Sitrus (lat. Citrus) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sədokimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Sitrus | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Cins:
Sitrus
|
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Arealı
Əsasən ABŞ, Çin, Yaponiya, Hindistan, Pakistan, Avstraliya, Cənubi Amerika, Əlcəzair, Mərakeş, Aralıq dənizi ölkələrində bitir.
Botaniki xarakteristikası
Dünyanın subtropik və tropik zonalarında yayılmış. 40-dək növü (portağal, naringi, limon, qreypfrut, berqamot, sitron və s.) məlumdur. Sitrus bitkilərinin meyvələri dadına, tərkibindəki , şəkər, C, P, B qrupu vitamnnləri, karotin (A provitamini) olmasına görə fərqlənir.
Sitrus bitkilərinin meyvəsi yeyilir, ondan şirə, mürəbbə, kompot, cem, povidlo və s. hazırlanır. Yarpağı, çiçəyi və meyvəsinin qabıqından ətriyyatda, yeyinti sənayesində işlədilən efir yağı (2—3,5%) alınır. Sitrus bitkiləri şaxtaya az davamlıdır.
Azərbaycan yayılması
Sitrus bitkiləri Azərbaycanda Lənkəran-Astara zonasında becərilir.
Sinonimləri
Heterotipik sinonimləri
- Aurantium Mill.
- Citreum Mill.
- × Citrofortunella J.W.Ingram & H.E.Moore
- × Citroncirus J.W.Ingram & H.E.Moore
- Citrophorum Neck.
- + Citroponcirus H.Wu & al.
- Eremocitrus Swingle
- Fortunella Swingle
- Limon (bitki) Mill.
- Microcitrus Swingle
- Oxanthera Montrouz.
- Papeda Hassk.
- Pleurocitrus Tanaka
- Poncirus Raf.
- Pseudaegle Miq.
- Sarcodactilis C.F.Gaertn.
Növləri
- R.M.Dutta & Bhattacharya
- (Christm.) Swingle
- L.
- F.Muell.
- (Mudie) Planch.
- H.Lév. ex Cavalerie
- F.M.Bailey
- (Lindl.) Burkill
- Mabb.
- B.C.Stone
- DC.
- Yu.Tanaka
- F.M.Bailey
- Citrus japonica Thunb.
- Markovitch
- (Swingle) Yu.Tanaka
- (L.) Osbeck
- S.W.He & G.F.Liu
- (Burm.) Merr.
- Citrus medica L.
- Guillaumin
- Beauvis.
- Govaerts
- D.G.Zhang, Z.H.Xiang & Y.Wu
- Blanco
- Burkill ex Harms
- (Makino) Yu.Tanaka
- L.
- Guillaumin
- P.I.Forst. & M.W.Sm.
- F.M.Bailey
- Mabb.