Sultan Səlim türbəsi – İstanbulda XVI əsrin ikinci yarısında inşa edilən türbə.
İbrahim Peçevinin yazdığına görə, bu türbənin inşasına hicri 981-ci ildə (1573/1574) Sultan II Səlimin əmriylə Aya Sofyaya əlavələr edilərkən başlanılmışdır. Türbə tamamlanmadan vəfat edən Sultan Səlim əvvəlcə həmin ərazidəki qurulan bir çadırın içərisinə dəfn olunmuş, ardından cənazəsi 1576-cı ildə inşası tamamlanan türbəyə daşınmışdır. Türbənin Osmanlı dövründəki bərpa işləri haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Əvvəlcə 1950-ci illərdə, daha sonra 1982-1987-ci illərdə və qismən 1996-cı ildə təmir edilən türbə 2006-cı ildə restavrasiyaya alınmışdır.
Memar Sinan tərəfindən inşa olunan türbə xarici kvadrat, daxili isə səkkizbucaqlı plan üzrə inşa edilib. Qoşa gümbəzlə örtülü olan türbədə Sultan Səlimlə yanaşı, xanımı Nurbanu Sultan, qızları Gövhərxan, Əsməhan və Fatma Sultan, şahzadələri Süleyman, Osman, Cahangir, Mustafa və Abdullahla, III Muradın bir neçə övladı dəfn edilmişdir.
Mənbə
- Peçuylu İbrâhim, Peçevi Tarihi (haz. Bekir Sıtkı Baykal), Ankara 1981, I, 354;
- Hüseyin Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘: İstanbul Câmileri ve Diğer Dînî-Sivil Mi‘mârî Yapılar (haz. Ahmed Nezih Galitekin), İstanbul 2001, s. 45;
- Gönül Öney, Türk Çini Sanatı, İstanbul 1976, s. 101-102;
- Oktay Aslanapa, Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserleri, Ankara 1988, s. 47, 179;
- Aptullah Kuran, “Mimar Sinan’ın Türbeleri”, Mimarbaşı Koca Sinan: Yaşadığı Çağ ve Eserleri (nşr. Sadi Bayram), İstanbul 1988, I, 232;
- Şerare Yetkin, “Mimar Sinan’ın Eserlerinde Çini Süsleme Düzeni”, a.e., I, 488;
- Hüsrev Tayla, “Mimar Sinan’ın Türbeleri”, Mimar Sinan Dönemi Türk Mimarlığı ve Sanatı (haz. Zeki Sönmez), İstanbul 1988, s. 301;
- Tahsin Ömer Tahaoğlu, İstanbul’da Osmanlı Türbelerinin Tipolojisi (doktora tezi, 1988), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 144-152;
- Gülsün Tanyeli, “Kanuni ve II. Selim Türbeleri Teknik Çözümleme”, Taç Vakfı Yıllığı, I, İstanbul 1991, s. 97-113;
- Uğur Tanyeli, “Kanuni ve II. Selim Türbeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, a.e., I (1991), s. 83-96;
- a.mlf., “Selim II Türbesi”, DBİst.A, VI, 504-505;
- Hakkı Önkal, Osmanlı Hanedan Türbeleri, Ankara 1992, s. 164-170;
- İsmail Orman, İstanbul’daki XVI. Yüzyıl Türbelerinin Çini Süsleme Programları (yüksek lisans tezi, 1999), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 211-241;
- Ahmed Akgündüz v.dğr., Üç Devirde Bir Mabed: Ayasofya, İstanbul 2005, s. 361-368;
- Azade Akar, “Ayasofya’da Bulunan Türk Eserleri ve Süslemelerine Dair Bir Araştırma”, VD, sy. 9 (1971), s. 288;
- Emin Oktay - İbrahim Artuk, “Ayasofyadaki II. Selim’in Türbesi ve İçindekiler”, Ayasofya Müzesi Yıllığı, sy. 6, İstanbul 1965, s. 47-59.