Kimiqayo (yap. 君が代, adətən "İmperatorun hakimiyyəti" kimi tərcümə edilir) — Yaponiya dövlət himni. Himnin sözləri dünyanın ən qədim himnlərindən sayılır. 11 sıra və 32 xarakterdən ibarət olunan "Kimi qa yo" həm də dünyada ən qısa himnlərdən biridir. Himnin sözləri Heyan dövründə (794–1185) yazılan vaka şeiridir, və cari melodiyası 1880-ci ildə seçilmişdir, 11 il əvvəl ibarət qeyri-populyar melodiyanı əvəz edir. "Kimi qa yo" adətən "İmperatoru Əlahəzrət hakimiyyəti" kimi tərcüməsinə baxmayaraq, himnin adı və ya sözlərinin rəsmi tərcüməsi qanunla müəyyən edilməmişdir.
| yap. 君が代 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Kimiqayo | ||||
| İmperatorun hakimiyyəti | ||||
 Himnin notları | ||||
|
Yaponiya rəsmi himni |
||||
| Bəstəkar | , və , 1880 | |||
| Sözlərin müəllifi | şeiri, Heyan dövrü (794–1185) | |||
| Təsdiqi |
1888 (de fakto) 13 avqust 1999 (de yure) |
|||
| Audio nümunəsi | ||||
|
||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||||
1888-ci ildən 1945-ci ilə kimi, "Kimi qa yo" Yaponiya imperiyasının milli himni kimi xidmət etmişdir. İmperatorluq İkinci dünya müharibəsinin sonunda təslim olub və ləğv onduğu zaman, Yaponiya Dövləti 1945-ci ildə onu əvəz etmişdir. Bu varis dövlət idi və hökumət buna görə də imperiya suverenliyi əsasından məşhur suverenlik sisteminə dəyişdi. İmperator Hirohito hakimiyyətdən qovulmadı, və "Kimi qa yo" de-fakto milli himn kimi qaldı. 1999-cu ildə "Milli bayraq və himn haqqında akt" qanunu himni rəsmi etdi.
Tarixi
1945-dən 1999-cu ilə kimi
Yaponiyanın Amerika tərəfindən işğalı zamanı, Müttəfiq Dövlətlərin Ali Baş Komandandanından Yaponiya hökumətinin "Kimi qa yo"-nun istifadəsinin məhdudlaşdırması üçün heç bir direktivləri yox idi. Bu Hinomaru bayrağının istifadə məhdudlaşdırılmasına verilən qaydalardan fərqli idi. Məktəblərdə "Kimi qa yo"-nu müdafiə təhsili və vətənpərvərliyi təbliğini istifadə etmək təşviqi ilə yanaşı, milli yayım şirkəti olan NHK, öz verilişlərinin əvvəlində və sonunda himni istifadə edirdi.
1999-cu ildən sonra
1999-cu ildə Yaponiyanın milli simvol Hinomaru və "Kimi qa yo"-nu seçildi və qəbul edildi. Qanunun keçidi Hiroşimada məktəb direktorunun intiharından qaynaqlanmışdır. Direktor onun məktəb idarə heyəti və müəllimləri arasında Hinomaru və "Kimi qa yo"-nun istifadə mübahisəni həll edə bilmədiyi üçün intihar etmişdir.
2000-ci ildə Baş nazir Yaponiyanda Hinomaru və "Kimi qa yo" rəsmi simvolları etmək üçün, qanun layihəsinin hazırlanması haqqında qərar verdi. Onun Kabinetin Baş Katibi, , imperatoru Akihitonun tacqoyma mərasimin 10 illiyinə kimi qanunvericilik prosesinin başa çatmasını istəyirdi. Hər iki rəmzlərin rəsmi edilməsi üçün qanunvericiliyin qəbul olunması, ilk dəfə deyl idi. 1974-cü ildə, Yaponiyaya 1972-ci ildə Okinavanın qaytarılması və 1973-cü ildə neft böhranı fonunda, Baş nazir hər iki rəmzlərin rəsmiləşdirməsi üzrə qanun yaratmaq istəyirdi.
Protokol
Dövlət məktəblərində
İkinci dünya müharibəsinin sonundan sonra, Yaponiya Təhsil Nazirliyi məktəblərdə Hinomaru və "Kimi qa yo"-nu istifadəsini təşviq etmək üçün bəyanatlar və qaydalar yaratmışdır. İlk bəyanat 1950-ci ildə çıxmışdır; bəyənatda hər iki rəmzlərin istifadəsi arzuolunan olsa da, lakin məcburi deyl idi. Bu istək sonra rəmzlərin milli bayram və təntənəli tədbirlər zamanı, tələbələrə milli bayram və müdafiə təhsilini təşviq etmək üçün genişlənmişdir.
Müasir gündə qəbulu
1999-cu ildə TV Asahi tərəfindən aparılan sorğuya görə, yaponların əksəriyyəti Yaponiya himnini da mühüm qəbul edir. Lakin, eyni ildə Mayniçi Şimbun tərəfindən aparılan sorğuda, respondentlərin əksəriyyəti "Kimi qa yo"-nu himn edilmə qanunvericiliyinə qarşıdır və ya Parlamentin belə bir qanunun qəbul etməsinə daha çox vaxtı lazımdır. Giriş və məzuniyyət mərasimlərində himni oxuyan yapon tələbələrin əksəriyyətinə görə, onlar köhnə dildə lirikanı dərk edə bilmir və himnin tarixi istifadəsi üzrə təhsil almayıblar. Məktəb tədbirlərində himnin istifadə edilməsi mübahisələri hələ də mövcüddur.
