Vayominq (Wyoming)ABŞ-nin ştatlarından biridir. Paytaxtı (ing. Cheyenne) şəhəridir. Vayominq ştatının orta illik iqtisadi istehsalı 27.4 milyard dollardır. Bölgənin dağlıq olmasına baxmayaraq, kənd təsərrüfatı bugünədək davam etməkdədir. Kənd təsərrüfatı ilə yanaşı, təbii qaz, uran, kömür kimi təbii sərvətləri də yetəri qədərdir.

Vayominq
ing. Wyoming
Ştat
Vayominq bayrağı Vayominq gerbi
:
Bərabərlik ştatı
ABŞ xəritəsində Vayominq
ABŞ xəritəsində Vayominq
Paytaxtı Çeyen
Çeyen
Ərazisi 10-cu (ABŞ üzrə)
 • Ümumi  mil²
(253.348 km2)
 • Eni  mil ( km)
 • Uzunluğu  mil ( km)
 • % su 0,7
Əhalisi 50-ci (ABŞ üzrə)
 • Ümumi 563.626
 •  /mil²  (2 nəfər/km2)
 • Maksimal yüksəklik
 ft (4.210 m)
 • Orta yüksəklik  ft  (2.044 m)
 • Minimal yüksəklik {{{Minimal yüksəklikABŞ}}} ft (945 m)
İttifaqa qəbul 10 İyun 1890 (44)
Qanunverici hakimiyyət
ABŞ Palata nümayəndələri
UTC-7
Abbreviatura

Coğrafiyası

Məskunlaşma

Vayominq ştatı 41° Ş ve 45 °C meridianlarında, 104°3' Ş and 111°3' Q paralellərində yerləşir və kvadrat formasındadır. Vayominq ştatı Montananın cənubunda, Cənubi DakotaNebraska ştatlarının qərbində, Kolorado ştatının şimalında və ştatının qərbində yer alır. Vayominq ABŞ-nin ən böyük 10-cu ştatıdır. Ştatın ərazisi 253,340 km²dir (97,814 mil²) və 23 rayondan ibarətdir.

Adalar

Vayominq 32 adaya sahibdir. Bu adaların çoxu və Yellouston Gölündə yer alır.

İqlim

Vayominq ştatında əsasən yerləşir. Amerika Birləşmiş Ştatlarının iqlimi ilə müqayisə edildikdə, Vayominq daha quru və küləkli bir ştatdır. Yay aylarında Vayominq ştatı yüksək istiliklərə məruz qalır, hava isə adətən 85 °F(29 °C) və 95 °F (35 °C) arasında olur. Qış ayları isə soyuq keçir, amma bəzi bölgələrində Chinook Küləkləri nəticəsində hava digər rayonlara nisbətən daha isti olur. Bəzən isə, havanın dərəcəsi çox-çox aşağı düşür. Vayominq quru ştatdır və ortalama yağıntı miqdarı 250 mm-dir. (10 inç-dir)

Casper Şəhərinin İqlimi:
Aylar Yanvar Fevral Mart Aprel May İyun İyul Avqust Sentyabr Oktyabr Noyabr Dekabr İllik
Ort. En Yüksək ° () 32
(0)
37
(3)
45
(7)
56
(13)
66
(19)
78
(26)
87
(31)
85
(29)
74
(23)
60
(16)
44
(7)
34
(1)
58
(14)
Ort. En Aşağı
°F (°C)
12
(−11)
16
(−9)
21
(−6)
28
(−2)
37
(3)
46
(8)
54
(12)
51
(11)
41
(5)
32
(0)
21
(−6)
14
(−10)
31
(-1)
Ortalama Yağış
İnç (mm)
0.6
(15.2)
0.6
(15.2)
1.0
(25.4)
1.6
(40.6)
2.1
(53.3)
1.5
(38.1)
1.3
(33.0)
0.7
(17.8)
0.9
(22.9)
1.0
(25.4)
0.8
(20.3)
0.7
(17.8)
12.8
(325.1)
Mənbə:

Tarixi

 
18-ci əsrin sonlarında Vayominq

Arxeoloqlar bu ştatda, e.ə 7-ci minilliyə xas olan insanların yaşayış izlərinə rastlamışlar. Bu ştatın adı Hindistanda "dəyişkən dağ və vadilər" mənasına gəlir.

