 September 2014. 2 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 29 October 2014.

[13] 2015-09-24 at the Wayback Machine, in Haaretz, 25 April 2012

[14] 2022-10-17 at the Wayback Machine, in the Hebrew University of Jerusalem channel in YouTube (in )

[:0-15] Flood, Alison. . The Guardian (ingilis). 2017-10-06. ISSN . 2022-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-20.

[haaretz.com-16] . 25 April 2017. 16 September 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 18 November 2017 – Haaretz vasitəsilə.

[17] Harari, Yuval Noah. . The Guardian (ingilis). 2017-05-08. ISSN . 2020-04-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-10.

[18] iqsquared, , 2016-09-15, 2017-04-16 tarixində , İstifadə tarixi: 2017-06-01

[19] Harari, Yuval Noah. . The Guardian (ingilis). 2015-09-25. ISSN . 2016-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-05.

[20] . 2018-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[21] . 2017-09-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[22] . 2017-09-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[23] . 2018-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[24] . 25 April 2017. 24 September 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 18 November 2017 – Haaretz vasitəsilə.

[25] . . . 31 August 2014. 6 August 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 July 2015.

[FT_2014_interview-26] Reed, John. . ft.com. 5 September 2014. 25 July 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 25 July 2015.

[27] . 2017-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[28] Adams, Tim. . 27 August 2016. 22 May 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 18 November 2017 – The Guardian vasitəsilə.

[29] . 2018-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[30] (PDF). 2017-12-12 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[31] . 2016-11-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[32] . 2018-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[33] . 2017-03-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-18.

[34] 3/17 2017-05-14 at the Wayback Machine

[ynharari.com-35] . 2018-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-18.