Yaşılmeyvə yemişan

Yaşılmeyvə yemişan (lat. Crataegus chlorocarpa) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.

Yaşılmeyvə yemişan
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Yemişan Növ: Yaşılmeyvə yemişan
Beynəlxalq elmi adı
Crataegus chlorocarpa K.Koch, 1855
Şəklin VikiAnbarda axtarışı ITIS   837248 EOL   630558

Təbii yayılması

Qərbi Avropa və ABŞ-da 1880-ci ildən becərilir. Təbiətdə növün arealı Kamçatka, Primorye, Saxalın və Yaponiya əhatə edir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 4 m, sıx, piramidal çətirli iri koldur. Gövdə və budaqların qabığı boz və sarımtıl-qonurdur; iynələri qısa, uzunluğu 1-1,5 sm-dir. Tumurcuqları qaradır. Yarpaqları yumurtavari və ya enli yumurtavari, ucu biz və pazşəkilli bünövrəli, dərin olmayan 9-11 hissəli və ya dişli, hər tərəfdən çılpaq və ya üstü seyrək tükcüklü, alt tərəfi tükcüklü, daha açıq, qısa zoğlarda uzunluğu 4,5 sm, eni 3,5 sm, uzun zoğlarda uzunluğu 13 sm-dək, eni 10 sm-dir. Saplağın uzunluğu 1-2,5 sm-dir. Yalançı zoğları enli, oraqvari əyilmiş, iri dişlidir. Çiçək qrupu çox sıx, azçiçəkli, uzunluğu 1,5-3 sm, diametri 2,5-6 sm, çılpaq və ya seyrək tükcüklü, saplaqlı olub, yarpaqların arasında gizlənmişdir.Çiçəklərin diametri təxminən 1,2 sm, ağ ləçəklidir. Kasayarpaqları əyilmiş, lansetvari-üçkünc, dişli, ucu əyilmiş, yaşıl və ya bənövşəyi-qırmızıdır. Erkəkciklər 20, al qırmızı, sütüncüqları 5-dir. Meyvələri şarşəkilli və ya yumru, diametri 1 sm-dək, qırmızıdır, yetişəndə qara olur, yaşılımtıl lətlidir. Çəyirdəkləri 4-5, üç kənarlıdır. Mart-iyun aylarında çiçəkləyir. Meyvəsi avqust-sentyabrda yetişir.

Ekologiyası

Seyrək meşələrdə, quru çay terraslarında bitir. Qışa davamlı, işıqsevəndir.

Azərbaycanda yayılması

Böyük Qafqaz və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

Ürəyə stimullaşdırıcı təsir göstərir, yuxusuzluqda, baş gicəllənməsində, astmada istifadə edilir. Bir neçə sortları vardır. Çiçəkləmə və meyvə vermə dövründə dekorativdir, park və alleya əkinləri üçün yararlıdır.