Hal-hazırda Vayominq olaraq bilinən bu ştatda, keçmişdə yaşamışlar. Arapaholar, Apsalokeler, Lakotalar və Şoşonilər bu ştatın xalqlarından olmuşdur. Ancaq Avropalıların bu ştata ilk səyahətləri zamanı, Vayominqdə sadəcə 4–5 qəbiləyə rast gəlmək olardı. Bu ərazi 1848-ci ilədək İspaniya İmperiyasına məxsus idi. Ancaq Meksika-Amerika müharibəsi bitdikdən sonra, bu ştat ABŞ-yə üz dönmüşdür. 18-ci əsrlərin sonlarında isə QuébecMontréal-dan gələn Fransız-Kanada mənşəli ovçular Vayominqə üz tutumuşdur. Bu ovçular arasında Téton, , kimi əfsanəvi adlara da rastlamaq mümkündür.

Vayominq konstitusiyasında qadın hüquqları və su hüquqlarına dair qabaqcıl məqalələr yer alır. Konstitutsiya qəbul edildikdən sonra, İyul ayının 10-da 1890-cı ildə ABŞ, Vayominqi 44-cü ştat olaraq qəbul etdi.

Demoqrafiya

İllərə görə əhali
İl Əhl.
9.118
20.789 0%
62.555 0%
92.531 0%
145.965 0%
194.402 0%
225.565 0%
250.742 0%
290.529 0%
330.066 0%
332.416 0%
469.557 0%
453.588 0%
493.782 0%
2010 563.626 0%
Təxm. 2018 577.737 0%
Sources: 1910–2010
2018 estimate

Əhali

Amerika Birləşmiş Ştatlarının Siyahıyaalma Bürosunun verdiyi məlumatlara görə Vayominq ştatının 2012-ci ildə təxmini əhalisi 576,412 olmuşdur. 2010-cu ildə isə əhali sayında 10% artım nəzərə çarpmışdır. 2010-cu ilə görə əhalinin irqinə görə bölünməsi bu şəkildədir:

İnanclar

Əhalinin çoxunun dini inancı protestantlıqdır. Dinsizlərkatoliklərdə əhalinin sayında xüsusi yer tuturlar.

İqtisadiyyat

 
Külək Enerji Stansiyası

Birləşmiş Ştatlar İqtisadi Analiz Bürosunun verdiyi məlumatlara görə Vayominq ştatının GSP dəyəri 38,4 milyard dollar olmuşdur.

Ştatın 2015-ci ildə işsizlik dərəcəsi isə 4,0% olmuşdur. Vayominq ştatının iqtisadiyyatı — turizm, kənd təsərrüfatı, enerji hasilatı digər ştatlara nisbətən fərqlənir.

2002-ci ildə 6 milyondan çox insan Vayominq ştatındakı milli park və abidələri ziyarət etmişdir. Ştatın öndə gələn turistik məkanları , , , Fossil Butte Milli Abidəsidir. Həmçinin yeganə parkdır ki, il boyu ortalama 3 milyondan çox insan qəbul edir.

 
Vayominqdə bir kömür mədəni

Mədən sənayesi

Vayominq ştatında yüksək ölçüdə çıxarılan maddələr: kömür, təbii qaz, daş kömür, benzin və .

  • Kömür — 2004-cü ildə Vayominqdə rekord nəticə olan 358,8 milyon ton kömür çıxarılmışdır. Həmçinin Vayominq ABŞ-nin ən çox kömür mədəni olan və kömür çıxarılan ştatıdır.
  • Təbii qaz — 2007-ci ildə 2,254 trilyon kub metr təbii qaz çıxarılmışdır. Həmçinin Vayominq ölkə daxilində ən çox təbii qaz çıxarılan 2-ci ştatdır.
  • Daş kömür — 2002 ilində 9.3 km³ daş kömür çıxarılmışdır.
  • Benzin — 2007-ci ildə Vayominqdə 8,490,000 m³ neft çıxarılmışdır. Həmçinin 2007-ci ildə ABŞ-nin ən çox neft çıxarılan ştatı Vayominq olmuşdur.
  • Trona — Vayominq Dünyanın ən böyük trona ehtiyatlarına malik yeridir. Tronadan güzgü, sabun, qabartma tozu, yumuşaldıcı və dərman istehsalında geniş istifadə olunur. Sadəcə Vayominq bütün Dünyanın Trona ehtiyatlarının 25%-i qarşılayır.
 
Vayominqdə külək enerjisi qurğuları

Vergilər

Vayominq ştatı, Alyaskadan sonra hər bir insana görə ən çox inkişaf vergisi alan ştatdır.

Həmçinin bu ştatda, satışdan 4% vergi almaqdadırlar. Rayonların isə sadəcə 1% çox vergi tutmaq haqqları var və mühüm səbəblər gətirməklə icazə vasitəsilə 1% əlavə də (ümumilikdə əlavə 2%) vergi tutmaq haqqları var. Qida məhsullarının satışından isə vergi tutulmur. Vayominq ştat daxilinə idxal olunan bütün məhsullardan 5% vergi tutur.