Himnin sözləri
| Rəsmi | (Hiraqana) | Romaci | Azərbaycanca tərcüməsi |
|---|---|---|---|
|
君が代は |
きみがよは |
Kimiqayo va |
Hökmranlıq edə biləsən |
| İngilis professoru Basil Hol Çemberleynin ingiliscə poetik tərcüməsi |
|---|
|
Thousands of years of happy reign be thine; |
Mübahisələr
Məktəblər himni və milli bayraq üzrə mübahisə mərkəzi olmuşdur. Tokio Təhsil İdarə Heyəti onların yurisdiksiyası altında, tədbirlərdə himn və bayrağın istifadəsini tələb edir. Nizama əsasən məktəb müəllimləri hər iki simvola hörmətlə yanaşmalı yoxsa onlar işlərini itirmək riskini yaradır. 1999-cu ildə Hiroşimada Hiroşima Təhsil İdarə Heyətinin xəbərdarlığına baxmayaraq, bir neçə müəllim himni səsləndirməkdən imtina etmişdi. Onların arasında yaranmış gərginlik, məktəb direktorunun intiharına səbəb olmuşdu. 2010-cu ildə Osakada oxşar hadisə də, 32 müəllim himni səsləndirməkdən imtina etmişdi. 2011-ci ildə daha 9 müəllim, 2012-ci ildə isə 8 müəllim üsyana qoşulmuşdu. Osakanın meri müəllimləri hədəfləyib, onları "cinayətkar" adlandırmışdı. Bəziləri idarə həyətinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ümumdünya insan hüquqları bəyannaməsinin və pozulmasında ittiham edib, etiraz etmişdilər. Lakin, idarə həyəti məktəbin hökumət orqanları olduğundan, onların əməkdaşlarının tələbələrə yaxşı Yaponiya vətəndaşlıq öyrətmək öhdəliyini vurğulamışdı. Müəllimlər onlara Yaponiya himni və bayrağının təqdis etdirməyinə görə, Tokio qubernatoru və yüksək vəzifəli rəsmilərə qarşı uğursuz cinayət şikayəti etmişdir. Əvvəlki müxalifətdən sonra, bayraq və himninin istifadə qəbul etmişdir; kiçik olan Bütün Yaponiya Müəllim və Kollektivi Birliyi hələ də rəmzlərin məktəb sistemi daxilində istifadəsinə qarşıdır.
2006-cı ildə Tokioda təqaüdçü müəllim, Katsuhisa Fucita, İtabaşi Liseyində məzuniyyət mərasimi zamanı, iştirakçıları himn zamanı oturmağa səsləndirdiyindən, 200,000 yen məbləğində cəza almış və azadlıqdan məhrum etmə ilə hədələnmişdir. Fucitanın cəzasına qədər, 345 müəllim himnə aid tədbirdə iştirakı rədd etdiyi üçün cəzalandırılsa baxmayaraq, Fucita himnlə bağlı məhkum edilmiş yeganə insandır.
İstinadlar
- . NationalAnthems.me. 2011-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-11-28.
- . The Japan Times Online. Kyodo News. 2008-03-29. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-20.
- . səh. 81.
- . səh. 82.
- . səh. 126.
- . səh. 209–210
- . səh. 82–83.
- ( (yap.)). TV Asahi. 1999-07-18. 2008-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-03-11.
- ( (ing.)). Japan Times. 1999-07-09. 2022-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-21.
- [www.japantimes.co.jp/news/1999/07/22/national/kimigayo-controversy-leaves-students-indifferent-confused/ "'Kimigayo' controversy leaves students indifferent, confused"] () ( (ing.)). Japan Times. 1999-07-09. İstifadə tarixi: 2015-12-21.
- ↑
- Hood, Christopher. . Routledge. 2001. səh. 166. ISBN 978-0-415-23283-8. İstifadə tarixi: 2010-10-13.
- (Serbian). Japanska ambasada u Srbiji i Crnoj Gori. 2003. 2010-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-05-17.
- Weisman, Steven R. . The New York Times. 1990-04-29. 2019-06-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-01-02.
- McCurry, Justin. . Guardian Unlimited. The Guardian. 2006-06-05. 2012-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-01-14.
- . Japan Today. Japan Today. June 16, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: February 25, 2012.
- . japanCRUSH. Beth. April 21, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: March 6, 2013.
- Grossman; Lee, Wing On; Kennedy, Kerry. . Springer. 2008. səh. 85. ISBN 978-1-4020-8744-8. İstifadə tarixi: 2010-10-12.
- . The Japan Times Online. The Japan Times. 2006-01-05. 2011-06-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-12-04.
- . səh. 206.
- Kyodo News. . . Published by Kyodo News. 2006-05-24. 2006-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2006-07-29.
- . . AFP. 2006-05-31. 2022-08-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-10-14.