Tırtıl göbələyi
Tırtıl göbələyi (lat. Ophiocordyceps sinensis) — Ophiocordycipitaceae fəsiləsindən göbələk növüdür, Kisəli göbələklər sinfinə aiddir.
| Tırtıl göbələyi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Tırtıl göbələyi |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Tırtıl göbələyinə Tibet yaylasının dağlarında təxminən 4 km yüksəklikdə rast gəlinir. Əgər isti mövsümdə göbələyin sporu kəpənək növlərindən birinin (Hepialus armoricanus) sürfəsinə daxil olarsa, qışdan sonra vegetasiya dövrünün başlaması ilə bu spor cücərərək miselium - ota bənzəyən göbələk gövdəsi əmələ gətirir. Beləliklə, böyüyən göbələk öz böyüməsi üçün sürfənin qida maddələrindən istifadə edir. Tırtıl göbələyi (lat. Hepialidae) kəpənəyinin sürfələrində parazitlik edir. Sporlar göbələyin meyvə gövdəsindən küləklə yayılır və bu kəpənəyin tırtıllarında məskunlaşaraq onları yoluxdurur. Tırtıllar 3500-6000 metr hündürlükdə dağlara sürünərək qalxırlar, orada torpaqda gizlənirlər və tırtıllarda göbələklərin miseliumu inkişaf etməyə başlayır, sahibinin qida maddələrindən istifadə edir və onun ölümünə səbəb olur. Növbəti yay, tırtıldan göbələyin ota bənzər meyvə gövdəsi böyüyür. Sürfə mumiyalaşır və yetişmiş göbələk tünd düyünlü sarı-qəhvəyi tırtıl kimi görünür. Yarçaqumba adlanan bu göbələk Tibet, Butan, Nepal və şimali Hindistanının bir çox yaşayış məntəqələrinin sakinləri tərəfindən toplanır. Yarçaqumba sözünün mənası tibet dilində "yayda ot, qışda qurd" deməkdir.
Əsrlər boyu tənəffüs pozğunluqları, astma və ağciyər infeksiyaları ilə mübarizədə istifadə edilib. Çinlilər onu 'super qida' adlandırır.
Bundan başqa adı çəkilən bitki müxtəlif xəstəliklər zamanı da istifadə olunur. Təbii immun gücləndirici dərmandır. İmmunitet sistemi üçün təhlükə sayılan infeksiya və digər xəstəliklərin aradan qaldırılması və immunitet sisteminin normallaşdırılması üçün istifadə olunur.
Həmçinin stres və yorğunluqla mübarizə aparır. Təbii enerji mənbəyidir[1] .
Bəzi təcrübələr göstərir ki, tırtıl göbələyi xərçəng xəstələri üçün də faydalıdır. Kimya terapiyasından sonra yeyilərsə, şiş hüceyrələrinin azalmasına kömək olur. Eyni zamanda bədənin müdafiə mexanizmini artırır.
Bu göbələyi dəmləyərək də istifadə edirlər. Belə ki, iki və ya üç ədədini suya ataraq dəmləyib, çay kimi içilir. Həm də, xəstə üçün şorba bişirərkən içərisinə əlavə etmək olar. Bu formada istifadə üçün olan bir-iki tırtıl göbələyinin qiyməti isə 15-20 dollardır.
Bu göbələk qan şəkərini aşağı salma xüsusiyyətinə malikdir. Buna görə diabet xəstələri üçün təhlükəlidir.
Təbii afrodizyak effekti var. Cinsi funksiya üçün vacib olan qan axınını tənzimləyir. Enerji verən xüsusiyyətləri sayəsində cinsi gücü artırır. Sonszuluq üçün təbii bir müalicədir.
Ürəyi qoruyur, iflic və infarkt riskini minimuma endirir.
1964-cü ildə tırtıl göbələyi rəsmi olaraq Çin farmakopeyası dərmanı hesab edilir.
- ↑ "Bir kiloqramı 20 min dollar olan Tırtıl göbələyi - Təbii Viaqra, 100 dərdin dərmanı" (Az.). news.milli.az. 11 Oktyabr 2019. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 may 2022.
Kordiseps Göbələkləri Yaşlanma Əleyhdarı, Dözümlülük və Tarazlıq üçün faydaları