Ölkədə miraslardan vergi tutulmur. Federal vergi ilə əlaqədar əmlak vergisi də məhduddur.

Nəqliyyat və daşımacılıq

Vayominq ştatının ən böyük hava limanı 500-dən çox işçisi olan . Ştatlararası 3 şose və 13 Birləşmiş Ştatlar şosesi də həmçinin Vayominq ştatından keçir. Əlavə olaraq Vayominq ştatının özünə xas şose yolları da vardır.

Həmçinin Vayominq Şimali Amerikada yer alıb, tərəfindən xidmət verilməyən 2-ci ştatdır. (Digər ştat Cənubi Dakota)

Qraflıqlar

 
Vayominq ştatının qraflıqlarının Azərbaycanca xəritəsi

Vayominq ştatında 23 qraflıq yer almaqdadır. Ən böyüyü Laramidir.

VAYOMİNQ ŞTATININ QRAFLIQLARI
Sırlama Rayon Əhali Sırlama Rayon Əhali
1 Larami 94,483 13 Konvers 14,008
2 Natrona 78,621 14 Goşen 13,636
3 Kampbel 47,874 15 Big Horn 11,794
4 Svitvoter 45,267 16 Sublet 10,368
5 Frimont 41,110 17 Platt 8,756
6 Albani 37,276 18 Conson 8,615
7 Şeridan 29,596 19 Vaşaki 8,464
8 Park 28,702 20 Kruk 7,155
9 Teton 21,675 21 Ueston 7,082
10 Yuinta 21,025 22 Hot Sprinqs 4,822
11 Linkoln 17,961 23 Niobrara 2,456
12 Karbon 15,666 Vayominq ümumilikdə 576,412

Təhsil

 
Vayominq ştatında universitet

Vayominq ştatında dövlət məktəbləri ştat tərəfindən təyin olunmuş dövlət müfəttişi tərəfindən idarə edilir və nəzarət edilir. Təhsil siyasəti, qurum tərəfindən təyin olunan doqquz nəfərlik bir heyət tərəfindən həyata keçirilir.

Tədris proqramı və dərsliklər dövlət tərəfindən müəyyən edilir və federal hökumət təhsilin proqramına və dərsliklərinə müdaxilə etmir. Həmçinin bu ştatda 2000-ci ilədək eşitmə əlilləri üçün xüsusi məktəblər də var idi. Ancaq sonradan bu məktəblər evdə təhsil ilə əvəz edildiyi üçün məktəblər bağlandı.

Həmçinin ştatda 4 il ali məktəb bakalavr təhsili verən vardır. Həmçinin iki illik təhsil verən 7 kollec də vardır. 2006-cı ilə qədər bəzi qurumlar belə diplomlar verə bilirdilər. Ancaq yeni çıxan qayda ilə bütün diplom verən qurumlar qapadıldı.

İstinadlar

  1. 2016-12-20 at the Wayback Machine. 2018 Population Estimates. United States Census Bureau, Population Division. March 14, 2019. İstifadə tarixi: 14 Mart, 2019.
  2. 2019-03-28 at the Wayback Machine United States Census Bureau. İstifadə tarixi: 14 Mart, 2019
  3. 2017-05-25 at the Wayback Machine (PDF) Public Land Ownership by State, 1995 Main Environment.org. İstifadə tarixi: 24 oktyabr, 2011
  4. . CountryStudies.us. 31 iyul 2010. 2016-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-20.
  5. Bright, William (2004). Native American Place Names of the United States. Norman: Oklahama Universitet Nəşriyyatı, səhifə 576
  6. Willam J. Gribb; Lawrence M. Ostrech. (PDF). University of Wyoming, Department of Geography. 17 Dekabr, 2008 tarixində arxivləndi. İstifadə tarixi: 14 Dekabr, 2008.
  7. Resident Population Data. . 2010.census.gov. October 19, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 24, 2012.
  8. 2010-12-27 at Archive.today oktyabr 19, 2013, at the Wayback Machine
  9. . U.S. Census, State of Wyoming. October 20, 2018 tarixində . İstifadə tarixi: September 24, 2012.
  10. . United States Census Bureau. İstifadə tarixi: December 27, 2018. spreadsheet links: www.census.gov/data/tables/2017/demo/popest/nation-total.html [ölü keçid]
  11. 2011-06-29 at the Wayback Machine. Javascripter.net. İstifadə tarixi 12 İyul, 2013
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023